پرش به محتوا

ازملک (سرده)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

اَزمَلَک
Smilax excelsa L
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاهان
راسته: سوسن‌سانان
تیره: اَزمَلَکیان[۱]
سرده: اَزمَلَک

اَزمَلَک (نام علمی: Smilax) نام یک سرده گیاه است. هریک از دو گونهٔ این جنس در شمال ایران است که ریشهٔ آن طبعی گرم و کاربرد دارویی دارد. جنسی از درختچه‌های جنگلی بالارونده از تیرهٔ مارچوبه‌ایان و غالباً دارای شاخه‌های خاردار و پیچنده و میوه‌های گرد و کوچک قرمز و برّاق است.[۲] در جنگل‌های مخروبهٔ نواحی جلگه‌ای تا میانبند جنگل‌های شمال گسترده شده‌است. برگ‌هایش گرد و با قاعدهٔ قلبی‌شکل و آرایش رگبرگ‌هایش کمانی است. سطح تنه پوشیده از خار می‌باشد و میوه‌اش سته و قرمزرنگ است. این‌گونه جست زیادی تولید می‌کند.

نام

[ویرایش]

این گیاه در جاهای مختلف نام‌های گوناگونی دارد، از جمله عُشبه، پیچ اَزمَلَک، سلبک، همیشک، سِکلیم، بالکاملاس و گَمپوره.[۳] همچنین در نور آن را سِگلی و در دُرفَک بالکا و در اشرف لم و درساری مِلاش و در میاندره وِرگلام می‌نامند. در جاهای دیگر این نام‌ها را نیز برایش می‌توان یافت: شِنگیله، کُفُله‌بور، والی گیلی، تمیس، کامپوره، سکیلم، تَلی، وشات‌دانه، کلکادانه، ازملکی. همچنین، در کتاب‌های علمی عربی (از جمله در نوشته‌های ابن‌بیطار) سمیلقس و طقسوس نامیده شده که صورت عربی همان نام‌های فرنگی این گیاه‌اند.[۴]

گونه‌های موجود در ایران

[ویرایش]
یک درختچهٔ ازملک از گونهٔ Smilax aspera L در منطقهٔ دُبِردو دِل لاگو (به ایتالیایی: Doberdò del Lago) در کشور ایتالیا

پانویس

[ویرایش]
  1. فرهنگستان بایگانی‌شده در ۴ دسامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine، اَزمَلَکیان واژهٔ مصوّب فرهنگستان است در برابر Smilacaceae.
  2. صادقی، فرهنگ جامع زبان فارسی (جلد الف).
  3. کریمی ۱۳۸۱، ص ۷۰۴.
  4. دهخدا، لغتنامه.
  5. مظفریان ۱۳۹۱، ص ۶۳۵.
  6. مظفریان ۱۳۹۱، ص ۶۳۵.

منابع

[ویرایش]