ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه آمار/شش ماه اول ۲۰۰۷
آن چه در این صفحه می‌آید گزارش آمارهای ویکی‌پدیای فارسی در شش ماه اول سال ۲۰۰۷ است. تحلیل‌های پیشنهادی را ابتدا در صفحهٔ بحث مطرح کنید.
ویرایش‌ها[ویرایش]
در طول شش ماه اول سال ۲۰۰۷ میلادی، نزدیک به ۵۲۰٫۰۰۰ ویرایش در ویکی‌پدیای فارسی انجام شده است. از این میان، ۵۱۲٫۷۷۳ ویرایش، در زمان آمارگیری، حذف نشده بودند. (برای جزئیات به این نشانی مراجعه کنید).
از بین ویرایشهای یاد شده، ۶۸٪ در فضای نام اصلی (مقاله‌ها)، ۱۴٪ در فضای نام بحث کاربر، ۵٪ در فضای نام ویکی‌پدیا و بحث ویکی‌پدیا، ۳٪ در فضای نام بحث (بحث مقاله‌ها) و مابقی در سایر فضاهای نام بوده‌است. فضای نام بحث درگاه و بحث راهنما کمترین ویرایش را داشتند (به ترتیب ۷ و ۱۱ مورد).
نمودار تعداد ویرایش‌ها بر حسب ساعات روز نشان می‌دهد که در بیشتر ساعت‌های روز تعداد ویرایش‌ها حدوداً ثابت و نزدیک به ۷۰ ویرایش در هر ساعت شبانه روز (حدود ۱۲٫۰۰۰ ویرایش در ساعت در کل شش ماه) است. با این حال، نمودار نشان می‌دهد که تعداد ویرایش‌ها در فاصله نیمه شب تا ۶ بامداد به وقت استاندارد جهانی (معادل ۳:۳۰ تا ۹:۳۰ بامداد به وقت تهران) به طور مشخص کم می‌شود. این کاهش در مورد ویرایشهای انجام شده توسط IPها چشمگیرتر است، و گسترهٔ بیشتری را شامل می‌شود به طوری که از ۴ بعد از ظهر تا نیمه‌شب هم تعداد ویرایشهای IPها کاهش دارد (به وقت ایران از ساعت ۷:۳۰ عصر تا ۳:۳۰ بامداد روز بعد).
بارگذاری تصاویر[ویرایش]
نمودار مربوط به بارگذاری تصاویر بر حسب ساعات روز نشان می‌دهد که بیشترین بارگذاری‌ها در ساعت ۷ تا ۱۸ (معادل ۱۰:۳۰ صبح تا ۲۱:۳۰ شب به وقت تهران) صورت گرفته‌اند. قسمت عمدهٔ کاهش نمودار با نمودارهای قبلی در مورد ویرایشهای کاربران مطابقت نسبی دارد. (از آن‌جا که برای بارگذاری تصاویر ورود با حساب کاربری الزامی است، مقایسه نمودار بارگذاری تصاویر با نمودار ویرایشهای IP به نظر منطقی نیست).
فعالیت‌های مدیریتی[ویرایش]
برای تخمین تقریبی ساعت حضور مدیران در ویکی‌پدیا می‌توان از نمودار ویرایش‌ها و/یا اقدامات مدیتریتی آن‌ها بهره جست. (نمودارها را ببینید).
نمودار ویرایشهای مدیران بر حسب ساعت نشان می‌دهد که اوج ویرایشهای مدیران در فاصله ۱۸ تا ۲۲ به وقت استاندارد جهانی (معادل ۲۱:۳۰ شب تا ۰:۳۰ بامداد به وقت تهران) صورت گرفته‌است. نقطه اوج نمودار حذف مقالات بر حسب زمان هم درون همین بازه قرار دارد.
نمودارهای مربوط به حفاظت از صفحه‌ها و قطع دسترسی کاربرها از واریانس بالایی برخوردار است، و نمی‌توان روند صعود و نزول قطعی برای آن مطرح کرد. با این حال، حدوداً بازهٔ زمانی ۱۰ شب تا ۲ بامداد روز به بعد به وقت استاندارد جهانی (برابر با ۱:۳۰ تا ۵:۳۰ بامداد به وقت تهران) شامل کمترین قطع دسترسی‌ها و کمترین محافظت‌ها بوده است.
