کتاب‌شناسی عبدالحسین زرین‌کوب

کتاب‌شناسی
عبدالحسین زرین‌کوب

منابع و پانوشت

این نوشتار فهرستی از آثار عبدالحسین زرین‌کوب (۲۷ اسفند ۱۳۰۱ – ۲۴ شهریور ۱۳۷۸) ادیب، تاریخ‌نگار، مترجم، منتقد ادبی و نویسندهٔ برجستهٔ ایرانی است.

کتاب‌های ادبی پیرامون شعر و نثر

• فلسفهٔ شعر یا تاریخ تطور شعر و شاعری در ایران
• بنیاد شعر فارسی (ترجمه؛ اثر جیمز دارمستتر)
• شرح قصیدهٔ ترساییه خاقانی (ترجمه به همراه تعلیقات و تصحیحات؛ اثر ولادیمیر مینورسکی)
• نقد ادبی (جستجو در اصول و طرق و مباحث نقادی با بررسی در تاریخ نقد و نقادان)
• شعر بی دروغ، شعر بی نقاب (بحث در فنون شاعری، سبک و نقد شعر فارسی با ملاحظات تطبیقی و انتقادی دربارهٔ شعر قدیم و شعر امروز)
• سیری در شعر فارسی (بحثی انتقادی در شعر فارسی و تحول آن با نمونه‌هایی از شعر شاعران و جستجویی در اقوال تذکره‌نویسان)
• آشنایی با نقد ادبی
• از گذشتهٔ ادبی ایران (مروری بر نثر فارسی، سیری در شعر فارسی با نظری بر ادبیات معاصر)
• پیر گنجه در جستجوی ناکجاآباد (دربارهٔ زندگی، آثار و اندیشه نظامی)
• دیدار با کعبهٔ جان (دربارهٔ زندگی و آثار و اندیشه خاقانی)
• حدیث خوش سعدی (دربارهٔ زندگی و اندیشهٔ سعدی)
• نامورنامه (دربارهٔ فردوسی و شاهنامه)

کتاب‌ها در زمینهٔ عرفان و تصوف

• ارزش میراث صوفیه
• از کوچهٔ رندان (دربارهٔ زندگی و اندیشهٔ حافظ، با همکاری فرانکلین)
• جستجو در تصوف ایران
• دنبالهٔ جستحو در تصوف ایران
• سرّ نی (نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی)
• فرار از مدرسه (دربارهٔ زندگی و اندیشهٔ امام غزالی)
• پله‌پله تا ملاقات خدا (دربارهٔ زندگی، اندیشه و سلوک مولانا جلال‌الدین رومی)
• بحر در کوزه (نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیل‌های مثنوی)
• از نی‌نامه (گزیده مثنوی معنوی، با همکاری قمر آریان)
• صدای بال سیمرغ (دربارهٔ زندگی و اندیشه عطار)
• نردبان شکسته (تفسیر مثنوی معنوی مولانا، دفتر اپل و دوم–قسمتی از کتاب گمشدهٔ نردبان آسمان)
• تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن (ترجمهٔ مجدالدین کیوانی)

کتاب‌ها شامل مجموعه مقالات

• با کاروان حلّه (مجموعهٔ نقد ادبی، شامل ۳۰ گفتار)
• یادداشت‌ها و اندیشه‌ها (شامل ۳۴ مقاله، به کوشش عنایت‌الله مجیدی)
• نه شرقی، نه غربی، انسانی (شامل ۳۴ مقاله)
• با کاروان اندیشه (شامل ۹ مقاله)
• دفتر ایام (مجموعه گفتارها، اندیشه‌ها و جستجوها؛ شامل ۲۰ مقاله)
• نقش بر آب (به همراه جستجویی چند در باب شعر حافظ، گلشن راز، گذشتهٔ نثر فارسی، ادبیات تطبیقی با اندیشه‌ها، گفت و شنودها و خاطره‌ها (شامل ۱۷ مقاله)
• از چیزهای دیگر (مجموعهٔ نقد، یادداشت، بررسی و نمایشواره)
• حکایت همچنان باقی (شامل ۳۴ مقاله)

کتاب‌ها در زمینهٔ تاریخ اسلام و ایران

• دو قرن سکوت (سرگذشت حوادث و اوضاع تاریخی ایران در دو قرن اول اسلام از حملهٔ عرب تا ظهور دولت طاهریان)
• تاریخ ایران بعد از اسلام
• بامداد اسلام (داستان آغاز اسلام و انتشار آن تا پایان دولت اموی)
• کارنامهٔ اسلام
• تاریخ در ترازو (دربارهٔ تاریخ و تاریخ گری و تاریخ‌نگاری)
• تاریخ مردم ایران (ایران قبل از اسلام)
• تاریخ مردم ایران (از پایان ساسانیان تا پایان آل بویه)
• روزگاران ایران، جلد ۱ (از گذشتهٔ باستانی ایران)
• روزگاران، جلد ۲ (از پایان ساسانیان تا تیموریان)
• روزگاران، ۳ جلد در یک جلد (تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی)
• تاریخ ایران باستان (۴) (تاریخ سیاسی ساسانیان، تألیف زرین‌کوب و روزبه زرین‌کوب)
• دو رساله دربارهٔ انقلاب مشروطیت ایران (از محمد آقا ایروانی و ابوالقاسم ناصرالملک، به کوشش عبدالحسین زرین‌کوب و روزبه زرین‌کوب)

کتاب‌های درسی

• قرائت فارسی و تاریخ ادبیات (برای سال چهارم و پنجم دبیرستان؛ ۱۳۳۵، با همکاری چهار نفر از دانشمندان)
• فارسی و دستور زبان (برای دورهٔ اول دبیرستان؛ ۱۳۳۵، با همکاری چهار نفر از دانشمندان)
• نقد ادبی (برای سال چهارم آموزش متوسطهٔ عمومی، رشتهٔ فرهنگ و ادب؛ ۱۳۵۶، تألیف عبدالحسین زرین‌کوب و حمید زرین‌کوب)
• ادبیات فارسی (۱) (قافیه و عروض– نقد ادبی) (برای دورهٔ پیش‌دانشگاهی، رشته علوم انسانی؛ ۱۳۷۸، تألیف تقی وحیدیان کامیار، دکتر زرین‌کوب و حمید زرین‌کوب)

آثار گمشده

• ادبیات فرانسه در دوران کلاسیک (ترجمه از مجموعهٔ چه می‌دانم؛ پایان ترجمه ۱۳۲۹)
• انسان الهی (دربارهٔ زندگی و شخصیت علی بن ابی‌طالب؛ پایان تحریر اردیبهشت ۱۳۵۷)
• اسلام در نقش فرهنگ و سیاست (دربارهٔ زندگی سید جمال‌الدین اسدآبادی؛ پایان تحریر اسفند ۱۳۵۶)
• نردبان آسمان (شامل سه مجلد که نسخه خطی آن نزد ناشر مفقود شد؛ بخشی از این کتاب با عنوان «نردبان شکسته» منتشر شده‌است)
• تاریخ ایران بعد از اسلام، جلد دوم

زندگی‌نامه‌ها (خودنوشته‌ها)

• نقش بر آب (کوششی برای دست‌یابی به غیرممکن) توضیح: مقالۀ خودنوشت زرین‌کوب که در تاریخ ۲۹ اسفند ۱۳۶۱ در پاریس به رشتۀ تحریر در آمده و در آن از روزگار کودکی و زندگی در شهر و خانواده و هم‌چنین چگونگی احوال و تحصیلات خود سخن گفته‌است.
• حکایت همچنان باقی
• تقویم پارینه

فهرست عنوان اشعار زرین‌کوب

• بوسۀ مهتاب
• چوپان عاشق
• نغمه ی آواره
• آن شب
• چشمان تو
• مهتاب و شاعر
• اندوه جوانی
• خزان امسال
• عصیان
• بودن یا نبودن
• قصه‌ای برای خواهرم
• بن‌بست
• دیوپرست
• سیمرغ
• با مولانای روم
• از نقد حال ما
• کارنامۀ زرین
• نقش رؤیا
• مناجات
• در راه بازگشت