فرومون

یک زنبور عسل در حال باد زدن (بال‌زدن بدون پرواز)، با نشان‌دادن غدهٔ ناسونوف (بخش سفیدرنگی در نوک شکم)، خود را مورد توجه دیگر زنبوران عسل قرار می‌دهد. او با آزاد ساختن فرومون؛ فوج زنبوران را به درون یک کندوی خالی هدایت کند.

فرومون (از واژه‌های یونان باستان φέρω فرو "دربرداشتن"، و هورمون، ὁρμή "انگیزه و عزم")، یک عامل شیمیایی ترشح‌شده یا دفع شده‌است که موجب پاسخ اجتماعی در اعضای یک گونه می‌گردد (البته مارها می‌توانند از فرومون‌های دیگر جانوران برای تشخیص نوع جانور استفاده کنند). در دنیای جانوران از ارتباط شیمیایی نه فقط برای ارتباط بین یاخته‌ها، بلکه برای ارتباط افراد با یکدیگر نیز استفاده می‌شود. فرومون‌ها موادی هستند که از یک فرد ترشح شده و در فرد یا افراد دیگری از همان گونه پاسخ‌های رفتاری ایجاد می‌کند. فرومون‌ها مواد شیمیایی هستند که قادرند گیرندگان پیام را خارج از بدنِ تولید کنندهٔ پیام، تحریک کنند و بر رفتار آن‌ها تأثیر بگذارند. فرومون‌های گوناگونی از جمله فرومون‌های هشدار دهنده، فرومون‌های آمیزش جنسی، و فرومون‌های دنباله‌دار غذا وجود دارند. برای نمونه، فرومون موجود در ادرار سگ‌ها و گربه‌ها، قلمرو آن‌ها را مشخص می‌کند (به این رفتار غریزی قلمرو خواهی می‌گویند) یا می‌تواند برای جذب جنس مخالف مؤثر باشد. فرومون حتی راه شناسایی در جنس قاب‌بالان مثل کرم شب‌تاب از فواصل دور است.

آیا انسانها دارای فرومون هستند ؟

نظریات متعدد و مطالعات اولیه ای وجود دارد که به وحود فرومونهای انسانی اشاره دارد . یک دانشمند آلمانی در اواخر دهه ۱۸۰۰ میلادی اولین فرومونهای انسانی را کشف کرد و آنها را انتروپین نام نهاد . او معتقد بود فرومونهای انسان با ترشحات پوست(عرق) و فولیکول های مو همراه است .

در حالی که هنوز هم چیزهای بیشتری درباره فرومونها و رفتار انسان وجود دارند که قابل درک نیستند , تحقیقات جاری در تلاش است تا چهار نوع اصلی فرومونها را درک کند و کشف کند که چگونه آنها در انسان شناسایی شده اند و همچنین این هورمونها از چه راهی ممکن است بر تعامل بین افراد از هر دو جنس تاثیر بگذارند . چهار نوع اصلی فرومونها به شرح زیر است :

انواع فرومون ها

فرومونهای آزاد شونده : اغلب به جذابیت جنسی مرتبط است.(سبب تحریک جنس مخالف از طریق بویایی میشود مانند بوی عرق بدن) فرومونهای آزاد کننده باعث واکنش سریع می شوند.

فرومونهای سیگنال دهنده : رها سازی اطلاعات به وسیله اثر بوی ژنتیکی که مادران را قادر می سازد از طریق بو فرزندانشان را شناسایی کنند.

فرومونهای اولیه : این نوع فرومونها واکنشی کند دارند . فرومونهای اولیه می توانند فیزیولوژی را از طریق سطوح هورمونهایی که بر توسعه دوره های قاعدگی و حاملگی تاثیر می گذارد , تعییر دهد.

فرومونهای تلفیق کننده : فرومونهای تلفیق کننده ممکن است عملکرد بدن راهمگام سازی با تغییر دهند . در انسانها ممکن است باعث تغییر در چرخه قاعدگی زنان شوند و یا یک واکنش آرامش بخش را به وجود آورند.

تاثیر گذاری های فرومونها

مطالعه فرومونهای انسانی در سال ۱۹۷۱ آغاز شد هنگامی که مارتا مک کلینتاک مطالعه ای را منتشر کرد که نشان می داد چرخه قاعدگی در زنانی که در مجاورت هم زندگی میکنند همگام سازی آنها اغلب در یک راستا خواهد بود او معتقد بود این نتایج از اثرات فرومونهای انسانی است .مطالعات دیگر نشان می دهد که فرومونهخای مردانه بر روی چرخه تخمک گذاری زنان تاثیر می گذارد هر چند معلوم نیست که عوامل دیگر ممکن است بر این نتیجه تاثیر بگذارند. در حالی که مطالعاتی شبیه به این در را برای بررسی های بیشتر باز میکند محققان بسیاری معتقدند که چنین مطالعاتی را باید در یک زمینه از عوامل تاثیر گذار که شامل عوامل روانی و اجتماعی هستند مشاهده کرد .

آیا انسان ها به بوها و فرومونها واکنش یا پاسخ ناخودآگاه می دهند؟

یک نظریه گمانه زنی می کند که هر دو یعنی بوها و فرومونها توسط گیرنده های خاص و همچنین به واسطه بویی خاص شناسایی می شوند . طی تحقیقاتی که صورت گرفته که هم زنان نسبت به فرومونهای مردانه و هم مردان نسبت به فرومونهای زنانه واکنش نشان می دهند . دانشمندان در تلاش برای کامل کردن پازل فرومونهای انسانی هستند . آنان با تحقیق روی گونه های حیوانی در تلاشند تا به نتایج بیشتری درباره فرومونها دست یابند که بتواند به آنها در تشخیص فرومونهای انسانی کمک کند . مطالعات اولیه نشان می دهد که فرومونهای خاصی ممکن است سطح تناسب اندام و همچنین کار با شاخص های دیگر برای تاثیر پذیری جنسی را نشان دهد.

در آخر اینکه هدف تحقیقات آینده کشف جایی در مغز است که این اتفاقات در آنجا رخ می دهد و اینکه چگونه و در چه زمانی فرومونها بر رفتار انسان تاثیر می گذارند.

جستارهای وابسته

• فرومون‌های زنبور عسل
• فرمون های انسانی