تحلیل[ویرایش]
ویکی‌پدیای فارسی یا ویکی‌پدیای ایرانی[ویرایش]
آمارها نشان می‌دهد که ساعات بیداری در ایران، جزو ساعات شلوغ ویکی‌پدیا (از نظر ویرایش صفحه‌ها) بوده‌اند، و در فاصله ۳:۳۰ تا ۹:۳۰ به وقت تهران که مطابق با ساعت خواب مردم در ایران است، ویرایش‌ها به طور واضح کاهش داشته. با این حال، مقدار کاهش کمتر از ۴۰٪ بوده‌است.
این اطلاعات با این فرضیه که عمدهٔ ویرایش‌ها در ویکی‌پدیای فارسی توسط ایرانی‌ها (و احتمالاً پس از آن افغان‌ها) صورت می‌گیرد، مطابقت دارد. با این حال، کاهش ویرایشهای در ساعت خواب مردمان این دو کشور، کمتر از ۴۰٪ است. تحلیل خوشبینانهٔ این مساله آن است که ویرایش‌کنندگان فارسی‌زبان خارج ایران نقش قابل توجهی در ویرایش در ویکی‌پدیا را ایفا کرده‌اند. تحلیل بدبینانهٔ این مساله آن است که کاهش در تعداد ویرایش‌ها به این خاطر کم بوده که ربات‌های ویکی‌پدیا (که اکثراً در تمام شبانه‌روز فعال هستند) سهم عمده‌ای در ویرایش‌ها دارند. فرضیه دوم با توجه به این نکته که سهم ویرایش IPها (که اصولاً ربات نیستند) در ویکی‌پدیا در ساعات یادشده کاهش شدیدتری نشان می‌دهد، تا حدی تایید می‌شود، اما چون سهم ویرایشهای IP نسبت به کل ویرایش‌ها، تنها قدری بیش از ۱۰٪ است، نمی‌توان به این تحلیل بهای زیادی داد.
در حال حاضر، اطلاعات برای تحلیل بیشتر کافی نیست. در صورتی که آمار مشابهی با صرف نظر کردن از ویرایشهای ربات‌ها تهیه شود، می‌توان دو فرضیه فوق را بیشتر مورد سنجش قرار داد.
بحث‌های پراکنده[ویرایش]
سهم ویرایش‌هایی که در فضای نام گفتگوی کاربر انجام شده یک پنجم تعداد ویرایشهای صورت گرفته در فضای نام اصلی است. باید توجه داشت که بخش قابل توجهی از ویرایشهای فضای نام اصلی توسط ربات‌ها انجام می‌شود، در حالی که ربات‌ها در فضای نام بحث کاربر مشارکتی نمی‌کنند. با این توضیح، احتمالاً تعداد ویرایشهای فضای نام بحث کاربر، تقریباً یک سوم تعداد ویرایشهای انجام شده توسط کاربرهای غیر ربات در فضای نام اصلی است. به بیان دیگر از هر چهار ویرایشی که یک کاربر در ویکی‌پدیا انجام می‌دهد، یکی در فضای نام بحث کاربر است. این در حالی است که سهم ویرایش‌ها در فضای نام بحث مقالات، تنها ۳٪ است.
اعداد فوق احتمالاً بیانگر این نکته هستند که وقتی دو یا چند کاربر، در مورد محتوای یک مقاله اختلاف نظر پیدا می‌کنند به جای بحث در صفحهٔ بحث مقاله، بحث را در صفحه‌های کاربری هم دنبال می‌کنند. این مساله باعث می‌شود که بحث‌ها حالت تمرکز را از دست بدهند، و نیز کاربرانی که مقاله را تعقیب می‌کنند، از وقوع بحث با خبر نشوند (چرا که لزوماً صفحه‌های بحث دیگر ویرایش‌کننده‌های آن مقاله را تعقیب نمی‌کنند).
تحلیل دوم از این مساله آن است که کم و بیش استفاده از ویکی‌پدیای فارسی به عنوان یک تالار گفتگو (forum) جریان دارد. مشاهدهٔ مکرر درگیری‌های لفظی بین کاربران (که مستقل از یک مقاله خاص، و فقط در اثر اختلاف دیدگاه حادث می‌شوند) و خوش و بش کردن‌ها و ارتباطات نامهم در صفحهٔ بحث کاربری، موید این مدعا است.
ساختار اجتماعی[ویرایش]
پنج درصد از ویرایش‌ها در فضای نام ویکی‌پدیا (و فضای نام بحث آن) بوده‌است. مشارکت در فضای نام ویکی‌پدیا، تا حدی نمایانگر علاقه‌مندی کاربران به ایجاد و تداوم ساختارهای اجتماعی در ویکی‌پدیا است. این آمار هنوز اطلاعات دقیقی در این باره به دست نمی‌دهد. اگر ویرایشهای انجام شده در صفحه‌های رای‌گیری برای حذف، کنار گذاشته می‌شدند، می‌شد میزان علاقه‌مندی کاربران به مشارکت در ساختارهای اجتماعی دیگر ویکی‌پدیا را تخمین زد. در هر حال، با اطلاعات فعلی هم انتظار نمی‌رود که بیش از یک تا دو درصد ویرایش‌ها در فضای نام ویکی‌پدیا بوده باشد، که به نظر کافی نمی‌رسد.
