پرش به محتوا

بلوک دی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز ربات: افزودن رده از مقاله همسنگ در ویکی‌انگلیسی
ZxxZxxZ (بحث | مشارکت‌ها)
مدیران
۳۱٬۲۹۲ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''بلوک دی'''{{انگلیسی|d-block}} بخشی از جدول تناوبی است که از [[گروه (جدول تناوبی)|گروه]] ۳-۱۲ را شامل می‌شود.<ref name = Petrucci>R.H. Petrucci, W.S. Harwood and F.G. Herring “General Chemistry” (8th ed, Prentice-Hall 2002), p.341-2</ref><ref name=Housecroft>C.E. Housecroft and A.G. Sharpe “Inorganic Chemistry” (2nd ed, Pearson Prentice-Hall 2005), p..20-21</ref> در این بلوک اوربیتال دی این عناصر در حال پر شدن است و آرایش الکترونی لایه ظرفیت از s<sup>2</sup>d<sup>1</sup> (گروه ۳) آغاز شده و در s<sup>2</sup>d<sup>10</sup> (گروه ۱۲) پایان می‌یابد. البته در این دنبال دو ناهماهنگی وجود دارد یکی گروه شش؛ به طور مثال برای کروم s<sup>1</sup>d<sup>5</sup> (نه s<sup>2</sup>d<sup>4</sup>) هست و دیگری گروه ۱۱ که s<sup>1</sup>d<sup>10</sup> به جای s<sup>2</sup>d<sup>9</sup> هست.
'''بلوک دی''' بخشی از [[جدول تناوبی]] است که از [[عنصر گروه ۳|گروه ۳]] تا [[عنصر گروه ۱۲|گروه ۱۲]] را شامل می‌شود.<ref name = Petrucci>R.H. Petrucci, W.S. Harwood and F.G. Herring “General Chemistry” (۸th ed, Prentice-Hall 2002), p.۳۴۱-۲</ref><ref name=Housecroft>C.E. Housecroft and A.G. Sharpe “Inorganic Chemistry” (۲nd ed, Pearson Prentice-Hall 2005), p..۲۰-۲۱</ref> در این بلوک، [[زیرلایه دی]] این عناصر در حال پر شدن است و آرایش الکترونی لایه ظرفیت از s<sup>۲</sup>d<sup>۱</sup> (گروه ۳) آغاز شده و در s<sup>۲</sup>d<sup>۱۰</sup> (گروه ۱۲) پایان می‌یابد. البته در این دنبال دو ناهماهنگی وجود دارد یکی گروه شش؛ به طور مثال برای کروم s<sup>۱</sup>d<sup>۵</sup> (نه s<sup>۲</sup>d<sup>۴</sup>) هست و دیگری گروه ۱۱ که s<sup>۱</sup>d<sup>۱۰</sup> به جای s<sup>۲</sup>d<sup>۹</sup> هست.

⚫
اعضای این بلوک به عنوان [[فلز واسطه]] شناخته می‌شوند.


⚫
اعضای این بلوک به عنوان [[فلز واسطه]] شناخته می‌شوند
<center>
<center>
{| border="0" cellpadding="0" cellspacing="1" style="width:80%; {{{1|}}}"
{| border="0" cellpadding="0" cellspacing="1" style="width:80%; {{{1|}}}"
خط ۲۱: خط ۲۲:
|-
|-
! [[عنصر دوره ۴|۴]]
! [[عنصر دوره ۴|۴]]
| {{element cell|21|اسکاندیوم|Sc|44.955912(6) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۲۱|اسکاندیوم|Sc|۴۴٫۹۵۵۹۱۲(۶) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|22|تیتانیوم|Ti|47.867(1) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۲۲|تیتانیوم|Ti|۴۷٫۸۶۷(۱) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|23|وانادیوم|V |50.9415(1) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۲۳|وانادیوم|V |۵۰٫۹۴۱۵(۱) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|24|کروم|Cr|51.9961(6) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۲۴|کروم|Cr|۵۱٫۹۹۶۱(۶) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|25|منگنز|Mn|54.938045(5) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۲۵|منگنز|Mn|۵۴٫۹۳۸۰۴۵(۵) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|26|آهن|Fe|55.845(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۲۶|آهن|Fe|۵۵٫۸۴۵(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|27|کبالت|Co|58.933195(5) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۲۷|کبالت|Co|۵۸٫۹۳۳۱۹۵(۵) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|28|نیکل|Ni|58.6934(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۲۸|نیکل|Ni|۵۸٫۶۹۳۴(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|29|مس|Cu|63.546(3) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۲۹|مس|Cu|۶۳٫۵۴۶(۳) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|30|روی|Zn|65.39(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۳۰|روی|Zn|۶۵٫۳۹(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
|-
|-
! [[عنصر دوره ۵|۵]]
! [[عنصر دوره ۵|۵]]
| {{element cell|39|ایتریوم|Y |88.90585(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۳۹|ایتریوم|Y |۸۸٫۹۰۵۸۵(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|40|زیرکونیوم|Zr|91.224(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۴۰|زیرکونیوم|Zr|۹۱٫۲۲۴(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|41|نیوبیوم|Nb|92.90638(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۴۱|نیوبیوم|Nb|۹۲٫۹۰۶۳۸(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|42|مولیبدن|Mo|95.94(1) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۴۲|مولیبدن|Mo|۹۵٫۹۴(۱) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|43|تکنسیوم|Tc|[97.9072] |Solid|Transition metals|Natural radio}}
| {{element cell|۴۳|تکنسیوم|Tc|[۹۷٫۹۰۷۲] |Solid|Transition metals|Natural radio}}
| {{element cell|44|روتنیوم|Ru|101.07(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۴۴|روتنیوم|Ru|۱۰۱٫۰۷(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|45|رودیوم|Rh|102.90550(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۴۵|رودیوم|Rh|۱۰۲٫۹۰۵۵۰(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|46|پالادیوم|Pd|106.42(1) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۴۶|پالادیوم|Pd|۱۰۶٫۴۲(۱) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|47|نقره|Ag|107.8682(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۴۷|نقره|Ag|۱۰۷٫۸۶۸۲(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|48|کادمیوم|Cd|112.411(8) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۴۸|کادمیوم|Cd|۱۱۲٫۴۱۱(۸) |Solid|Transition metals|Primordial}}
|-
|-
! [[عنصر دوره ۶|۶]]
! [[عنصر دوره ۶|۶]]
| {{element cell|71|لوتسیوم|Lu|174.967(1) |Solid|Lanthanides|Primordial}}
| {{element cell|۷۱|لوتسیوم|Lu|۱۷۴٫۹۶۷(۱) |Solid|Lanthanides|Primordial}}
| {{element cell|72|هافنیوم|Hf|178.49(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۷۲|هافنیوم|Hf|۱۷۸٫۴۹(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|73|تانتال|Ta|180.94788(2) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۷۳|تانتال|Ta|۱۸۰٫۹۴۷۸۸(۲) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|74|تنگستن|W |183.84(1) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۷۴|تنگستن|W |۱۸۳٫۸۴(۱) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|75|رنیوم|Re|186.207(1) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۷۵|رنیوم|Re|۱۸۶٫۲۰۷(۱) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|76|اسمیوم|Os|190.23(3) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۷۶|اسمیوم|Os|۱۹۰٫۲۳(۳) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|77|ایریدیوم|Ir|192.217(3) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۷۷|ایریدیوم|Ir|۱۹۲٫۲۱۷(۳) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|78|پلاتین|Pt|195.084(9) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۷۸|پلاتین|Pt|۱۹۵٫۰۸۴(۹) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|79|طلا|Au|196.966569(4) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۷۹|طلا|Au|۱۹۶٫۹۶۶۵۶۹(۴) |Solid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|80|جیوه|Hg|200.59(2) |Liquid|Transition metals|Primordial}}
| {{element cell|۸۰|جیوه|Hg|۲۰۰٫۵۹(۲) |Liquid|Transition metals|Primordial}}
|-
|-
! [[عنصر دوره ۷|۷]]
! [[عنصر دوره ۷|۷]]
| {{element cell|103|لاورنسیوم|Lr|[262.110] |Solid|Actinides|Synthetic}}
| {{element cell|۱۰۳|لاورنسیوم|Lr|[۲۶۲٫۱۱۰] |Solid|Actinides|Synthetic}}
| {{element cell|104|رادرفوردیوم|Rf|[263.1125] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|۱۰۴|رادرفوردیوم|Rf|[۲۶۳٫۱۱۲۵] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|105|دابنیوم|Db|[262.1144] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|۱۰۵|دابنیوم|Db|[۲۶۲٫۱۱۴۴] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|106|سیبورگیوم|Sg|[266.1219] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|۱۰۶|سیبورگیوم|Sg|[۲۶۶٫۱۲۱۹] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|107|بوهریوم|Bh|[264.1247] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|۱۰۷|بوهریوم|Bh|[۲۶۴٫۱۲۴۷] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|108|هاسیوم|Hs|[269.1341] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|۱۰۸|هاسیوم|Hs|[۲۶۹٫۱۳۴۱] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|109|ماینتریوم|Mt|[268.1388] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|۱۰۹|ماینتریوم|Mt|[۲۶۸٫۱۳۸۸] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|110|دارمشتادیوم|Ds|[272.1463] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|۱۱۰|دارمشتادیوم|Ds|[۲۷۲٫۱۴۶۳] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|111|رونتگنیوم|Rg|[272.1535] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|۱۱۱|رونتگنیوم|Rg|[۲۷۲٫۱۵۳۵] |Solid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|112|کوپرنسیوم|Cn|[277] |Liquid|Transition metals|Synthetic}}
| {{element cell|۱۱۲|کوپرنسیوم|Cn|[۲۷۷] |Liquid|Transition metals|Synthetic}}
|}
|}
</center>
</center>

