پرش به محتوا

مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب

مختصات: ۳۵°۴۲′۱۷٫۷۲″ شمالی ۵۱°۲۵′۴۹٫۴۱″ شرقی / ۳۵٫۷۰۴۹۲۲۲°شمالی ۵۱٫۴۳۰۳۹۱۷°شرقی / 35.7049222; 51.4303917
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب
مؤسسه جغرافیایی، کارتوگرافی و انتشارات سحاب
بنیان‌گذاری۱۳۱۵ خورشیدی
بنیان‌گذارابوالقاسم سحاب
گونهمؤسسه خصوصی نقشه‌نگاری و انتشارات جغرافیایی
ستادخیابان انقلاب، تهران، ایران
محصولنقشه، اطلس، کره جغرافیایی، کتاب‌های جغرافیایی و تاریخی
خدماتتولید و نشر آثار جغرافیایی و کارتوگرافی
شیوهچاپ و نشر تخصصی
زمینهجغرافیا، تاریخ، آموزش
زبان‌های رسمی
فارسی، انگلیسی، عربی، فرانسوی
مالکخانواده سحاب
رئیسعباس سحاب (تا ۱۳۹۳)
محمدرضا سحاب
وبگاه

مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب نخستین مؤسسه خصوصی نقشه‌نگاری در ایران و خاورمیانه است که در سال ۱۳۱۵ خورشیدی (۱۹۳۶ میلادی) توسط ابوالقاسم سحاب و با همکاری فرزندش عباس سحاب بنیان‌گذاری شد.[۱][۲]

این مؤسسه با هدف تولید و نشر نقشه‌ها، اطلس‌ها، کره‌های جغرافیایی و منابع آموزشی جغرافیا برای مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی تأسیس شد. تاکنون بیش از ۱۷۰۰ اثر جغرافیایی از جمله نقشه‌های سیاسی، طبیعی، تاریخی، گردشگری و آموزشی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، عربی، فرانسوی، آلمانی و ژاپنی منتشر کرده است.[۳]

تاریخچه

[ویرایش]

ابوالقاسم سحاب، بنیان‌گذار مؤسسه، از پیشگامان آموزش جغرافیا در ایران بود. فرزندش عباس سحاب که به «پدر نقشه‌نگاری نوین ایران» شهرت دارد، فعالیت‌های مؤسسه را گسترش داد. وی با بهره‌گیری از دانش روز و همکاری با متخصصان داخلی و خارجی، زمینه‌ساز تحول در آموزش جغرافیا در ایران شد.[۴]

نقشه منطقهٔ خزعلیه در شهر اهواز، گردآوری‌شده توسط مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب
نقشه شهر اصفهان در سال ۱۹۶۶ میلادی، تهیه‌شده توسط مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب
نقشه شهر تبریز در سال ۱۹۶۳ میلادی، تهیه‌شده توسط مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب

کتابخانه

[ویرایش]
کتابخانه سحاب

کتابخانه سحاب توسط ابوالقاسم سحاب بنیان‌گذاری شد و در ادامه توسط فرزندش عباس سحاب توسعه یافت. این کتابخانه یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های تخصصی جغرافیا در ایران به‌شمار می‌رود و دارای حدود ۳۲٬۰۰۰ جلد کتاب و نشریه در حوزه‌های جغرافیا، نقشه‌نگاری، تاریخ و ایران‌شناسی است. همچنین بیش از ۲۰٬۰۰۰ نقشهٔ مختلف تاریخی، طبیعی، سیاسی و موضوعی در این مجموعه نگهداری می‌شود.[۵][۶]

فعالیت‌های علمی و فرهنگی

[ویرایش]

مؤسسه سحاب علاوه بر تولید کره جغرافیایی، نقشه و اطلس، در زمینه آموزش جغرافیا نیز نقش مؤثری ایفا کرده است. نقشه‌های این مؤسسه در مدارس و دانشگاه‌ها به‌عنوان منابع درسی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. همچنین، این مؤسسه در تهیه نقشه‌های راه‌های ایران، نقشه‌های شهری، نقشه‌های گردشگری و نقشه‌های تاریخی نقش مهمی داشته است.[۷]

مبارزه با تحریف نام خلیج فارس

[ویرایش]
نقشه تقسیمات کشوری ایران در سال ۱۹۷۲ میلادی، تهیه‌شده توسط مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب

یکی از اقدامات برجسته مؤسسه، فعالیت‌های علمی و مستند در دفاع از نام تاریخی خلیج فارس بوده است.[۸] محمدرضا سحاب، مدیر کنونی مؤسسه، در ادامه راه پدر، دو جلد اطلس با عنوان «خلیج فارس در نقشه‌های کهن» (۲۰۰۴) و «خلیج فارس: اطلس نقشه‌های تاریخی و کهن» (۲۰۰۵) به زبان‌های فارسی و انگلیسی منتشر کرد. این آثار با همکاری دانشگاهیان و پژوهشگران تهیه شده و در همایش‌های داخلی و بین‌المللی ارائه گردیده‌اند.[۹][۱۰]

جایگاه در نقشه‌نگاری ایران

[ویرایش]

مؤسسه سحاب به‌عنوان مرجع اصلی نقشه‌نگاری در ایران شناخته می‌شود و آثار آن در تدوین کتب درسی، برنامه‌ریزی شهری، گردشگری و مطالعات تاریخی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این مؤسسه همچنین در تهیه نقشه‌های بحران، امداد و نجات و نقشه‌های راهبردی نقش فعالی داشته است.[۱۱]

منابع

[ویرایش]
  1. «دربارهٔ مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب». سحاب‌مپ. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۵.
  2. «نخستین مؤسسه جغرافیایی ایران چگونه شکل گرفت؟». خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا). ۲۰۱۹-۱۱-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۳۱.
  3. «نقشه‌نگاری در ایران؛ از اطلس‌های دستی تا سامانه‌های دیجیتال». ایرنا. ۲۰۲۱-۰۱-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۳۱.
  4. «عباس سحاب؛ مردی که نقشه‌های ایران را ترسیم کرد». ایرنا. ۲۰۱۸-۱۲-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۳۱.
  5. "Sahab Biography". Archived from the original on 2012-06-21. Retrieved 2011-07-06.
  6. خبرگزاری مهر
  7. «او با گرو گذاشتن خانه‌اش، نخستین کره جغرافیایی فارسی را تولید کرد». خبرآنلاین. ۲۰۲۵-۱۰-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۳۱.
  8. «او نام خلیج فارس را به نقشه‌های کهن مستند کرد». خبرگزاری جوان. ۱۹ فروردین ۱۴۰۴. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۵.
  9. «یازده سال از فقدان پدر علم جغرافیای نوین ایران گذشت مروری بر زندگی و تلاش‌های علمی ماندگار استاد عباس سحاب». ایسنا. ۲۰۱۱-۰۳-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۳۱.
  10. «خلیج فارس پاره تن ما است؛ محمدرضا سحاب». مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۵.
  11. «نقشه، آیینه زمین و دریا». خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا). ۲۰۱۱-۰۳-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۱۰-۳۱.
  • زندگینامه فرهنگی استاد عباس سحاب، تهران: انجمن مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۰.
  • مجله «تاریخ»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ویژه‌نامه خلیج فارس.
  • مجله «فرهنگ»، ویژه‌نامه خلیج فارس.
  • محمدجواد احمدی‌نیا، مشاهیر نشر کتاب ایران / ۱۰: عباس سحاب، تهران: خانه کتاب، ۱۳۹۴. شابک: ۹۷۸-۶۰۰-۲۲۲-۲۸۰-۰
  • «ابوالقاسم سحاب طلبه علم بود/ پدرم برای چاپ اطلس خلیج فارس فرش زیر پایش را فروخت»، خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ۲۱ دی ۱۳۹۷. پیوند
  • «خلیج فارس پاره تن ما است؛ محمدرضا سحاب»، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۲. پیوند
  • «او نام خلیج فارس را به نقشه‌های کهن مستند کرد»، خبرگزاری جوان، ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۲. پیوند
  • «دربارهٔ مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب»، وب‌سایت رسمی سحاب‌مپ. پیوند
  • نسخه‌های بایگانی‌شده از وب‌سایت مؤسسه سحاب:
 * [نسخه ۲۰۱۵]پیوند
 * [نسخه فارسی ۲۰۱۳]پیوند
 * [زندگینامه مؤسس ۲۰۱۲]پیوند
  • «گزارش خبرگزاری کتاب ایران دربارهٔ فعالیت‌های مؤسسه سحاب»، ایبنا. پیوند
  • «خبر مرتبط از خبرفارس دربارهٔ مؤسسه سحاب». پیوند