دوقلو

دوقلو یا همزاد به دو فرزندی می‌گویند که از یک دوره بارداری به دنیا می‌آیند. دوقلوها را می توان به دو گروه تقسیم‌بندی نمود. منوزایگوتیک (همسان) که به دوقلوهایی گفته می‌شود که از یک تخمک لقاح یافته که بعد از تقسیم به دو جنین تبدیل شده‌است، باشند و دیزایگوتیک (غیر همسان) که به معنای دوقلوهایی است از دو تخمک جدا که توسط دو اسپرم جداگانه لقاح یافته‌اند متولد شوند.

دوقلوهای همسان

دوقلوهای همسان یا دوقلوهای تک تخمکی (به انگلیسی: Monozygotic ("identical") twins) به دوقلوهایی گفته می‌شود که از یک تخمک واحد به وجود آمده باشند لذا ماده ژنتیکی و خصوصیات ارثی آن‌ها مثل هم است. دوقلو یا همزاد به دو فرزندی می‌گویند که از یک دوره بارداری به دنیا می‌آیند. در حین اولین میتوزهای سلول تخم ممکن است که سلول‌های بنیادی یا توده درونی بلاستولا(بلاستوسیست)به بیش از یک قسمت تقسیم شود در این حالت بیش از یک جنین شکل می‌گیرد که این جنین‌ها همسان هستند؛قاعدتاً ژنوتیپ این جنین‌ها یکسان بوده اما الزاماً از لحاظ فنوتیپی به طور کامل شبیه یکدیگر نیستند برای مثال به علت برخورد های پی در پی جنین‌ها با دیواره‌ی رحم مادر اثر انگشت این جنین‌ها معمولا غیر مشابه است.

دوقلوها می‌توانند تک تخمکی یا همسان باشند یا دوتخمکی و غیر همسان. قطعاً در هنگام حاملگی دوقلوهای تک تخمکی جنسیت مشابه دارند ولی ممکن است جفت یا کیسه آمنیوتیک واحد یا جدا داشته باشند.

دوقلو های آینه ای: این گونه دو قلو ها نتیجه فرآیندن شکفتن دیر تر از حد معمول یک تخمک بارور است(حدودا ۹ روز). دو قلو های آینه ای مانند دوقلو های همسان از ویژگی های بدنی یکسانی برخوردارند اما کاملاً برعکس یکدیگرند. این دوقلو ها مانند یک نفرند که در آینه به تصویر خود نگاه می کند. اگر یکی از آنها روی ران چپ خود خال مادرزادی داشته باشد، دیگری دقیقا عین همان خال را روی ران سمت راست خود دارد.

دوقلو های آینه ای با روشی مشابه دوقلو های یکسان شروع به رشد میکنند(یک تخمک واحد و یک اسپرم منفرد با طول عمر بیشتر). دوقلو های همسان بین روز دوم تا پنجم از هم جدا می شوند اما دوقلو های آینه ای بعد از روز دهم‌.

واژه‌شناسی

دوقلو یک واژه ترکی به معنای همزاد یا دوپهلوست. اما در زبان عامیانه، از حروف ابتدایی این واژه یعنی (دو)، به اشتباه عدد ۲ برداشت شده است و به دنبال این برداشت اشتباه و با توجه به تعداد نوزدان متولد شده، واژگانی مانند سه‌قلو و چهارقلو نیز ساخته شده که همگی از اساس اشتباه هستند.

در فارسی سره به آن هَمال می‌گویند که از ریشه هَمول (Hamul) پهلوی و در اصل به معنای همتا و مانند است مانند بیت زیر از داستان ضحاک در شاهنامه که در وصف کیانوش و برمایه دوبرادر فریدون آمده‌است:

برادر دو بودش دو فرخ همال

ازو هر دو آزاده، مهتر به سال

جستارهای وابسته

• دوقلوهای همسان