مدیر همیشه در صحنه؟[ویرایش]
به طور قطع در ساعاتی که ویرایش در ویکی‌پدیا بیشتر است، حضور مدیران برای انجام اقدامات فوری (مانند قطع دسترسی فوری IPهای خرابکار برای چند ساعت) بیشتر ضروری به نظر می‌رسد. با این حال، انتظار می‌رود که مدیران در سایر ساعات روز هم در ویکی‌پدیا حضور داشته باشند. از طرف دیگر، قسمت قابل توجهی از اقدامات مدیران غیر فوریتی هستند (به عنوان نمونه، حذف تصاویر مشکوک به نقض حق تکثیر، با چند روز فاصله از زمان بارگذاری انجام می‌شود).
واریانس بالای نمودارهای قطع دسترسی و حفاظت از صفحات بر اساس ساعت روز، نشان می‌دهد که مدیران فعلی ویکی‌پدیا در ساعات مختلف روز به طور نسبتاً یکنواختی در ویکی‌پدیا حضور دارند. قسمتی از افت این دو نمودار (فاصله ساعت ۲۰ تا ۲۴ به وقت استاندارد جهانی) دقیقاً بر نقاط پیک نمودار ویرایشهای مدیران انطباق دارد؛ مفهوم این یافته آن است که مدیران در آن ساعات حضور داشته‌اند اما موردی که نیازمند قطع دسترسی یا حفاظت صفحات باشد رخ نمی‌داده‌است.
در قسمت دیگر افت نمودارهای قطع دسترسی و حفاظت صفحات و حذف صفحات (نیمه شب تا ۸ صبح به وقت استاندارد جهانی)، سایر فعالیت‌های (حذف، ویرایش) مدیران هم کاهش نشان می‌دهد؛ این بازه همان زمانی است که ویکی‌پدیای فارسی کمترین ویرایش‌ها و کمترین بارگذاری‌ها را تجربه می‌کند. احتمالاً بخشی از این مساله ناشی از همین کاهش فعالیت‌های دیگر کاربران در ویکی‌پدیا است، و بخشی دیگر از این مساله تاثیر می‌گیرد که از بین ۷ مدیر ویکی‌پدیای فارسی که در این مدت فعال بوده‌اند، تنها ۲ تن خارج از ایران زندگی می‌کنند و ساعت خواب و بیداری متفاوتی با عموم کاربران ویکی‌پدیای فارسی دارند.
نواقص[ویرایش]
بخشی از نواقص آمار فعلی (که به تدریج برطرف خواهد شد) در بالا ذکر شدهاست. از جملهٔ مهم‌ترین این ایرادات، آمیختگی داده‌های مربوط به ویرایش کاربران انسانی ویکی‌پدیا با داده‌های مربوط به ربات‌ها است.
یکی از ایراداتی که در مورد آمار ویرایش مدیران وجود دارد آن است که اگر چه کاربر:حجت در تمام این بازهٔ شش ماهه مدیر نبوده، ویرایشهای او در تمام این بازه، جزو ویرایشهای مدیریتی شمرده شدهاست. این مساله با توجه به این که کاربر یادشده در طول همین بازهٔ زمانی حدود شش هزار ویرایش داشته (بدون استفاده از ربات) باعث می‌شود که دقت آمار یادشده پایین بیاید. با این حال، از آن‌جا که این کاربر جزو مدیران ساکن ایران است، در بدترین حالت آمار را به سمت ساعت‌های ویرایش کاربرهای ساکن ایران گرایش می‌دهد، که باعث مردود شدن هیچ یک از تحلیل‌های بالا نخواهد بود.
یکی از نقص‌های داده‌های اولیه که برطرف شدهاست، آن بود که در یک بازهٔ زمانی نیم ساعتهٔ خاص در روز هفتم ژانویه ۲۰۰۷، بیش از ۱۱۰۰ مورد حذف توسط یک کاربر که مربوط به سیستم بوده (جزو مدیران ویکی‌پدیا نیست) صورت گرفته بود. این اطلاعات از نمودارهای مربوط به مدیران حذف شدهاست.
 | این یک مقالهٔ خرد مرتبط با بنیاد ویکی‌مدیا است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |