اعتدال پاییزی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
مشروح مطالبی بهتر است در مقاله پاییز ذکر شود که بار فرهنگی دارد. زیرا اعتدال پاییزی یک اصطلاح نجومی تقویمی است و گاه در آخر تابستان رخ می دهد.، ابرابزار
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات برج فلکی
| نام = برج میزان
|تصویر = [[پرونده:Virgo IAU.svg|250px]]
برج میزان در امتداد دایرةالبروج (قوس آبی)
|نماد = [[پرونده:Libra.svg|20px]]
|ترتیب= هفتمین برج
|بعد ساعتی= ۱۲:۰۰ ← ۱۳:۴۹
|میل = ۰ ← ۱۱/۴۷-
|برج قبل= [[سنبله]]
|برج بعد= [[برج عقرب|عقرب]]
|صور منطبق= [[دوشیزه (صورت فلکی)|دوشیزه]]
|ماه مطابق= [[مهر (ماه)|مهر]]
|اقامت خورشید= ۳۰٫۳۹۳روز
}}
[[پرونده:Celestial_Equator.png|بندانگشتی|400px|دایره سرخ صفحه استوا و دایره زرد مسیر ظاهری حرکت خورشید را نشان می‌دهد. نقطه برخورد این دو، اعتدال بهاری یا اعتدال پائیزی است.]]
[[پرونده:Celestial_Equator.png|بندانگشتی|400px|دایره سرخ صفحه استوا و دایره زرد مسیر ظاهری حرکت خورشید را نشان می‌دهد. نقطه برخورد این دو، اعتدال بهاری یا اعتدال پائیزی است.]]
{{اعتدالین-انقلابین}}
{{اعتدالین-انقلابین}}


'''اعتدال پاییزی''' یا سَر میزو یا '''ترازوی تیرماهی'''<ref>{{یادکرد-دهخدا|عنوان=اعتدال تیرماهی}}</ref> یا '''هموگان ِ پاییزی'''، (در [[نیم‌کره شمالی]]) در [[ستاره‌شناسی]] به برابری شب و روز گفته می‌شود که اندک اندک حرکت [[خورشید]] از خط وسط یا محور [[صفحه استوا]]ی [[زمین]] به سمت [[جنوب]] آسمان می‌رود. میزان یا ترازوی پائیزی یکی از دو [[اعتدال]]ی است که در هر سال رخ می‌دهد (برابری دیگر [[اعتدال بهاری]] است ).
'''اعتدال پاییزی''' یا '''اعتدال تیرماهی'''<ref>{{یادکرد-دهخدا|عنوان=اعتدال تیرماهی}}</ref> یا '''هموگانِ پاییزی'''، (در [[نیم‌کره شمالی]]) در [[ستاره‌شناسی]] به لحظه‌ای گفته می‌شود که [[خورشید]] از [[صفحه استوا]]ی [[زمین]] می‌گذرد و به سمت [[جنوب]] آسمان می‌رود. اعتدال پائیزی یکی از دو [[اعتدال]]ی است که در هر سال رخ می‌دهد (اعتدال دیگر [[اعتدال بهاری]] است).


تساوی یا ترازوی پائیزی در نیم‌کره شمالی هم‌زمان با آغاز فصل پائیز است و در خراسان به آن سر میزو می گویند و برابر است با اعتدال بهاری در [[نیم‌کره جنوبی]] که هم‌زمان با آغاز فصل بهار است.
اعتدال پائیزی در نیم‌کره شمالی هم‌زمان با آغاز فصل پائیز است و برابر است با اعتدال بهاری در [[نیم‌کره جنوبی]] که هم‌زمان با آغاز فصل بهار است.
== جشن سر میزان و اعتدال پاییزی ==
یکی از مهمترین جشنهای سنتی خراسان جشن سَرِ میزو یا جشن اول میزان است. میزان به معنای برابری و اعتدال است. روز اول مهر معمولا شب و روز برابر است و برابری پاییزی نام دارد در مقابل برابری بهار که نوروز نام دارد. به عبارتی روشن تر اول مهر را می توان روز نوروز پاییزی نامید.هر سال در روز اول مهر و اول پاییز زمین در حالت اعتدال و تساوی پاییزی قرار می‌گیرد. به این معنی که در این زمان طول روز و شب برابر شده و رفته رفته هرچه به سمت زمستان پیش می‌رویم از ارتفاع خورشید در آسمان کاسته و هوا رو به سردی می‌رود..<ref>[parssea.org/?p=7520 ‎مجلهٔ دریای پارس: چلهٔ تموز و تیرگان]، '' محمد عجم ''</ref>


