نابودی سد کاخوفکا

مختصات: ۴۶°۴۶′۴۰″ شمالی ۳۳°۲۲′۱۳″ شرقی / ۴۶٫۷۷۷۷۸°شمالی ۳۳٫۳۷۰۲۸°شرقی / 46.77778; 33.37028
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نابودی سد کاخوفکا
بخشی از حمله روسیه به اوکراین
جاری شدن سیل در اثر شکست سد
موقعیتسد کاخوفکا، استان خرسون، اوکراین
مختصات۴۶°۴۶′۴۰″ شمالی ۳۳°۲۲′۱۳″ شرقی / ۴۶٫۷۷۷۷۸°شمالی ۳۳٫۳۷۰۲۸°شرقی / 46.77778; 33.37028
تاریخ۶ ژوئن ۲۰۲۳
۰۲:۵۰ (UTC+3)
گونه حمله
شکست سد
اسلحهنامشخص
کشته‌ها۵۸ نفر تا ۲۱ ژوئن گزارش شده‌اند.[۱][۲]
مرتکبانمورد اختلاف:
  • روسیه (طبق گفتهٔ منابع اوکراینی، تکذیب‌شده توسط روسیه)
  • اوکراین (طبق گفتهٔ منابع روسی، تکذیب‌شده توسط اوکراین)
  • بیشتر کارشناسان، روسیه را مقصر دانسته‌اند.

در ۶ ژوئن ۲۰۲۳، سد کاخوفکا در اوکراین شکسته و منجر به سیل گسترده‌ای شد. این سد که بر رود دنیپر در استان خرسون واقع شده‌است، تحت اشغال نیروهای مسلح روسیه بود که در روزهای نخست حمله روسیه به اوکراین آن را اشغال کرده بودند. کارشناسان مشاور با نیویورک تایمز گفتند به احتمال زیاد دلیل شکست یک انفجار درونی باشد. نیروهای روسی متهم هستند که با شکست سد، خواستار بازداشتن ضدحملهٔ برنامه‌ریزی‌شدهٔ اوکراین بودند. این اتهام توسط مقامات روس که شکستگی را به علت گلوله‌باران اوکراینی‌ها می‌دانند رد شده‌است.

سطوح آب در مخزن کاخوفکا برای ماه‌ها به دلیل نبود مقررات در سد تحت کنترل روسیه، در حال افزایش بود و هنگام شکست سد در بالاترین سطح خود در ۳۰ سال گذشته بود.[۳] هزاران ساکن که پایین رود زندگی می‌کردند تخلیه شدند و سیل‌های ناشی از شکستن سد چندین روستا در مناطق تحت کنترل اوکراین و روسیه را زیر آب برد. نبود حجم زیادی از آب مخزن سد کاخوفکا می‌تواند تأمین آب به مناطق تحت کنترل روسیه کریمه و نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا را تهدید کند اما خطر فوری وجود ندارد.

زمینه[ویرایش]

نقشه‌ای که زمین‌های بازپس‌گیری‌شده توسط اوکراین (زرد) و سرزمین‌های اشغال‌شده توسط روسیه (سرخ) را برجسته می‌کند. تا ۶ ژوئن ۲۰۲۳، رود دنیپر خط مقدم جبهه بوده‌است.

سد دیگری بر رود دنیپر در طول جنگ جهانی دوم در اوکراین دو بار شکسته شد. در اوت ۱۹۴۱، کمیساریای خلق در امور داخلی شوروی سد دنیپر را برای بازداشتن حملهٔ آلمان نازی شکستند که منجر به مرگ میان ۳٬۰۰۰ تا ۱۰۰٬۰۰۰ غیرنظامی اوکراینی و همچنین سربازهای شوروی شد. در ۱۹۴۳، سد بار دیگر این بار توسط سربازهای در حال عقب‌نشینی آلمانی شکسته شد.[۴][۵][۶]

سد کاخوفکا که در سال ۱۹۵۶ ساخته شد، در فوریهٔ ۲۰۲۲، در روزهای نخستین حملهٔ روسیه به اوکراین توسط نیروهای روسیه اشغال شد.[۷] در آن سال روسیه به زیرساخت‌های اوکراین حمله کرد و به چندین سد دیگر آسیب رساند که منجر به عدم دسترسی اوکراینی‌ها به آب شد. برای نمونه می‌توان به نابودی سد رود اوسکیل توسط نیروهای مسلح روسیه در ژوئیه و حملهٔ موشکی به سد کریفیی ریه در سپتامبر اشاره کرد.[۸] در اکتبر ۲۰۲۲، وزارت امور خارجهٔ مولداوی، نیکو پوپسکو گفت اوکراین چندین موشک روسی که سد روی رود دنیستر را هدف قرار داده بود رهگیری کرد.[۹] در آن زمان، رئیس‌جمهور اوکراین زلنسکی دربارهٔ اقدامات روسیه برای نابودی سد کاخوفکا و مقصر دانستن اوکراین هشدار داد و درخواست یک مأموریت نظارت جهانی در سد کرد تا از یک فاجعهٔ احتمالی جلوگیری شود.[۱۰]

در اواخر سال ۲۰۲۲، اوکراین ساحل غربی رود دنیپر را در طول ضدحملهٔ خرسون بازپس‌گرفت. اوکراین روسیه را به برنامه‌ریزی برای شکست سد کاخوفکا با مواد منفجره در پاسخ به ضدحمله متهم کرد.[۱۱] در طول ضدحمله، نیروهای اوکراینی به عرشهٔ پل با موشک‌های هیمارس ام۱۴۲ حمله کردند تا مانع تدارکات روسیه شوند.

نابودی[ویرایش]

عکس سال ۲۰۱۳ از بخشی از سد، نزدیک سالن توربین نیروگاه، که چند روز قبل از شکاف آسیب دیده بود.[۱۲]

به گفتهٔ رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، در ساعت ۰۲:۵۰ بامداد ۶ ژوئن ۲۰۲۳، «انفجار داخلی سازه‌های سد» رخ داد.[۱۳] بخش میانی سد به طول ۳٫۲ کیلومتر (۲٫۰ مایل) نابود شد،[۱۴][۱۵] که منجر به سیل‌های گسترده در پایین سد شد. در آن زمان، این سد تحت کنترل روسیه بود و سطح آب به بالاترین حد ۳۰ سال گذشته رسیده بود.[۱۶]

کارشناسان با مشورت نیویورک تایمز گفتند که محتمل‌ترین علت آن انفجاری از داخل بوده‌است، و افزودند که حمله از بیرون یا شکست سازه‌ای، اگرچه ممکن است، اما کمتر قابل قبول است.[۱۷] به گزارش اکونومیست، صدای یک انفجار بزرگ تا ۸۰ کیلومتری سد شنیده شد.[۱۸]

روسیه و اوکراین یکدیگر را مسئول شکستن سد می‌دانند.[۱۹][۲۰][۲۱] هیچ‌یک از طرفین فوراً مدرکی برای اثبات اتهامات خود ارائه نکردند.[۲۲]

پیامدها[ویرایش]

تلفات[ویرایش]

تا ۲۱ ژوئن ۲۰۲۳، جان باختن دست‌کم ۵۸ نفر در اثر تخریب سد گزارش شد. ۴۱ نفر از کشته‌شدگان از مناطق تحت اشغال روسیه در استان خرسون بودند، و بقیه از مناطق تحت کنترل اوکراین در خرسون و استان میکولائیف بودند.[۲۳]

آسوشیتدپرس در دسامبر ۲۰۲۳ گزارش داد که مقامات نیروهای اشغالگر روسیه به‌طور گسترده و عمدی تلفات را کمتر از میزان واقعی جلوه می‌دهند. آن‌ها فوراً پیکر افرادی که خانواده‌هایشان گم شدن آن‌ها را اعلام نکرده بودند، جمع‌آوری کرده و از مواجههٔ کارکنان بهداشتی و داوطلبان با کشته‌شدگان ممانعت می‌کردند. مقامات نظامی اوکراین برآورد کرده‌اند که این تعداد، دست‌کم صدها نفر است، اما ممکن است هرگز عدد دقیقی مشخص نشود.[۲۴]

سیل و تخلیه[ویرایش]

Map showing the path of water flowing in the Dnieper River downstream of the Nova Kakhovka dam in Ukraine.
مسیر جریان اصلی در رود دنیپر، پایین سد نووا کاخوفکا.

روز پس از نابودی سد، دادستان کل اوکراین تخمین زد حدود ۴۰٬۰۰۰ تن از ساکنان سرزمین‌های تحت کنترل اوکراین و روسیه تحت تأثیر سیل قرار خواهند گرفت.[۲۵] فرماندار اوکراینی استان خرسون، اولکساندر پروکودین گفت حدود ۶۰۰ کیلومتر مربع از منطقه زیر آب بود و ۶۸ درصد از منطقهٔ سیل‌گرفته در سمت تحت کنترل روسیه بود.[۲۶]

به گفتهٔ نیروهای زمینی اوکراینی، ارتش روسیه به گلوله‌باران ساحل راست در طول تخلیه ادامه می‌داد.[۲۷] در ۷ ژوئن، زلنسکی در مصاحبه با پولیتیکو یوروپ ادعا کرد نیروهای روسیه، امدادگران فعال در محل سیل را می‌کشتند.[۲۸]

منابع[ویرایش]

