ده فرمان اخلاق رایانه‌ای
"این مقاله در حال ترجمه از ویکی انگلیسی است لطفا حذف نشود."
ده دستور اخلاق کامپیوتری(به انگلیسی: Ten Commandments of Computer Ethics) توسط موسسه اخلاق کامپیوتری در سال 1992 که در واشنگتن دی سی مستقر است ایجاد شد.[۱] این دستورها توسط Ramon C. Barquin در مقاله "ده دستور برای اخلاق کامپیوتری"به عنوان ابزاری برای ایجاد "استانداردهایی برای راهنمایی و آموزش مردم در استفاده اخلاقی از رایانه" معرفی شدند.[۲] این دستورها در ادامهٔ یادداشت هیئت مشاوره اینترنتی دربارهٔ اخلاق که در سال ۱۹۸۷تالیف شده، هستند[۳] .در این مقاله ، نویسنده به 10 درستور اخلاقی برای استفاده صحیح از رایانه ها اشاره میکند.این دستورها شامل مواردی مانند احترام به حریم شخصی دیگران در فضای مجازی، عدم سوءاستفاده از اطلاعات شخصی دیگران، انتشار اطلاعات دقیق و صحیح، و توجه به امنیت اطلاعات شخصی و داده‌ها می‌شود. ده فرمان اخلاقی در رایانه، برگرفته از سبک باستانی ده فرمان را از کتاب مقدس King James می‌باشد.
ده دستور اخلاقی در رایانه به‌طور گسترده و وسیعی در ادبیات اخلاقی رایانه نقل شده‌اند اما مورد پذیرش جامعه هکرها[۴] و برخی از آکادمی‌ها قرار نگرفته و با انتقاداتی مواجه شده‌است. به عنوان مثال، دکتر بن فیر ودر از "مرکز محاسبات و مسئولیت‌های اجتماعی این دستورها را "ساده انگارانه" و بیش از حد محدود کننده توصیف کرده‌است.[۵]
ISC2، یکی از رهبران اندیشه در صنعت امنیت اطلاعات، در تدوین قوانین اخلاقی خود، به این ده دستور اشاره کرده‌است.
ده دستور اخلاقی در رایانه[ویرایش]
- با استفاده از رایانه نباید به دیگران اسیبی رساند.
- نباید در کارکردن افراد با رایانه، اختلال ایجاد کنید.
- نباید در اطلاعات خصوصی کامپیوتری افراد تجسس کرد.
- از رایانه برای دزدی استفاده نکنید.
- برای ادعای دروغین از رایانه استفاده نکنید.
- -هرگز نرم‌افزار اختصاصی را کپی نکنید یا از آن استفاده نکنید (بدون اجازه).
- نباید از منابع رایانه افراد دیگر بدون اجازه یا بدون پرداخت هزینهٔ آن استفاده کنید.
- نباید حاصل افکار دیگران را به نام خود ثبت کنید.
- باید از عواقب اجتماعی آنچه که می‌نویسید یا سیستمی که طراحی می‌کنید آگاه باشید.
- همیشه باید طوری از رایانه استفاده کنید که اطمینان و احترام سایر افراد را تضمین کند.[۶]
همه ی دستورات مفاهیم زیر را میرسانند:
1. احترام به حریم خصوصی: احترام به حریم خصوصی دیگران در فضای مجازی و عدم نفوذ غیرمجاز به اطلاعات شخصی آنها.
2. احترام به مالکیت فکری: عدم ادعای مالکیت بر اثری که خروجی تفکر و فرد دیگری است.
3. تأثیر اجتماعی: فکر کردن به تأثیر اجتماعی یک نرم‌افزار قبل از توسعه آن.
4. رفتار مودبانه و محترمانه: رعایت آداب ارتباطی در فضای مجازی و رفتار محترمانه با دیگران در اینترنت.
تفسیر[ویرایش]
- دستور اول
به بیان ساده‌تر: با استفاده از رایانه نباید به دیگران اسیبی رساند.
توضیح: این دستور اخلاقی بیان میکند که آسیب زدن به سایر کاربران با استفاده از رایانه غیراخلاقی است. این شامل آسیب رساندن یا خراب کردن داده‌ها یا فایل‌های دیگران می‌شود. همچنین استفاده از رایانه برای سرقت اطلاعات شخصی کسی، دستکاری یا حذف فایل‌های دیگران، نوشتن برنامه‌هایی که به سرقت، کپی یا دستکاری غیرمجاز داده‌های دیگران منجر می‌شود، و ورود به فعالیت‌هایی مثل هک کردن، ارسال هرزنامه، فیشینگ یا قلدری در فضای مجازی ناسازگار با اخلاق رایانه است.
- دستور دوم
به بیان ساده‌تر: نباید با استفاده از ابزار رایانه ای در کار کاربران دیگر تداخل ایجاد کنید.
توضیح: نرم‌افزارهای مخرب، مانند ویروس‌ها، باعث آسیب رساندن به برنامه‌ها و تداخل در عملکرد رایانه‌ها می‌شوند. این نرم‌افزارها می‌توانند باعث کاهش سرعت عملکرد رایانه، پر شدن حافظه و ایجاد وقفه در برنامه‌های در حال اجرا شوند. استفاده از آنها برای حمله به رایانه‌ها غیراخلاقی است.
- دستور سوم
به بیان ساده‌تر: از داده‌های رایانهٔ فرد دیگری جاسوسی نکنید.
توضیح: مطالعه پیام‌ها و فایل‌های شخصی دیگران بدون اجازه، نقض حریم شخصی آنهاست. استثناهایی وجود دارد، مانند جاسوسی در مواردی که به عنوان استفاده غیرقانونی از رایانه‌ها شناخته می‌شود، مثلاً در بررسی جرایم رایانه‌ای توسط سازمان‌های اطلاعاتی.
- دستور چهارم
به بیان ساده‌تر:نباید از ابزار رایانه ای برای دزدی اطلاعات استفاده کنید.
توضیح: سرقت اطلاعات به طور کلی نادرست است. به دست آوردن اطلاعات شخصی از پایگاه‌های داده محرمانه، مثل پرونده‌های پزشکی یا اطلاعات بانکی، تخلف است. ورود به حساب بانکی برای دزدیدن اطلاعات یا انتقال غیرقانونی پول، جرم است. با استفاده از فناوری رایانه‌ای، دزدیدن اطلاعات آسان‌تر شده است و از رایانه‌ها می‌توان برای ذخیره سازی اطلاعات سرقت شده استفاده کرد.
- دستور پنجم
به بیان ساده‌تر: در گسترش اطلاعات نادرست با استفاده از فناوری رایانه، سهیم نباشید.
توضیح: اطلاعات غلط و شایعات از طریق اینترنت به سرعت گسترش می‌یابند. درگیر شدن در انتشار اطلاعات نادرست از نظر اخلاقی نادرست است و ممکن است به سازمان‌ها و افراد آسیب برساند.
- دستور ششم
به بیان ساده‌تر: از کپی کردن نرم‌افزار یا خرید نسخه‌های کپی آن خودداری کنید. هزینه‌های نرم‌افزار را پرداخت کنید مگر اینکه رایگان باشد.
توضیح: مانند هر اثر ادبی یا هنری دیگر، نرم‌افزار حق کپیرایت دارد. یک قطعه از کدها، اثر اصلی فردی است که آن را ایجاد کرده‌است. حق چاپ و انتشار آن به نام وی است. در مواردی که توسعه دهنده نرم‌افزاری را برای سازمانی که در آن کار میکند می‌نویسد، سازمان حق کپی رایت آن را در اختیار خواهد داشت. رعایت حق کپیرایت الزامی است مگر اینکه سازندگان آن خلاف آن را اعلام کنند. به دست آوردن نسخه‌های غیرقانونی از نرم‌افزارهای دارای حق کپی رایت غیراخلاقی است و دیگران را تشویق میکند که به صورت غیرقانونی آن را کپی کنند.
- دستور هفتم
به بیان ساده‌تر: از منابع کامپیوتر دیگری استفاده نکنید مگر اینکه اجازه آن را داشته باشید.
توضیح: سیستم‌های چند کاربره دارای رمزعبورهای خاص برای کاربران هستند. شکستن رمز ورود کاربر دیگر و در نتیجه ورود به فضای خصوصی وی غیراخلاقی است. هک کردن رمزهای عبور برای دسترسی غیرمجاز به یک سیستم رایانه ای محافظت شده که از رمز عبور استفاده میکند، اخلاقی نیست. دسترسی به داده‌هایی که مجاز به دسترسی به آنها نیستید یا بدون اجازه کاربر دیگر به آنها دسترسی پیدا می‌کنید اخلاقی نیست.
- دستور هشتم
به بیان ساده‌تر: ادعای مالکیت بر روی اثری که خروجی تفکر و فرد دیگری است اشتباه است.
توضیح: نرم‌افزارهایی که توسط یک توسعه دهنده نرم‌افزار توسعه می‌یابند، دارایی او هستند. اگر او با یک سازمان کار میکند، آنها دارایی سازمان هستند. کپی و انتشار آنها به نام خود، غیراخلاقی است. این امر هر کار خلاقانه، مثل برنامه‌نویسی یا طراحی را شامل می‌شود. ایجاد مالکیت بر کاری که متعلق به شما نیست از نظر اخلاقی نادرست است.
- دستور نهم
به بیان ساده‌تر: قبل از توسعه یک نرم‌افزار، به تأثیر اجتماعی که می‌تواند داشته باشد فکر کنید.
توضیح: نگاهی به پیامدهای اجتماعی که یک برنامه می‌تواند داشته باشد، یک چشم‌انداز وسیع تری از نگاه فناوری را توصیف میکند. یک نرم‌افزار رایانه ای بعد از انتشار، بدست میلیون‌ها نفر می‌رسد. نرم‌افزارها مانند بازی‌های ویدیویی و انیمیشن‌های رایانه ای می‌تواند تأثیر اجتماعی بر کاربران خود داشته باشد. برای مثال زمانی که روی فیلم‌های انیمیشن یا طراحی بازی‌های ویدیویی کار می‌شود این مسیولیت برنامه‌نویس است تا مخاطبان / کاربران هدف خود را درک کند و از تأثیری که ممکن است بر آنها داشته باشد آگاهی داشته باشد. به عنوان مثال، یک بازی رایانه ای برای کودکان نباید محتوایی داشته باشد که روی آنها تأثیر منفی بگذارد. همچنین، نوشتن نرم‌افزارهای مخرب از نظر اخلاقی نادرست است. یک توسعه دهنده / شرکت توسعه دهنده نرم‌افزار باید تأثیری را که کد آنها می‌تواند در جامعه کل داشته باشد، در نظر بگیرد.
- دستور دهم
به بیان ساده‌تر: زمانی که از کامپیوتر از برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنید، با اعضا مودبانه و محترمانه رفتار کنید.
توضیح: آداب ارتباطی که در دنیای واقعی آن را رعایت می‌کنیم، در ارتباطات از طریق رایانه نیز صدق میکند. زمانی که فردی با دیگران ازطریق اینترنت ارتباط برقرار میکند باید رفتار محترمانه ای داشته باشد. فرد نباید در حریم خصوصی دیگران دخالت کند، از کلمات توهین آمیز استفاده کند، اظهارات نادرست ایراد کند یا سخنانی غیرمسئولانه در مورد دیگران بیان کند. فرد باید هنگام برقراری ارتباط از طریق اینترنت مؤدب باشد و به وقت و منابع دیگران احترام بگذارد، همچنین باید مراقب کاربران تازه‌کار باشد.
پانویس[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ten Commandments of Computer Ethics». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ مارس ۲۰۲۱.
منابع[ویرایش]
- ↑ Leopold, Todd (April 9, 2013). "That Twitter account might not be who you think". CNN. Retrieved September 30, 2015.
- ↑ Barquin, Ramon C. (May 7, 1992). "In pursuit of 'Ten Commandments' for Computer Ethics". Computer Ethics Institute. Retrieved 2013-08-17.
- ↑ O'Reilly, Dennis (October 12, 2010). "The Internet and the death of ethics". CNET. Retrieved September 30, 2015.
- ↑ Computer Ethics – Lecture 10
- ↑ CCSR:Commentary on the 'Ten Commandments for Computer Ethics' بایگانی‌شده در ۲۰۱۲-۰۷-۲۲ توسط Archive.today
- ↑ "The Ten Commandments of Computer Ethics" (PDF). Retrieved 2012-05-22.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- ده دستور اخلاق رایانه ای ذکر شده در حرفه ای رایانه برای مسئولیت اجتماعی
- مرکز محاسبات و مسئولیت‌های اجتماعی