یکی از مهمترین جشنهای سنتی خراسان جشن سَرِ میزو یا جشن اول میزان است.
در قدیم کشاورزان با شروع فصل سرما و پایان چرای علوفه ناچار بودند قوچ و بّز نَر و حتی گاو نر که بیشتر کاربرد پَرواری دارد را سر ببرندبرای اینکه با آغاز زمستان گیاهان و علف کافی برای خوراک نبود و اینها در فصل سرما لاغر می شدند بعلاوه جا برای نگهداری آنها در سرما و یخبندان نبود بناچار چارپایان پرواری ذبح می شدند که به این کار پرواربندی و جشن غلیه کنان می گفتند. و گوشت آن را سرخ غیمه و کاملا خشک می کردند و نمک می زدند و در کیسه گونی در محلی بلند آویزان می کردند تا در طول پاییز و زمستان از گوشت آن برای خوراک خود استفاده کنند. سایر دام ها برای زاد و ولد نگهداری میشدند و در این فصل موقع جفت گیری نیز به پایان می رسید که دام ها در اوایل بهار نوزاد خود را بدنیا می آوردند.
*خیزید و خز آرید که هنگام خزانست
*باد خنک از جانب خوارزم وزانست
*آن برگ رزان بین که بر آن شاخ رزانست
*گویی به مثل پیرهن رنگ‌رزانست.منوچهری_ دامغانی(به نقل از مجله دریای پارس 1394 )
در بعضی کشورهای جهان از جمله ژاپن اعتدال پاییزی روز تعطیل رسمی کشور است.
== معنی میزان ==
[[پرونده:Libra2.jpg|right|140px|thumb |میزان]]
معنی میزان در فرهنگ معین: ترازو، اندازه، مقدار، جمع موازین، هفتمین برج از برج های دوازده گانه که خورشید در حرکت ظاهری خود ماه مهر در آن قرار می گیرد، بنابر نوشته دکتر عجم در کتاب 5 هزار واژه معربات میزان واژه عربی نیست بلکه محرف و یا تغییر یافته میان هست . ترازو یعنی برابری تساوی به چم میانه هر چیز وسط هر چیز .


== نگارخانه ==
== نگارخانه ==
<gallery>
<gallery>
File:Libra - Horoscope from 'The book of birth of Iskandar" Wellcome L0040140.jpg|Libra adorning one side of the [[Sundial|Meridian solar line]] of [[Santa Maria degli Angeli e dei Martiri|Basilica Santa Maria degli Angeli e dei Martiri]] in [[Rome]], built by [[Francesco Bianchini]] (1702)
File:Workshop of Willem Vrelant (Flemish, died 1481, active 1454 - 1481) - A Man Treading Grapes; Zodiacal Sign of Libra - Google Art Project.jpg|Illustration of Libra in a Flemish manuscript from the early 1460s
File:Book of Wonders folio 13b.jpg|Libra, or al-Mīzān, depicted in the 14th/15th century Arabic astrological text ''[[Book of Wonders]]''
Image:AxialTiltObliquity.png|<!--Illumination of Earth by the Sun at the March equinox.-->
Image:AxialTiltObliquity.png|<!--Illumination of Earth by the Sun at the March equinox.-->
Image:Ecliptic path.jpg|<!--The Earth in its orbit around the Sun causes the Sun to appear on the celestial sphere moving over the ecliptic (red), which is tilted on the Equator (white).-->
Image:Ecliptic path.jpg|<!--The Earth in its orbit around the Sun causes the Sun to appear on the celestial sphere moving over the ecliptic (red), which is tilted on the Equator (white).-->
خط ۴۷: خط ۲۰:
* [[انقلاب تابستانی]]
* [[انقلاب تابستانی]]
* [[انقلاب زمستانی]]
* [[انقلاب زمستانی]]

* [[برج میزان]]
*[[ چله تموز]]
== منابع ==
== منابع ==
* هموگانِ پاییزی - فرهنگ ریشه شناختی اخترشناسی-اخترفیزیک - دکتر [[محمد حیدری ملایری]]
* طولانی‌ترین روز سال را هندوها به کام خود شیرین کردندمجله دریای پارس 1394 [http:parssea.org/?p=7520]
* [http://www.hamneshinbahar.net/article.php?text_id=138 همنشین بهار: اعتدال بهاری Equinox]
* هموگان ِ پاییزی - فرهنگ ریشه شناختی اخترشناسی-اخترفیزیک - دکتر [[محمد حیدری ملایری]]
* [http://www.hamneshinbahar.net/article.php?text_id=138 همنشین بهار: اعتدال بهاری Equinox ]


