عباس میرزا ملک‌آرا

عباس میرزا مُلک‏آرا (۶ آذر ۱۲۱۸ - ۲۵ فروردین ۱۲۷۶) شاهزاده قاجار و برادر ناتنی ناصرالدین شاه

محمدشاه او را به یاد پدرش عباس میرزا، عباس نامید. عباس همچنین نام مرشد و صدراعظم او، حاجی میرزا آقاسی نیز بود. عباس میرزا از ناصرالدین شاه کوچک تر بود و مادرش نیز کرد و سنی بود و این دو مانع از ولیعهدی او می‏شد. محمدشاه عباس میرز را بیش از سایر فرزندانش دوست می‏داشت و به او لقب «نایب‏السلطنه» بخشیده بود. عباس میرزا همواره مورد سوء ظن ناصرالدین شاه بود، چراکه شاه او را مدعی تاج و تخت می‏پنداشت. او مدت بیست و هفت سال را در تبعید در بغداد و استانبول به سر برد. در ۱۲۹۴ هـ ق با کسب اجازه از ناصرالدین شاه به ایران بازگشت. شاه به او مُلک‏آرا داد و حکومت زنجان را به او سپرد. بعد از مدتی عباس میرزا از ترس به قفقاز گریخت و این بار با وساطت میرزا حسین مشیرالدوله در ۱۲۹۶ هـ ق به ایران بازگشت. او در سال ۱۳۱۴ هـ ق به جای محسن مشیرالدوله وزیر عدلیه شد و دوسال بعد در هنگام اسب سواری به دلیل سکته قلبی درگذشت.

عباس میرزا زیر نظر رضاقلی هدایت تربیت یافته بود و سواد ادبی خوبی داشت. او کتابی در شرح حال خود نوشته است.

منابع

• امانت، عباس (۱۳۸۴)، قبلهٔ عالم، تهران: کارنامه، شابک ISBN ۹۶۴-۴۳۱-۰۴۹-۷