بلور: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۳ نوامبر ۲۰۱۵، ساعت ۲۱:۴۵

به مواد معدنی جامدی که اجزای سازندهٔ آنها (مولکول، اتم یا یونها) در سه جهت فضایی به صورت منظمی کنار هم قرار گرفته باشند یا دارای نظم بلورشناسی باشند، کریستال یا بُلور می‌گویند. ساختارهای بلورین نظم بلند دامنه داشته و می تواند خواص همسانگرد یا ناهمسانگرد داشته باشد.

ریشهٔ واژه

واژهٔ کریستال ریشهٔ یونانی دارد و به معنی «منجمد شده در اثر سرما» است. یونانی‌ها کریستال را برای اشاره به دُر کوهی به کار می‌بردند. آنها اعتقاد داشتند که اگر آب مدتی در دماهای بسیار پایین نگه‌داشته شود، به حالتی در می‌آید که در دماهای بالا پایدار است. «بلور» نیز کلمه‌ای عربی، ماخوذ از کلمه «برلیس» یونانی (به معنای زمرد و زبرجد) است.^[۱]

تاریخچه

اولین ارجاع به آرایش منظم ذرات سازندهٔ بلورها در آثار ستاره‌شناس مشهور ج.کپلر (۱۶۱۹) و رابرت هوک (۱۶۶۵) کاشف میکروسکوپ یافت می‌شود. مدتی بعد دانشمند مشهور کریستین هوگنز (۱۶۹۰) خواص نوری کریستال‌های کلسیت (CaCO_۳) را بررسی کرده و فرضیه‌ای را ارائه کرد که کریستال‌ها از ذرات بسیار کوچکی با شکل مشخص ساخته شده‌اند. پس از آن م.و. اومونوسوف (۱۷۶۵-۱۷۱۱) تئوری ذره‌ای ساختار مواد را کامل کرد. او فرض کرد که ذرات شکل کروی داشته باشند.

بلورهای از لحاظ همسانگردی و ناهمسانگردی

به بلورهایی که نمار شکست آن در هر سه راستای بلوری آن یکسان باشد، بلورهای همسانگرد می گویند. در مقابل بلورهایی که در یک یا دو یا سه راستای خود نمار شکست متفاوتی داشته باشند بلور های ناهمسانگرد می گویندو

روش‌های تبلور و رشد بلور

روش‌های مختلفی برای تبلور و رشد بلور وجود دارند که در میان رایج‌ترین آنها می‌توان به روش‌های زیر اشاره کرد:

روش‌های فاز بخار
- رسوب شیمیایی بخار (‎CVD)‏ ^∗
- رسوب فیزیکی بخار (‎PVD)‏ ^∗
روش‌های بر پایه محلول
- استفاده از ضد محلولها ^∗
- کم کردن دما و رساندن محلول به حالت ابر سیر شده
- انجماد حلال و جدا کردن رسوبات ^∗
- کلوخه‌کردن و استفاده از دستگاه مرکزگریز (سانتریفوژ)

نگارخانه

جستارهای وابسته

پانویس

^ Chemical Vapor deposition
^ Physical vapor deposition
^ anti-solvents
^ freeze drying

منابع

↑ بلور. [ ب َل ْ لو / ب ِل ْ ل َ / ب ِ وَ / ب ُ ] (ع اِ) معرب از کلمه ٔ بریلس یونانی ، لکن بریلس در یونانی بمعنی زبرجد و یا حومه یعنی زمرد ذبابی بوده است و در عربی از آن معنی به بلور امروزین و کریستال دُ رش نقل شده است . (یادداشت مرحوم دهخدا)

Borchardt-Ott, W., Crystallography, translation to English by Gould, R.O., Springer Verlag, 1993.

[1] بلور. [ ب َل ْ لو / ب ِل ْ ل َ / ب ِ وَ / ب ُ ] (ع اِ) معرب از کلمه ٔ بریلس یونانی ، لکن بریلس در یونانی بمعنی زبرجد و یا حومه یعنی زمرد ذبابی بوده است و در عربی از آن معنی به بلور امروزین و کریستال دُ رش نقل شده است . (یادداشت مرحوم دهخدا)

[۱]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 [[پرونده:Quartz Saint Lary Ariège.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|بلور.]]
 {{دیگر کاربردها}}
-به مواد معدنی [[جامد|جامدی]] که اجزای سازندهٔ آنها ([[مولکول]]، [[اتم]] یا [[یون|یونها]]) در سه جهت فضایی به صورت منظمی کنار هم قرار گرفته باشند یا دارای نظم بلورشناسی باشند، '''کریستال''' یا '''بُلور''' می‌گویند. ساختارهای بلورین نظم بلند دامنه داشته و می تواند خواص [[همسانگرد]] یا [[ناهمسانگرد]] داشته باشد.
+به مواد معدنی [[جامد|جامدی]] که اجزای سازندهٔ آنها ([[مولکول]]، [[اتم]] یا [[یون|یونها]]) در سه جهت فضایی به صورت منظمی کنار هم قرار گرفته باشند یا دارای نظم [[بلورشناسی]] باشند، '''کریستال''' یا '''بُلور''' می‌گویند. ساختارهای بلورین نظم بلند دامنه داشته و می تواند خواص [[همسانگرد]] یا [[ناهمسانگرد]] داشته باشد.
 == ریشهٔ واژه ==