نسخهٔ ‏۲ سپتامبر ۲۰۱۱، ساعت ۰۹:۳۵

بلوک دی بخشی از جدول تناوبی است که از گروه ۳ تا گروه ۱۲ را شامل می‌شود.[۱][۲] در این بلوک، زیرلایه دی این عناصر در حال پر شدن است و آرایش الکترونی لایه ظرفیت از s۲d۱ (گروه ۳) آغاز شده و در s۲d۱۰ (گروه ۱۲) پایان می‌یابد. البته در این دنبال دو ناهماهنگی وجود دارد یکی گروه شش؛ به طور مثال برای کروم s۱d۵ (نه s۲d۴) هست و دیگری گروه ۱۱ که s۱d۱۰ به جای s۲d۹ هست.

اعضای این بلوک به عنوان فلز واسطه شناخته می‌شوند.

عناصر شیمیایی بلوک دی
گروه → ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲
↓ دوره
۴ ۲۱
Sc 		۲۲
Ti 		۲۳
V 		۲۴
Cr 		۲۵
Mn 		۲۶
Fe 		۲۷
Co 		۲۸
Ni 		۲۹
Cu 		۳۰
Zn
۵ ۳۹
Y 		۴۰
Zr 		۴۱
Nb 		۴۲
Mo 		۴۳
Tc 		۴۴
Ru 		۴۵
Rh 		۴۶
Pd 		۴۷
Ag 		۴۸
Cd
۶ ۷۱
Lu 		۷۲
Hf 		۷۳
Ta 		۷۴
W 		۷۵
Re 		۷۶
Os 		۷۷
Ir 		۷۸
Pt 		۷۹
Au 		۸۰
Hg
۷ ۱۰۳
Lr 		۱۰۴
Rf 		۱۰۵
Db 		۱۰۶
Sg 		۱۰۷
Bh 		۱۰۸
Hs 		۱۰۹
Mt 		۱۱۰
Ds 		۱۱۱
Rg 		۱۱۲
Cn


منابع

  1. ↑ R.H. Petrucci, W.S. Harwood and F.G. Herring “General Chemistry” (۸th ed, Prentice-Hall 2002), p.۳۴۱-۲
  2. ↑ C.E. Housecroft and A.G. Sharpe “Inorganic Chemistry” (۲nd ed, Pearson Prentice-Hall 2005), p..۲۰-۲۱
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=بلوک_دی&oldid=5509084»