مقررات ملی ساختمان

مقررات ملی ساختمان، در کشور ایران یک شیوه نامه فنی، اجرایی و حقوقی بایسته در طراحی، نظارت و اجرای عملیات ساختمانی همچون تخریب، نوسازی، بازسازی، بهسازی، تغییر کاربری یا بهره‌برداری از ساختمان است؛ که برای تأمین ایمنی، آسایش، بهداشت، بهره‌وری انرژی و اقتصادی فرد و جامعه نوشته شده‌است.

مقررات ملی ساختمان در قالب ۲۳ جلد کتاب تدوین شده است که جلد اول آن به تعاریف مرتبط با سایر ۲۲ جلد کتاب پرداخته است و در جلد های ۲ تا ۲۳ هر یک به موضوع خاصی مرتبط با مهندسی ساختمان پرداخته شده است. این مباحث از جمله منابع اصلی آزمون‌های نظام مهندسی هستند.

تنظیم مقررات ملی ساختمان

پس از ادغام وزارت مسکن و شهرسازی و وزارت راه و ترابری با یکدیگر در خرداد ۱۳۹۰ هجری شمسی،وزارت راه و شهرسازی طبق مادهٔ ۳۳ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان وظیفهٔ تدوین مقررات ملی ساختمان را به عهده دارد. این وزارتخانه با تشکیل شورایی تحت عنوان «شورای تدوین مقررات ملی ساختمان» با عضویت استادان و صاحب‌نظران برجستهٔ کشور به منظور نظارت بر تهیه و هماهنگی بین مباحث از حیث شکل، ادبیات، واژه‌پردازی، حدود و دامنهٔ کاربرد و همچنین با تشکیل دادن «کارگروه‌های تخصصی»، شرایط لازم برای تدوین این مقررات را به وجود آورده‌است.

سلسله مراتب تنظیم مقررات ملی ساختمان

پس از تهیهٔ پیش‌نویسِ مقدماتی مبحث مورد نظر، کارگروه‌های ویژه هر مبحث مستقر در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، این پیش‌نویس را بررسی و بازنگری کرده و با انجام رایزنی با مراجع مربوط پیش نویس ها جهت نظر سنجی و ایجاد تغییرات برای سازمان های نظام مهندسی تمامی استان ها ارسال و به نظرخواهی مهندسان دارای پروانه اشتغال در سراسر کشور گذاشته می‌شود.

پس از بررسی تمامی نظرها و پیشنهادها و در صورت نیاز انجام ویرایش های نهایی، متن پایانی پس از تأیید شورای تدوین مقررات ملی ساختمان برای تصویب به وزیر راه و شهرسازی پیشنهاد می‌شود.

وزیر راه و شهرسازی طی یک ابلاغیه قانونی به نهاد های ذیربط؛ لازم الاجرا بودن ویرایش جدید مبحث و نیز تاریخ انقضای ویرایش قبل را ابلاغ کرده و این ابلاغیه به تمامی ارگان های مربوطه از جمله بنیاد مسکن انقلاب اسلامی؛ سازمان نظام مهندسی ساختمان ، سازمان نظام کاردانی ساختمان ارسال خواهد شد.

پس از این ابلاغیه قانونی وزیر راه و شهرسازی، مراحل چاپ و انتشار مقررات ملی ساختمان به صورت کتاب توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی انجام شده و روانه بازار خواهدشد.

انتشار مقررات ملی ساختمان

مقررات ملی ساختمان در قالب بیست و سه جلد کتاب تدوین شده است؛ که هر جلد به یک جستار یا مبحث خاص در موضوعات مرتبط با ساختمان می‌پردازد. این ۲۳ مبحث عبارتند از:

مبحث یکم: تعاریف

مبحث دوم: نظامات اداری

مبحث سوم: حفاظت ساختمانها در مقابل حریق

مبحث چهارم: الزامات عمومی ساختمان

مبحث پنجم: مصالح و فرآورده‌های ساختمانی

مبحث ششم: بارهای وارد بر ساختمان

مبحث هفتم: ژئوتکنیک و مهندسی پی

مبحث هشتم: طرح و اجرای ساختمانهای با مصالح بنایی

مبحث نهم: طرح و اجرای ساختمانهای بتن آرمه

مبحث دهم: طرح و اجرای ساختمانهای فولادی

مبحث یازدهم: طرح و اجرای صنعتی ساختمانها

مبحث دوازدهم: ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا

مبحث سیزدهم: طرح و اجرای تأسیسات برقی ساختمانها

مبحث چهاردهم: تأسیسات مکانیکی

مبحث پانزدهم: آسانسورها و پلکان برقی

مبحث شانزدهم: تأسیسات بهداشتی

مبحث هفدهم: لوله‌کشی گاز طبیعی

مبحث هجدهم: عایق بندی و تنظیم صدا

مبحث نوزدهم: صرفه‌جویی در مصرف انرژی

مبحث بیستم: علائم و تابلوها

مبحث بیست و یکم: پدافند غیرعامل

مبحث بیست و دوم: مراقبت و نگهداری از ساختمان‌ها

مبحث بیست و سوم: الزامات ترافیکی ساختمانها

مباحث در دست تهیه مقررات ملی ساختمان

مبحث بیست و چهارم: ارزیابی و بهسازی ساختمان های موجود

مبحث بیست و پنجم: انطباق شهری ساختمان

موضوع‌های برای مباحث جدید مقررات ملی ساختمان

مبحث بیست و ششم: شهرسازی

مبحث بیست و هفتم: مقاوم‌سازی ساختمانها

مبحث بیست و هشتم: معماری ایرانی-اسلامی

پیوند به بیرون

دفتر تدوین مقررات ملّی ساختمان

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

منابع

مقررات ملی ساختمان، شابک: ۷-۵۷-۷۵۸۸-۹۶۴، نشر توسعه ایران، چاپ ۱۳۹۷