محمد ارجمند

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محمد ارجمند کرمانی
زادهٔ۱۲۷۶ ق.
کرمان
درگذشت۱۳۴۷ ق. (۷۱ سالگی)
نیویورک
ملیتایرانیایران
دیگر نام‌هااستاد ارجمند
پیشهقالیبافی، هنر طراحی قالی.
عنوانسلطان فرش ایران
والدینحاج محمد جعفر کرمانی

محمد ارجمند فرزند جعفر ملقب به سلطان قالی [۱] (۱۲۷۶- ۱۳۴۷)یکی از معروف‌ترین قالیبافان کرمانی بود که در کرمان زاده شد[۲]. وی در کودکی در قالیباف‌خانه‌ها و کارگاه‌های نقشه‌کشی به شاگردی پرداخت و در سنین نوجوانی خود شخصا به بافت قالی اقدام کرد.[۳] در بعضی از فرش‌های او نام محمد بن جعفر بافته شده‌است. محمد بن جعفر در حدود سی سالگی نام خانوادگی ارجمند را برای خود انتخاب کرد. از این پس نام ارجمند در تعدادی از بافته‌های او دیده می‌شود.[۴] محمد ارجمند در سال‌های آخر عمر به دلیل شهرت قالی‌هایش در بازار ایالات متحده امریکا به عنوان سلطان فرش ایران خطاب می‌شد.[۵] تعدای از قالی‌های بافت او در موزه سعد آباد تهران به چشم می‌خورد.[۶]

زندگی[ویرایش]