  1. "Russia rejects U.N. help as death toll from breached dam rises". Reuters. 19 June 2023.
  2. "Russian official says breach of Kakhovka dam in Ukraine killed 41". Al-Arabiya. 21 June 2023.
  3. "Ukraine and Russia Agree to Extend Black Sea Grain Deal". The New York Times. 2023-05-17. Archived from the original on 2023-05-20. Retrieved 2023-05-28.
  4. Brown, Steve (June 6, 2023). "Damn Dams – For Ukrainians, Devastation Caused by Destruction of Dams Should Be No Surprise". Kyiv Post. Archived from the original on 7 June 2023. Retrieved 6 June 2023.
  5. "Подрыв дамбы на Днепре. Как и зачем это сделали по приказу Кремля 82 года назад". BBC (به روسی). 7 June 2023. Retrieved 8 June 2023.
  6. Moroz, Dmytro; Bigg, Claire (2013-08-23). "Ukrainian Activists Draw Attention To Little-Known WWII Tragedy". Radio Free Europe/Radio Liberty (به انگلیسی). Archived from the original on 7 June 2023. Retrieved 2023-06-07.
  7. Constable, Pamela (6 June 2023). "Dam destruction a threat to Ukrainian counteroffensive, water supplies". Washington Post.
  8. "The war put the water reservoir of the Kharkiv region on the verge of ecological disaster". ЭкоПолитика (به انگلیسی). 16 November 2022. Archived from the original on 22 January 2023. Retrieved 6 June 2023.
  9. Tanas, Alexander (31 October 2022). "Debris of Russian missile downed by Ukraine lands in Moldovan village". Reuters. Archived from the original on 31 October 2022. Retrieved 6 June 2023.
  10. Bilefsky, Dan (2022-10-20). "Zelensky says Russia plans to blow up a major dam in a 'false flag' attack, flooding southern Ukraine". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2023-06-07.
  11. "Ukraine's Zelenskyy accuses Russia of planning to destroy dam". Al Jazeera. 21 October 2022. Archived from the original on 27 May 2023. Retrieved 6 June 2023.
  12. "What we know about Nova Kakhovka dam attack". BBC News. 6 June 2023. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 6 June 2023.
  13. "Explainer: What the Kakhovka Dam Catastrophe Means For the Ukraine-Russia War", تایمز مسکو (به انگلیسی), ‏۶ ژوئن ۲۰۲۳‏, ISSN 1563-6275 {{citation}}: Check date values in: |date= (help)نگهداری CS1: نقطه‌گذاری اضافه (link), Wikidata Q119141426
  14. "What we know about Nova Kakhovka dam attack". BBC News. 6 June 2023. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 6 June 2023.
  15. "What we know about Nova Kakhovka dam attack". BBC News. 6 June 2023. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 6 June 2023.
  16. "Thousands flee homes as collapse of dam is blamed on Russian forces". The Guardian. 6 June 2023. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 6 June 2023.
  17. Glanz, James; Santora, Marc; Pérez-Peña, Richard (2023-06-06). "Internal Blast Probably Breached Ukraine Dam, Experts Say (Cautiously)". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 7 June 2023. Retrieved 2023-06-07.
  18. "Huge explosions breach the Kakhovka dam in southern Ukraine". The Economist. ISSN 0013-0613. Retrieved 2023-06-08.
  19. "Russia-Ukraine war live: evacuations under way near Kherson after Kyiv accuses Moscow of destroying dam". The Guardian. 6 June 2023. Retrieved 6 June 2023. The Russian-imposed mayor of the occupied settlement of Nova Kakhovk near the damaged dam [Vladimir Leontyev] … said that there was no explosion at the station, but night strikes led to the destruction and water began to uncontrollably be discharged downstream. According to him, the armed forces of Ukraine continue to shell the city. The blow to the Kakhovskaya hydroelectric power station, presumably, was delivered from an MLRS. Leontyev said that it is still impossible to predict whether the Kakhovskaya HPP will continue to collapse. According to him, the hydroelectric power plant has suffered serious damage and it is presumably impossible to repair it. As the mayor added, the destruction at the station will lead to problems in the delivery of water to the Crimea.
  20. "Ukraine says Russian forces blew up Nova Kakhovka dam in Kherson". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 6 June 2023.
  21. "Collapse of critical Ukrainian dam sparks region-wide evacuations. Here's what we know". CNN. 6 June 2023. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 6 June 2023.
  22. "Villagers flee floods as huge Kakhovka dam destroyed in Ukraine war zone". Reuters. 6 June 2023. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 6 June 2023.
  23. "Interior Minister: 10 dead, 42 missing due to Kakhovka dam disaster". Kyiv Independent. 12 June 2023.
  24. Kullab, Samya; Novikov, Illia. "Russia covered up and undercounted true human cost of floodings after dam explosion, AP investigation finds". Associated Press. Retrieved 28 December 2023.
  25. "Ukraine says Russia blew up major dam 'from inside', endangering thousands of people and a nuclear plant". CBS News. 2023-06-06. Archived from the original on 6 June 2023. Retrieved 2023-06-06.
  26. "Bodies floating in flooded areas after dam collapse: Zelenskyy". Al Jazeera. 8 June 2023.
  27. "Humeniuk: Enemy continues shelling right bank of Kherson region despite evacuation measures".
  28. Ronzheimer, Paul; Sheftalovich, Zoya (June 7, 2023). "Russians shooting at rescuers in flooded areas, Zelenskyy says". Politico Europe.