طاهر بدخشی: تفاوت میان نسخه‌ها

طاهر بدخشی
طاهر بدخشی
	پرونده:Bildschirmfoto 2017-12-01 um 14.51.12.png
زادهٔ	۱۹۳۳(میلادی); ولایت بدخشان، افغانستان
درگذشت	۱۹۷۹(میلادی) (۴۵–۴۶ ساله); کابل، افغانستان
ملیت	افغانستان
پیشه	سیاست‌مدار

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی

→ تفاوت قدیمی‌تر تفاوت جدیدتر ←

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

دیداریویکی‌متن

درخط

نسخهٔ ‏۳۰ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۲۰:۳۵

طاهر بدخشی (۱۹۳۳–۱۹۷۹)یکی از سیاست‌مداران نامدار کمونیست‌ها، مؤسس و رهبر (سازمان انقلابی زحمتکشان افغانستان) سازا در دو دهه ۱۳۵۰ و۱۳۶۰ بود.

پیشینه زندگی

محمد طاهر بدخشی فرزند وکیل محمد ذاکر فرزند میرزا محمد ناصر به روز دوشنبه هشت عقرب ۱۳۱۲ خورشیدی در یک خانواده منور و دانش پرور در گذر میرشکاران ناحیه سوم شهر فیض‌آباد مرکز ولایت بدخشان (افغانستان) چشم به جهان گشود. از سن شش سالگی تا ده سالگی به عوض مکتب رسمی و دولتی شامل مدرسه اسلامی خرقه مبارک در زادگاه اش گردید و مدت چهارسال در خانه نزد عمه و مادر بزرگش و هم در مدرسه آموزش‌های دینی را آموخت. در سال ۱۳۲۳ شامل مدرسه ابتداییه گردید و تا صنف نهم دانش آموز ممتاز آن دبیرستان بود. از صنف هفت به بعد یکی از همکاران قلمی روزنامه بدخشان شد. بعد از فراغت از صنف نهم جهت ادامه آموزش راه کابل را در پیش گرفت. بعد از ختم لیسه حبیبیه در سال ۱۳۳۶ شانس مشمولیت در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل را کمایی نمود، که در سال دوم شعبه اقتصاد آن به دانشکده مستقل تبدیل شد و بدخشی شامل آن گردید. بدخشی در سال ۱۳۴۰ با اخذ دیپلم از آن دانشکده فارغ شد، و بعد از سپری نمودن مدت یکنیم سال خدمت عسکری به حیث عضوی شعبه ریسرچ تا سال ۱۳۴۶ در دانشگاه کابل ایفای وظیفه نمود، بعداً تا اوایل سال ۱۳۵۷ بحیث کارمند و کارشناس ریاست تألیف و ترجمه در وزارت تعلیم و تربیه به کار ادامه داد. از بهار سال ۱۳۵۷ یعنی تا آخرین روزهای زندانی شدنش بواسطه جنایت کاران رژیم وقت، مدت چند ماه به صفت رئیس تألیف و ترجمه در آن وزارت با کار و پیکار اجتماعی و سیاسی مشغول بود.

فعالیت‌های سیاسی

بدخشی درسال۱۳۳۱ خورشیدی در تشکیل اولین سازمان سیاسی بنام «سازمان آباد خواهان میهن» اشتراک ورزید. در سال ۱۳۴۲ خورشیدی کمیته سر پرست هفت نفری که در کابل تشکیل شده بود بدخشی یکی از اعضای فعال آن بود و در ۱۱ جدی ۱۳۴۳ اولین کنگره جمعیت دمکراتیک خلق را با ۲۷ عضو در شهر کابل تأسیس نمودند. در سوم عقرب ۱۳۴۴ خورشیدی تظاهرات موسوم به «مظاهره سوم عقرب» را با دوستانش رهبری نمودند. بدخشی بعد از انشعاب حزب دمکراتیک خلق افغانستان به جناح‌های خلق و پرچم در سال ۱۳۴۶ در جناح خلق قرار گرفت که بعد تر به خاطر حضور عناصر شیونیست، مشکوک و وابسته به بیگانه در کدر رهبری حزب در سال ۱۳۴۷ از فرکسیون خلق جدا گردید و به امید اینکه شاید بزودی فرکسیون‌های جدا شده از جمعیت دموکراتیک خلق دو باره اتحاد نموده و تشکل بزرگتری را از جمع دیگر شخصیت‌های ملی و وطن‌پرست ایجاد نمایند، چشم براه درانتظار چنین تشکلی، حلقه‌ای را بنام «محفل انتظار» ایجاد نمود. اما با تأسف دید که کدام حرکت سازنده در این راستا از طرف جوانب صورت نمی‌گیرد بنابرین بعد از مدت کوتاهی با عده‌ای از روشنفکران و شخصیت‌های ملی کشور، تشکل سیاسی دیگری را به وجود آوردند که بعدها بنام سازمان انقلابی زحمتکشان افغانستان (سازا) مسما گردید.

گفتنی است که محمد طاهر بدخشی برای اولین بار طرح عادلانه مسئلهٔ ملی را در افغانستان هم‌زمان با تأسیس جمعیت دمکراتیک خلق مطرح نموده بود. دیری نگذشت که این طرح کینه توزانه با مخالفت شدید عناصر شیونیست و قبیله گرا از یک طرف و از جانب هم در ضدیت با آن‌های که در ظاهر شعار انترناسیونالسم پرولتری را اندیشهٔ خود ساخته بودند قرارگرفت. اسناد و شواهد تاریخی نشان می‌دهد که این بحث در سال‌های ۱۳۴۵–۱۳۴۷ به دلیل اولویت و برتری بخشیدن به بعد مبارزات طبقاتی و انترناسیونالزم پرولتری به شکل بی‌سابقه یی اوج گرفت بود، که در نتیجه اصطلاح «ستمی و ستمی‌ها» وارد آشفته بازار سیاست‌های توطیه گرانهٔ روشنفکران قلابی گردید که بدخشی و هم باوران او را از چپ و راست به نام سکتاریست، ناسیونالیست، تجزیه طلب و غیره متهم می‌نمودند. چنانچه امروز نیز هستند کسانی که اگر هر گاهی از جانبی سخن از عدالت اجتماعی و مسایل ملی به میان آید، طرف را به «جریان ستم ملی» و ستمی بودن منسوب می‌سازند.