استاد محمد ارجمند از همان کودکی به شغل هنر طراحی فرش توجه پیدا کرد و از میان همه امور فنی این صنعت – هنربزرگ ولی پرزحمت تهیه طراحی فرش را مناسبتر یافت . ارجمند در یک خانواده نسبتا مرفه پابه عرصه وجودگذاشت وترقیات شگرف اودرکارصنعت، تجارت و کشاورزی هیچگونه ارتباطی باوضعیت مالی اونداشت بلکه تلاش وعزم واراده وکاردانی اودرراه رسیدن به اهداف عالیه هنرقالیبافی و دیگر رشته‌ها کاررابه جای رسانید که زبانزد خاص وعام گردید وکسانیک بااودر ارتباط بودند امانت وصفای خاطرودرستکاری ونیک خواهی این مردگرانمایه رادرخورتمجید وتحسین می‌دانستند. مرحوم حاج محمد ارجمند فرزند سوم حاج محمد جعفر کرمانی می‌باشد استاد محمد ارجمند چشم و چراغ خانواده ارجمندی‌ها وجزء افراد پرهیزکار و درستکار ایرانی که زندگی سعادتمندخویش رامدیون تقوا می‌دانستند می‌باشد. حاج محمد ارجمند از همان کودکی و نوجوانی فردی فعال و کوشا بود و مانند همه انسان‌های خود ساخته، زندگی را از صفر شروع کرد. وی همواره مصمم و امیدوار، در صدد پیدا کردن راهی برای بهبود و ترقی وضع زندگی خویش بود. استاد محمد ارجمند از همان کودکی به شغل هنر طراحی فرش توجه پیدا کرد و از میان همه امور فنی این صنعت – هنربزرگ ولی پرزحمت تهیه طراحی فرش را مناسبتر یافت و به همین دلیل در آن اوقاتی که می‌بایست به درس خواندن بپردازد سرگرم کشیدن طراحی نقشه‌های پر گل و بوته‌های قالی آنهم به صورت ایده‌ای نو گردید و در این کار، گاهی نیز به تقلید می پرداخت وزمانی هم از خود ابتکاری نشان می‌داد و پس از چندی به فکر تهیه خود فرش و عرصه آن به بازار افتاد و در این حرفه با داشتن خصوصیاتی که بدان اشاره شد روز به روز کار او رونق گرفته و آن را گسترش داد . اما آنچه در استاد ارجمند مایه حیرت به‌شمار می‌رفت نظم و پشتکار بوده‌است که از همان کودکی تا پایان عمر خود این دو را مایه اصلی و پیشرفت و موفقیت خود دانسته و آن را هیچگاه از دست نداده است و در محیطی مانند کرمان که تحت تأثیر آب و هوای طبیعی تمایل خاطر به آسایش و فراغت بیشتر است با کوشش مداوم و نظم خلل ناپذیر استاد همه وقت پیروی از روشی معین می‌کرد و همیشه سحرگاه از خواب بیدار شده و سراسر روز را سرگرم کار و تلاش بود و شب زود به بستر خواب می‌رفت تا بتواند سحرگاه از خواب بیدار شده و سراسر روز را سرگرم کار و تلاش گردد استاد در سال‌های جوانی اگر چه توانست سرمایه علمی‌بیندوزد اما در مکتب کار موفق شد تجربه کافی بیاموزد و با این حال آنقدر که از لحاظ حساب امور اقتصادی دچار اشتباه نشود خود را آماده محاسبه نمود استاد محمد ارجمند پس از سال‌ها ممارست در صنعت هنر طراحی قالی به فکر افتاد که چند دستگاه قالی نیز برای خود فراهم کند و برای اینکار به نیروی اراده توسل جست و دریافت درارائه کارها دوشرط الزامی است امانت درکار و دقت درکار وقبل از آغاز کار پیش خود مجسم می‌کرد کسی که کارفرمای کارخانه‌ای است گذشته از این که باید مواد اولیه را خوب و مرغوب تهیه کند وظیفه دارد تا نهایت دقت را نیز در کار خود بکار بندد تا محصول او از هر لحاظ ممتاز باشد سپس با در نظر گرفتن این دیدگاه موفقیت‌آمیز، ارجمند کار قالیبافی خود را آغاز کرد و چون نظم و پشتکار دو عامل نیرومندوجودی وی بودندوامانت ودقت شرط اصلی کار در همان زمان اول قالیهایش شهرت فراوان پیدا کرد، زمانی چند سپری نشده بود که در اثر ابتکار وخلاقیتی که در امر نقشه و یکنواختی و ثبات رنگ و مصالح مورد نیاز فرش‌ها بکار برد ابتدا در شهر کرمان و بعد در خارج از محدوده کرمان و بعد در خارج از ایران شهرت جهانی پیدا کرد و کم کم سفارش‌های بسیار از دور و نزدیک برای قالی‌های او شد . فرش‌های تهیه شده در کارگاه وی نه تنها در ایران بلکه درخارج از کشورنیز مورد استقبال قرارگرفت و او را به توسعه دستگاهای قالیبافی وادار کرد و بدینسان تلاش ارجمند درمرغوبیت رنگ‌آمیزی، ظرافت طرح و نقش‌های زیباوبی بدیل ،یکنواختی و ثبات رنگ‌ها درتولید قالی‌های ممتازببارنشست و قالی‌های اوزینت بخش محافل بزرگان واماکن متبرکه و کاخ‌ها و موزه‌های ایران وجهان گردیده است. فرش شناسان خارجی ارجمند را سلطان قالی لقب داده‌اند و شکی نیست که این قدر دانی ازاستاد تنها به سبب ارزش و رونق ومرغوبیت قالی‌های او در بازارهای خارجی وداخلی است و هر کجا نام ارجمند بر بالای قالی دیده می‌شود موجب اطمینان خاطر خریداران است یکی ازنکات بسیار حائز اهمیت درشهرت اینمرد حسن خلق وسعه صدر اوست زیرا ارجمند مردی مهربان و فروتن و مردم دار بوده‌است . آری محمد ارجمند برای اینکه قالی‌های تولید شده از کارگاههایش مورد قبول و علاقه واقع گردد تمام سعی و تلاش خود را بکار برد تابتواند نام ایران وایرانی رادرجهان پرآوازه سازد. ارجمند علاوه بر صنعت قالی، در امور کشاورزی و بازرگانی هم صاحب ذوق و بصیرت و مهارت کامل بود و در صحنه‌های اجتماعی نیز حضوری فعال داشت . او در معاشرت‌ها و امور روزمره فردی میانه‌رو و مبادی آداب و متواضع و طرف اعتماد و احترام همگان بود سرانجام حاج محمد ارجمند در اثر بیماری در تاریخ سیزدهم آبان سال ۱۳۴۷ شمسی در یکی از بیمارستان‌های نیویورک بدورود حیات گفت.[۷]

به پاس خدمات ارزشمند ایشان مراسم تکریمی به همت بنیاد نخبگان استان کرمان و با همکاری دانشگاه کرمان و سایر مراکز دانشگاهی و دستگاه های اجرایی در سال ۱۳۹۸ با حضور جمعی از مسئولان، اساتید دانشگاه، دانشجویان و مستعدین برتر برای ایشان برگزار شد.

منابع[ویرایش]

  1. Set Cookies
  2. Kerman Carpet[پیوند مرده]
  3. «قالی کرمان، گوهر گرانبهاست، که همه شیفته آن هستند و بر تارک زیباترین و گرانبهاترین فرش‌های جهان درخشش همیشگی دارد. ,ペルシャジュウタン協同組合.co...». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۰.
  4. تاریخچه فرش کرمان[پیوند مرده]
  5. Kerman Carpet[پیوند مرده]
  6. The Carpet Company
  7. مروری بر زندگی حاج محمد ارجمند کرمانی