گل پاک (ورزش)
.jpg)
گُلْ پاک[۱] ((به انگلیسی: Clean Sheet)) به اصطلاحی در برخی از ورزشها مانند فوتبال، فوتبال آمریکایی، هاکی روی یخ و راگبی گفته میشود که در آن دروازهبان یا تیم، هیچ گلی از حریف دریافت نکند. این اصطلاح در زبان فارسی توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی بهعنوان معادل رسمی «کلین شیت» تصویب شدهاست.
ریشه واژه
[ویرایش]واژهٔ «clean sheet» نخستین بار در اوایل سدهٔ بیستم میلادی در فوتبال انگلستان رواج یافت. در گذشته، خبرنگاران هنگام ثبت نتایج مسابقات روی کاغذ، زمانی که تیمی گلی دریافت نمیکرد، برگهٔ نتایج آن تیم تمیز و بدون علامت میماند؛ از همینرو این عبارت به معنای «برگهٔ پاک» یا «صفحهٔ سفید» شکل گرفت.[۲]
در فوتبال
[ویرایش]در فوتبال، گل پاک نشانهای از عملکرد دفاعی قوی تیم و بهویژه دروازهبان است. آمار گلهای پاک در کنار تعداد گلهای خورده، میانگین گل در هر بازی و درصد مهار شوتها، برای ارزیابی دروازهبانها مورد استفاده قرار میگیرد.[۳]
دروازهبانهایی مانند جان لوئیجی بوفون، پتر چک، مانوئل نویر و آلیسون بکر از جمله رکوردداران گل پاک در تاریخ فوتبال اروپا هستند.[۴] در لیگ برتر انگلیس، جایزهای به نام «دستکش طلایی» ((به انگلیسی: Golden Glove)) هر سال به دروازهبانی داده میشود که بیشترین گل پاک را ثبت کرده باشد.[۵]
اهمیت گل پاک
[ویرایش]داشتن گل پاک علاوه بر تأثیر مستقیم در نتیجه، در تقویت روحیه تیمی نیز نقش دارد. تیمهایی که در چندین مسابقه پیاپی گل پاک ثبت میکنند، معمولاً از انسجام دفاعی بالایی برخوردارند. این مسئله برای مربیان نیز شاخصی از عملکرد دفاعی تیم محسوب میشود.[۶]
دروازهبانها معمولاً گل پاک را به عنوان یکی از اهداف شخصی در طول فصل دنبال میکنند. در برخی مسابقات بینالمللی، رکورد گلهای پاک پیدرپی به عنوان دستاوردی ویژه ثبت میشود. برای نمونه، ایکر کاسیاس در جام ملتهای اروپا ۲۰۱۲ با پنج بازی پیاپی بدون گل خورده، رکورددار آن دوره شد.[۷]
آمار و رکوردها
[ویرایش]- بیشترین گل پاک در تاریخ لیگ برتر انگلیس متعلق به پتر چک با ۲۰۲ بازی است.[۸]
- در لالیگا، یان اوبلاک از اتلتیکو مادرید یکی از برترین دروازهبانها از نظر گل پاک بهشمار میآید.[۹]
- جیانلوئیجی بوفون با بیش از ۵۰۰ گل پاک در طول دوران حرفهای خود، یکی از پرافتخارترین دروازهبانهای تاریخ است.[۱۰]
در دیگر ورزشها
[ویرایش]در هاکی روی یخ، «گل پاک» به مسابقهای گفته میشود که دروازهبان تیم هیچ گلی از حریف دریافت نکند. در این رشته، ثبت گل پاک بسیار دشوار است زیرا بازی با سرعت بالا و موقعیتهای فراوان گلزنی همراه است.[۱۱] در بیسبال نیز واژهٔ «شاتاوت» برای بازیای استفاده میشود که تیم حریف موفق به کسب امتیاز (Run) نمیشود.[۱۲]
در فرهنگ عامه
[ویرایش]گل پاک در میان هواداران فوتبال، نمادی از «استحکام»، «تمرکز» و «اعتماد» به دفاع تیمی است. بسیاری از تیمها هنگام ثبت گل پاک، در شبکههای اجتماعی خود از هشتگهایی مانند #CleanSheet و #گل_پاک استفاده میکنند. همچنین برخی باشگاهها برای دروازهبانهایی که در چند بازی پیاپی گل پاک دارند، پاداش مالی یا افتخاری در نظر میگیرند.[۱۳]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «فرهنگستان: گل پاک، معادل مصوب کلین شیت است». خبرگزاری صدا و سیما. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ "The origin of the term clean sheet". Encyclopedia Britannica (به انگلیسی). Retrieved 2025-04-08.
- ↑ «What is a clean sheet in football?». Goal. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ «Top Goalkeepers with the Most Clean Sheets». Transfermarkt. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ «جایزه دستکش طلایی برای بهترین دروازهبان لیگ برتر». BBC Sport. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ «Why Clean Sheets Matter in Modern Football». The Analyst. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ «Casilas sets new clean sheet record». UEFA. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ «Petr Cech: Premier League Clean Sheets Record». Premier League. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ «La Liga Clean Sheet Leaders». La Liga. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ «Buffon's career clean sheet stats». Football Italia. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ «Shutout in Ice Hockey». NHL. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ «Shutout Definition in Baseball». MLB. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
- ↑ «The psychology of keeping a clean sheet». Sports Psychology Today. دریافتشده در ۲۰۲۵-۰۴-۰۸.
پانویس
[ویرایش]پیوند به بیرون
[ویرایش]جدال دروازهبانها در لیگ حرفه ای فوتبال ایران - فصل ۹۱-۹۲
منابع
[ویرایش]- واژه بهینبان در (وبنگار= 'معنای واژه … ؟' آدرس= "meaning-word" در سرویس میهنبلاگ.کام- 'پست شماره= ۲۰۲')
 | این یک مقالهٔ خرد ورزش است. میتوانید با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |