نام سیستماتیک عنصر: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها) جز ←top: اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با ویرایشگر خودکار فارسی |
اصلاح ترجمه + اضافه کردن قواعد برچسب‌ها: افزودن پیوند بیرونی به جای ویکی‌پیوند ویرایشگر دیداری |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ترجمه-نیاز}} |
|||
{{بدون منبع}} |
{{بدون منبع}} |
||
نام سیستماتیک<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=ویکی‌پدیای انگلیسی|کد زبان=en|تاریخ=|وب‌گاه=|نشانی=https://en.wikipedia.org/wiki/Systematic_element_name|عنوان=Systematic element name}}</ref>، نامی موقت است که به عناصری که تازه سنتز شده‌اند و یا هنوز سنتز نشده‌اند داده می‌شود. نماد شیمیایی سیستماتیک نیز از این نام مشتق شده است. در شیمی، [[عنصرهای فرااورانیم|عنصرهای فرااورانیمی]] تنها زمانی نام دائمی می‌گیرند که سنتز آن‌ها تایید شده باشد. برای بحث در مورد این عناصر مبهم، اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی یا [[آیوپاک]] (IUPAC) از مجموعه ای از قوانین برای تعیین یک نام و نماد موقت سیستماتیک برای هر عنصر استفاده می‌کند. این شیوه نامگذاری، منجر به توسعه موفقیت آمیز مجموعه قوانینی منظم برای [[نامگذاری ترکیبات آلی]] شده است. |
|||
== IUPAC قوانین == |
|||
== قوانین آیوپاک == |
|||
{| class="wikitable" style="margin-left: 0.5em;" align="right" |
|||
به طور کلّی، نام‌های سیستماتیک عنصرهای جدول تناوبی از فرمول زیر پیروی می‌کند (از چپ به راست): |
|||
!شماره |
|||
ium + ریشه عدد یکان + ریشه عدد دهگان + ریشه عدد صدگان + ... |
|||
نماد سیستماتیک نیز به صورت زیر به دست می‌آید (از چپ به راست): |
|||
نماد عدد یکان + نماد عدد دهگان + نماد عدد صدگان + ... |
|||
برای مثال، نام سیستماتیک عنصر شماره ۱۱۸ جدول به صورت Ununoctium و نماد آن به صورت Uuo است و یا برای عنصر ۱۳۵، به صورت Untripentium و Utp است. |
|||
{| class="wikitable" |
|||
|+فهرست نام‌های لاتین اعداد |
|||
!رقم |
|||
!ریشه |
!ریشه |
||
!ریشه‌یابی |
|||
!ریشه‌شناسی |
|||
!نماد |
!نماد |
||
!تلفظ |
!تلفظ |
||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''۰''' |
||
|nil |
|nil |
||
|از لاتین هیچ (nihil) |
|||
|Latin nihil (nothing) |
|||
|'''n''' |
|'''n''' |
||
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/nɪl/]] |
|||
|{{IPAc-en}} |
|||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''۱''' |
||
|un |
|un |
||
|از لاتین یک (unus) |
|||
|Latin unus (one) |
|||
|'''u''' |
|'''u''' |
||
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/u:n/]] |
|||
|{{IPAc-en}} |
|||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''۲''' |
||
|<span lang="fa" dir="ltr">b(i)</span> |
|||
|b(i) |
|||
|از لاتین دو (bi) |
|||
|Latin bis (twice) |
|||
|'''b''' |
|'''b''' |
||
| |
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/baɪ/]] |
||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''۳''' |
||
|<span lang="fa" dir="ltr">tr(i)</span> |
|||
|tr(i) |
|||
|از لاتین سه (tres) |
|||
|Latin tres (three){{سخ}} |
|||
از یونانی سه (tria) |
|||
Greek tria (three) |
|||
|'''t''' |
|'''t''' |
||
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/traɪ/]] |
|||
|{{IPAc-en|t|r|aɪ}} |
|||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''۴''' |
||
|quad |
|quad |
||
|از لاتین چهار (quattur) |
|||
|Latin quattuor (four) |
|||
|'''q''' |
|'''q''' |
||
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/kwɒd/]] |
|||
|{{IPAc-en|k|w|ɒ|d}} |
|||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''۵''' |
||
|pent |
|pent |
||
|از لاتین پنج (pente) |
|||
|Greek pente (five) |
|||
|'''p''' |
|'''p''' |
||
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/pɛnt/]] |
|||
|{{IPAc-en|p|ɛ|n|t}} |