سال‌های زندان

بدخشی به جرم فعالیت‌های سیاسی و اندیشه اش بارها پشت میله‌های زندان قرار گرفته بود. سال ۱۳۴۳ خورشیدی به جرم رهبری مظاهره سوم عقرب. سال ۱۳۴۸ مدت چهار ماه در توقیف کابل زندانی گردید. سال ۱۳۵۴ به ارتباط قیام مسلحانه درواز به رهبری مولانا باعث، با پنجاه تن از فعالین سازمان در محبس دهمزنگ زندانی گردید که مدت هژده ماه را در کوته قلفی به سر برد؛ و سر انجام بدخشی بزرگ همراه با فرزند عزیزش بایقرا بدخشی محصل سال اول پلی تخنیک کابل و بیشتر از سه هزار کادرها و فعالین سازمان بدون محاکمه در سرطان ۱۳۵۸ بدست جلادان رژیم وقت به شهادت رسیدند. روان شاد باد.

آثار

تاریخ ادبیات تخارستان، تاریخ معاصر افغانستان، لعل بدخشان، تحلیل در آفریده‌های شاه عبدالله یمگی بدخشی، مسئلهٔ ملی و اشتراک‌های اتنیکی در افغانستان، آریانا و آریا بازی، چند قطره اشک داستان گونه، اشعار شعرای بدخشان، تاریخ خرقهٔ مبارک درشهر فیض آباد، داستان کاوهٔ آهنگر، از بلخ تا بدخشان، مقاله بیدل از بدخشان است، دو رساله ادبی دربارهٔ ابومعشر بلخی، ریاضیدان و اخترشناس معروف و ابراهیم ادهم بلخی، مروری بر تاریخ اقتصادی افغانستان، از نوشته‌های پژوهشی و علمی است که بعضی از مقالات آن در روزنامه‌های کشور به چاپ رسیده‌است، زندگی‌نامهٔ مولوی سلیم راغی، قسماً در مجله عرفان اقبال چاپ یافته‌است، یادداشت‌های پژوهشی در مورد تاریخ سنگی محمد بدخشی، در مورد فرهنگ مردم و ادبیات کودکان؛ و دوازده جلد خاطرات زندگی اش را که از نظر علمی و پژوهشی بسیار با اهمیت می‌باشند، به رشته تحریر درآورده است. علاوه برآن‌ها بدخشی در حدود یک صد مقاله در روزنامه‌های اتحاد بغلان، فاریاب، بدخشان، انیس، افکار نو، پیام وجدان و مجلات کابل (ژوندون، برگ سبز، آریانا وغیره) به اسم خود و به نام‌های مستعار چون ابوذر ویسی منتشر نموده‌است.

جستارهای وابسته

منابع

Tahir Badakhshi ویکی‌پدیا انگلیسی
محمد طاهر «بدخشی» کی بود، چی گونه می‌اندیشید در وبگاه آریائی
فشرده زندگی‌نامهٔ محمد طاهر بدخشی در وبگاه خراسان زمین

@@ خط ۳۳: / خط ۳۳: @@
 تاریخ ادبیات تخارستان، [[تاریخ معاصر افغانستان]]، لعل بدخشان، تحلیل در آفریده‌های شاه عبدالله یمگی بدخشی، مسئلهٔ ملی و اشتراک‌های اتنیکی در افغانستان، آریانا و آریا بازی، چند قطره اشک داستان گونه، اشعار شعرای بدخشان، تاریخ خرقهٔ مبارک درشهر فیض آباد، داستان [[کاوهٔ آهنگر]]، از بلخ تا بدخشان، مقاله بیدل از بدخشان است، دو رساله ادبی دربارهٔ ابومعشر بلخی، ریاضیدان و اخترشناس معروف و [[ابراهیم ادهم]] بلخی، مروری بر تاریخ اقتصادی افغانستان، از نوشته‌های پژوهشی و علمی است که بعضی از مقالات آن در روزنامه‌های کشور به چاپ رسیده‌است، زندگی‌نامهٔ مولوی سلیم راغی، قسماً در مجله عرفان اقبال چاپ یافته‌است، یادداشت‌های پژوهشی در مورد تاریخ سنگی محمد بدخشی، در مورد فرهنگ مردم و ادبیات کودکان؛ و دوازده جلد خاطرات زندگی اش را که از نظر علمی و پژوهشی بسیار با اهمیت می‌باشند، به رشته تحریر درآورده است. علاوه برآن‌ها بدخشی در حدود یک صد مقاله در روزنامه‌های اتحاد بغلان، فاریاب، بدخشان، انیس، افکار نو، پیام وجدان و مجلات کابل (ژوندون، برگ سبز، آریانا وغیره) به اسم خود و به نام‌های مستعار چون ابوذر ویسی منتشر نموده‌است.
+== جستارهای وابسته ==
-== مقاله‌های که باین مقاله مرتبط است ==
 * [[انقلاب ثور]]
 * [[جنگ شوروی در افغانستان]]