{{پانویس}}
{{پانویس}}
خط ۵۹: خط ۳۰:
{{درگاه|جغرافیا|اخترشناسی}}
{{درگاه|جغرافیا|اخترشناسی}}


[[رده:جشن‌ها و اعیاد]]
[[رده:جشن‌ها و اعیاد در ایران]]
[[رده:فرهنگ فارسی]]
[[رده:مناسبت‌های ژوئن]]
[[رده:نمادهای ملی ایران]]
[[رده:هنر]]
[[رده:اخترشناسی رصدی]]
[[رده:اخترشناسی رصدی]]
[[رده:دینامیک منظومه شمسی]]
[[رده:دینامیک منظومه شمسی]]

نسخهٔ ‏۲۳ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۳۷

دایره سرخ صفحه استوا و دایره زرد مسیر ظاهری حرکت خورشید را نشان می‌دهد. نقطه برخورد این دو، اعتدال بهاری یا اعتدال پائیزی است.
تاریخ و زمان (به وقت ایران)
انقلابین و اعتدالین روی زمین[۱]
زمان اعتدال
بهاری
انقلاب
تابستانی
اعتدال
پاییزی
انقلاب
زمستانی
ماه اسفند/
فروردین
خرداد/
تیر
شهریور/
مهر
آذر/
دی
سال
روز ساعت روز ساعت روز ساعت روز ساعت
۱۴۰۰ ۳۰ ۱۳:۰۷ ۳۱ ۰۷:۰۲ ۳۱ ۲۲:۵۱ ۳۰ ۱۹:۲۹
۱۴۰۱ ۲۹ ۱۹:۰۳ ۳۱ ۱۲:۴۴ ۱ ۰۴:۳۴ ۱ ۰۱:۱۸
۱۴۰۲ ۱ ۰۰:۵۴ ۳۱ ۱۸:۲۸ ۱ ۱۰:۲۰ ۱ ۰۶:۵۷
۱۴۰۳ ۱ ۰۶:۳۷ ۱ ۰۰:۲۱ ۱ ۱۶:۱۴ ۱ ۱۲:۵۰
۱۴۰۴ ۳۰ ۱۲:۳۲ ۳۱ ۰۶:۱۲ ۳۱ ۲۱:۵۰ ۳۰ ۱۸:۳۳
۱۴۰۵ ۲۹ ۱۷:۴۶ ۳۱ ۱۱:۵۵ ۱ ۰۳:۳۶ ۱ ۰۰:۲۰
تاریخ و زمان متوسط (به وقت ایران)
     اعتدالین (°۰) و انقلابین ('۲۶ °۲۳±) روی زمین     
نقاط
فصول
اعتدال
بهاری
انقلاب
تابستانی
اعتدال
پاییزی
انقلاب
زمستانی
زمان ۱ فروردین ۳۱ خرداد ۱ مهر ۱ دی
ساعت ۰۰:۰۷ ۱۸:۰۳ ۰۹:۴۴ ۰۶:۱۳

اعتدال پاییزی یا اعتدال تیرماهی[۲] یا هموگانِ پاییزی، (در نیم‌کره شمالی) در ستاره‌شناسی به لحظه‌ای گفته می‌شود که خورشید از صفحه استوای زمین می‌گذرد و به سمت جنوب آسمان می‌رود. اعتدال پائیزی یکی از دو اعتدالی است که در هر سال رخ می‌دهد (اعتدال دیگر اعتدال بهاری است).

اعتدال پائیزی در نیم‌کره شمالی هم‌زمان با آغاز فصل پائیز است و برابر است با اعتدال بهاری در نیم‌کره جنوبی که هم‌زمان با آغاز فصل بهار است.

یکی از مهمترین جشنهای سنتی خراسان جشن سَرِ میزو یا جشن اول میزان است.

نگارخانه

جستارهای وابسته

منابع

  1. United States Naval Observatory (۲۰۱۰-۰۶-۱۰). "Earth's Seasons: Equinoxes, Solstices, Perihelion, and Aphelion, 2000-2020".
  2. علی‌اکبر دهخدا و دیگران، «اعتدال تیرماهی» در لغت‌نامهٔ دهخدا.
  • ویکی‌پدیای انگلیسی