|||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''۶''' |
||
|hex |
|hex |
||
|از لاتین شش (hex) |
|||
|Greek hex (six) |
|||
|'''h''' |
|'''h''' |
||
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/hɛks/]] |
|||
|{{IPAc-en|h|ɛ|k|s}} |
|||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''۷''' |
||
|sept |
|sept |
||
|از لاتین هفت (septem) |
|||
|Latin septem (seven) |
|||
|'''s''' |
|'''s''' |
||
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/sɛpt/]] |
|||
|{{IPAc-en|s|ɛ|p|t}} |
|||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''۸''' |
||
|oct |
|oct |
||
|از لاتین هشت (octo) |
|||
|Latin octo (eight){{سخ}} |
|||
از یونانی هشت (okto) |
|||
Greek okto (eight) |
|||
|'''o''' |
|'''o''' |
||
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/ɒkt/]] |
|||
|{{IPAc-en|ɒ|k|t}} |
|||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''۹''' |
||
|<span lang="fa" dir="ltr">en(n)</span> |
|||
|en(n) |
|||
|از لاتین نه (ennea) |
|||
|Greek ennea (nine) |
|||
|'''e''' |
|'''e''' |
||
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/ɛn/]] |
|||
|{{IPAc-en|ɛ|n}} |
|||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
|''' |
|'''پسوند''' |
||
|<span lang="fa" dir="ltr">-ium</span> |
|||
| -ium |
|||
|از پسوند مفرد خنثی در لاتین (<span lang="fa" dir="ltr">-um</span>) |
|||
|Latin -um (neuter singular) |
|||
|— |
|||
|none |
|||
|[[راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی|/-iəm/]] |
|||
|{{IPAc-en|-|i|ə|m}} |
|||
|} |
|} |
||
== فهرست منابع == |
|||
<references /> |
|||
== جستارهای وابسته == |
|||
* [[آیوپاک]] |
|||
* [[عنصرهای فرااورانیم|عناصر فرااورانیومی]] |
|||
* [[جنگ‌های پسافرمیمی]] |
|||
[[رده:جدول تناوبی]] |
[[رده:جدول تناوبی]] |
||
نسخهٔ ۱ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۲۰:۵۶
 | این مقاله به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
نام سیستماتیک[۱]، نامی موقت است که به عناصری که تازه سنتز شده‌اند و یا هنوز سنتز نشده‌اند داده می‌شود. نماد شیمیایی سیستماتیک نیز از این نام مشتق شده است. در شیمی، عنصرهای فرااورانیمی تنها زمانی نام دائمی می‌گیرند که سنتز آن‌ها تایید شده باشد. برای بحث در مورد این عناصر مبهم، اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی یا آیوپاک (IUPAC) از مجموعه ای از قوانین برای تعیین یک نام و نماد موقت سیستماتیک برای هر عنصر استفاده می‌کند. این شیوه نامگذاری، منجر به توسعه موفقیت آمیز مجموعه قوانینی منظم برای نامگذاری ترکیبات آلی شده است.
قوانین آیوپاک
به طور کلّی، نام‌های سیستماتیک عنصرهای جدول تناوبی از فرمول زیر پیروی می‌کند (از چپ به راست):
ium + ریشه عدد یکان + ریشه عدد دهگان + ریشه عدد صدگان + ...
نماد سیستماتیک نیز به صورت زیر به دست می‌آید (از چپ به راست):
نماد عدد یکان + نماد عدد دهگان + نماد عدد صدگان + ...
برای مثال، نام سیستماتیک عنصر شماره ۱۱۸ جدول به صورت Ununoctium و نماد آن به صورت Uuo است و یا برای عنصر ۱۳۵، به صورت Untripentium و Utp است.
| رقم | ریشه | ریشه‌یابی | نماد | تلفظ |
|---|---|---|---|---|
| ۰ | nil | از لاتین هیچ (nihil) | n | /nɪl/ |
| ۱ | un | از لاتین یک (unus) | u | /u:n/ |
| ۲ | b(i) | از لاتین دو (bi) | b | /baɪ/ |
| ۳ | tr(i) | از لاتین سه (tres)
از یونانی سه (tria) |
t | /traɪ/ |
| ۴ | quad | از لاتین چهار (quattur) | q | /kwɒd/ |
| ۵ | pent | از لاتین پنج (pente) | p | /pɛnt/ |
| ۶ | hex | از لاتین شش (hex) | h | /hɛks/ |
| ۷ | sept | از لاتین هفت (septem) | s | /sɛpt/ |
| ۸ | oct | از لاتین هشت (octo)
از یونانی هشت (okto) |
o | /ɒkt/ |
| ۹ | en(n) | از لاتین نه (ennea) | e | /ɛn/ |
| پسوند | -ium | از پسوند مفرد خنثی در لاتین (-um) | — | /-iəm/ |
فهرست منابع
- ↑ ویکی‌پدیای انگلیسی. "Systematic element name" (به انگلیسی).