ابوطاهر جنابی
| ابوطاهر | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| فرمانروای قرمطیان | |||||
 | |||||
| سلطنت | ۳۳۲ ه. ق–۳۱۱ ه. ق | ||||
| تاج‌گذاری | ۳۳۲ ه. ق | ||||
| پیشین | ابوسعید جنابی | ||||
| زاده | ۲۹۴ ه. ق بحرین | ||||
| درگذشته | ۳۳۲ ه. ق بحرین | ||||
| |||||
| دودمان | قرمطیان | ||||
ابوطاهر سلیمان جنّابی«گناوه‌ای» (۲۹۴ ه. ق–۳۳۲ ه. ق)، فرمانروای دولت قرمطی در جنوب خلیج فارس ؛ در بحرین و شرق عربستان بود که در سال ۳۱۷ ه. ق اشغال و تاراج مکّه را فرماندهی کرد.
ابوطاهر که پسر ابوسعید بهرام گناوه ای- بنیان‌گذار دولت قرمطی - است، در سال ۳۱۱ ه. ق به فرمان‌روایی رسید و بی‌درنگ کارزار توسعه‌طلبانه و تهاجمی را بر ضدّ مناطق پیرامونی دولت قرمطی سازمان‌دهی نمود. او در همان سال به قدرت رسیدنش، به بصره تاخت. به گفتهٔ ابن‌کثیر «در این حمله هزار و هفتصد سواره تحت فرمان او بود و پس از عبور از حصار شهر هفده روز در آنجا ماندند و بسیاری از مردم را کشتند». ابوطاهر در ۳۱۵ ه. ق کوفه را هدف تاخت و تاز قرار داد و با شکست دادن لشکر عبّاسی، حتّی بغداد را نیز تهدید کرد. نیروهای او پس از عدم موفّقیت در ورود به شهر بغداد، بیش‌تر مناطق عراق را از جمله رقّه، قادسیه، رأس‌العین، کفرتوثا و موصل به باد غارت و تاراج دادند.
تهاجم به مکّه[ویرایش]
ابوطاهر در سال ۳۱۷ ه. ق پرآوازه‌ترین تهاجم قرمطی‌ها را رهبری کرد که طیّ آن مقدّس‌ترین اماکن و ابنیّهٔ اسلامی در شهر مکّه مورد چپاول و اهانت قرار گرفتند. وی که بدواً قادر به ورود به شهر نشده‌بود، بر پایهٔ حقّ به رسمیت شناخته‌شدهٔ ورود هر مسلمانی به خانهٔ الله، خواستار اذن ورود شد و در مقابل سوگند یاد کرد که حرکتش مسالمت‌آمیز باشد. امّا به محض ورود به شهر، سپاه قرمطی شروع به کشتار حجّاج کرده و آن‌ها را در حال کشته‌شدن با به یاد آوردن آیات قرآن مورد اهانت و تمسخر نیز قرار دادند. گفته شده‌است که در این واقعه ابوطاهر با یک سپاه نهصد نفری وارد مسجدالحرام شد و این در حالی بود که او مست بود و بر روی اسبی قرار داشت و ششمیر عریانی در دستش بود و حتی اسب او نزدیک خانه ادرار کرد. ابوطاهر همچنین دستور داد تا درب کعبه را از جا درآوردند و پوشش کعبه را برداشته و میان یاران خود تکه تکه کرد. نیروهای قرمطی همچنین به فرمان ابوطاهر قبّه‌ای را که بر فراز چاه زمزم ساخته شده‌بود تخریب کردند و شمار زیادی از اجساد کشته‌شدگان را درون چاه ریختند. سرانجام در اوج خشونت و تندی قرمطی‌ها، ابوطاهر امر کرد تا سنگ حجرالاسود را از جای برکنند؛ پس مردی از یاران وی پیش‌آمد و با گرزش ضربه‌ای به این سنگ زده و در همان حال چنین ندا داد که: «طیراً ابابیل کجاست؟! حجّارة من سجیل کجاست؟ !». قرمطی‌ها سپس سنگ یادشده را به همراه انبوه غنائم به‌دست آمده با خود به احساء بردند. حجرالاسود تا ۲۲ سال در اختیار قرمطی‌ها بود تا این‌که سرانجام به مکان اصلی خود بازگردانده‌شد.
تهاجم ابوطاهر به مکّه نمادی است از خروج قرمطی‌ها از جهان اسلام و چنین پنداشته می‌شود که هدف از این اقدام بی‌سابقه، خون‌خواهی ایرانیان از اعراب و اسلام است.
برکشیدن مهدی موعود[ویرایش]
از دیگر اقدامات ابوطاهر، ادّعای او مبنی بریافتن مهدی موعود بود. این مهدی موعود فردی بود هم‌چون خود ابوطاهر ایرانی‌تبار به نام «ابوفضل اصفهانی» که مدّعی بود تبارش به پادشاهان ایران می‌رسد. به سال ۹۳۱ م، ابوطاهر این جوان گمنام را به مقام ریاست دولت قرمطی برکشید و به مدّت ۸۰ روز قدرت را تمام و کمال بدو سپرد. ابوفضل در دوران کوتاه فرمان‌روایی‌اش دستور داد تا کتب و نوشته‌های دینی را همه بسوزانند و به جای اللّه، اهورامزدا را بپرستند. وی همچنین امر به کشتن خانواده‌های نجبا و اشراف بحرین کرده و حتّی در واپسین روزهای حکومتش قصد کشتار خاندان خود ابوطاهر را داشت که به همین دلیل، ابوطاهر از جان خود بیم‌ناک شده و ترتیبی داد تا او را بکشند و سپس اعلان کرد که اشتباه کرده و ابوفضل اصفهانی، مهدی موعود نبوده‌است.
پس از این رویداد، ابوطاهر دوباره رهبری دولت قرمطی را به‌دست گرفته و به تهاجم‌ها و غارت‌هایش بر ضد کاروان‌های حج در عربستان ادامه داد. ابوطاهر که به تندی مخالف شریعت اسلام بود، همواره به تمسخر و استهزاء باورها و آیین‌های اسلامی دست می‌یازید. ابوطاهر در سال ۹۴۴ درگذشت و حکومت قرمطی را به ۳ تن از برادرانش واگذاشت.