حمله به کاروان حج (۳۱۲)
| حمله به کاروان حج (۳۱۲) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخشی از جنگ میان قرمطیان و خلافت عباسی | |||||||
| |||||||
| طرف‌های درگیر | |||||||
| قرمطیان | خلافت عباسی | ||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||
| ابوطاهر جنابی | عبدالله بن حمدان (اسیر) | ||||||
| قوا | |||||||
| ۱٬۸۰۰ | ناشناخته | ||||||
در ذی‌الحجه ۳۱۲ ه.ق برابر مارس ۹۲۴ میلادی، قرمطیان به کاروان حجاج در راه بازگشت از مکه به عراق حمله کردند و آنها را غارت کردند. در این حمله اموال زیادی شامل شمسة تاج جواهر نشان کاروان سلطنتی حج خلیفه توسط قرامطه به غارت رفت[۱]، همچین حاجیان زیادی من جمله أبو الهيجاء عموی مادر خلیفه مقتدر و تعدادی از درباریان خلیفه به اسارت گرفته شده و به الحسا منتقل شدند[۲] این یورش، همراه با ناتوانی در جلوگیری از غارت بصره در چند ماه قبل، به عزل و اعدام وزیر خلافت عباسی، ابن فرات انجامید.
پیش‌زمینه
[ویرایش]در دهه ۸۹۰ میلادی، مبلغ اسماعیلی، ابوسعید جنابی فارسی، دولت مستقل قرمطی را در بحرین تأسیس کرد.[۳][۴][۵] در زمان حکومت ابوسعید، قرمطیان بحرین در قیام‌های قرمطیان در دهه ۹۰۰ علیه خلافت عباسی در سوریه و عراق یا در تأسیس خلافت فاطمی در افرقیه بی‌تفاوت ماندند. آنها علاوه بر یورش به بصره در سال ۳۱۱ ه. ق، با عباسیان نیز صلح کردند و از سوی وزیر عباسی، علی بن عیسی بن جراح، پول و سلاح دریافت کردند.[۵][۶]
در رمضان ۳۱۰، کوچکترین پسر ابوسعید، ابوطاهر جنابی که به سن ۱۶ سالگی رسیده بود، به رهبری قرمطیان رسید.[۷][۸] در همان زمان، علی بن عیسی موقعیت خود را از دست داد و رقیب جنگ طلب ترش، ابن فرات، که طرفدار اقدام نظامی بود، جایگزین او شد. [۸][۹] ابوطاهر، که ظاهراً جاه طلب بود که نشان خود را بگذارد، احتمالاً این را بهانه ای برای حمله به عباسیان در نظر گرفت.[۸] اقدام او حمله به شهر بندری بزرگ بصره بود که سربازانش آن را برای بیش از دو هفته در ۲۴ ربیع‌الثانی ۳۱۱ غارت کردند.[۸][۱۰] به جای واکنش به تهدید قرمطیان، ابن فرات، با تبعید و شکنجه یا کشتار بسیاری از رقبای بالقوه خود در دربار، نگران باقی ماند.[۱۱]
پانویس
[ویرایش]- ↑ «Halm 1997».
- ↑ «Amedroz & Margoliouth 1921».
- ↑ Halm 1991, pp. 37–38, 58–60.
- ↑ Daftary 2007, pp. 116–117, 121.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Kennedy 2004, p. 287.
- ↑ Halm 1991, pp. 176, 225–226.
- ↑ Daftary 2007, pp. 121, 147–148.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ Halm 1991, p. 226.
- ↑ Kennedy 2004, p. 191.
- ↑ Buniatov 1988, p. 75.
- ↑ Kennedy 2013, pp. 33–34.
منابع
[ویرایش]- Amedroz, Henry F.; Margoliouth, David S., eds. (1921). The Eclipse of the 'Abbasid Caliphate. Original Chronicles of the Fourth Islamic Century, Vol. IV: The concluding portion of The Experiences of Nations by Miskawaihi, Vol. I: Reigns of Muqtadir, Qadir and Radi. Oxford: Basil Blackwell. OCLC 557740738.
- Buniatov, Jamil (1988). Восстания карматов IX—X вв [Carmats uprising in 9-10 centuries] (PDF) (به روسی). Baku: Elm.
- الگو:Daftary-The Ismailis
- Halm, Heinz (1991). Das Reich des Mahdi: Der Aufstieg der Fatimiden [The Empire of the Mahdi: The Rise of the Fatimids] (به آلمانی). Munich: C. H. Beck. ISBN 3-406-35497-1.
- Kennedy, Hugh (2004). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (Second ed.). Harlow: Longman. ISBN 978-0-582-40525-7.
- Kennedy, Hugh (2013). "The Reign of al-Muqtadir (295–320/908–32): A History". Crisis and Continuity at the Abbasid Court: Formal and Informal Politics in the Caliphate of al-Muqtadir (295-320/908-32). Leiden: Brill. pp. 13–47. ISBN 978-90-04-25271-4.