پیام‌رسان عصبی

پیام‌رسان‌های عصبی (به انگلیسی: Neurotransmitter) به ترکیب شیمیایی ویژه‌ای گفته می‌شود که در بدن تولید می‌شوند و پیام‌های عصبی را با گذشتن از فضای سیناپس از یک سلول عصبی یا نورون به سلول هدف می‌رسانند. این مواد را ناقل عصبی گویند که در وزیکول‌هایی جمع‌آوری و نگهداری می‌شوند و هنگامی که نورون برانگیخته می‌شود از غشای سلول به درون فضای سیناپسی اگزوسیتوز (برون رانی) می‌شوند و به سلول هدف که در نزدیکی نورون پیش سیناپسی است می‌رسند. برخی از این ناقل ها تحریکی هستند و سلول هدف را برمی‌انگیزانند ولی برخی دیگر مهاری هستند و سلول هدف را مهار می‌کنند و فعالیت آن را کاهش می‌دهند. گلوتامات مهم‌ترین پیام‌رسان تحریکی و گابا مهم‌ترین پیام‌رسان مهاری مغز است.

مکانیسم

وزیکول‌های سیناپسی حاوی انتقال‌دهنده عصبی

انواع پیام‌رسان‌های عصبی

سه نوع کلی پیام‌رسان‌های عصبی عبارتند از:

۱. آمینواسیدها مانند اسید آسپارتیک، اسید گلوتامیک، گاما-هیدروکسی‌بوتیریک اسید و گلیسین

۲. آمینهای بیوژنیک مانند هیستامین، تیرامین، سروتونین و کاتکول‌آمین‌ها مانند اپی‌نفرین و دوپامین

۳. سایر مانند استیل کولین، اکسید نیتریک و آدنوزین

سیستم‌های پیام‌رسان‌ عصبی
سیستم	منشا	آثار
سیستم نورآدرنالین	locus coeruleus	انگیختگی پاداش
	کلاهک
سیستم دوپامین	راه‌های عصبی دوپامینرژیک: mesocortical pathway mesolimbic pathway nigrostriatal pathway tuberoinfundibular pathway	سیستم حرکتی، پاداش، شناخت، غدد درون‌ریز، تهوع
سیستم سروتونین	caudal dorsal raphe nucleus	هنگام افزایش: خلق، دمای بدن، گرسنگی (سائق)، خواب هنگام کاهش: آستانه تحریک
	rostral dorsal raphe nucleus
سیستم کولینرژیک	pontomesencephalotegmental complex	یادگیری حافظه کوتاه مدت انگیختگی نظام پاداش
	basal optic nucleus of Meynert
	medial septal nucleus

تغذیه و انتقال دهنده‌های عصبی :

از آنجا که انسان به نوعی غذای تکامل یافته‌است، مواد غذایی پس از ورود به بدن هضم و جذب، دستگاه اعصاب مرکزی و غدد درون ریز را تحت تأثیر قرار می دهند و بیوشیمی مغز نیز با تغییرات انتقال دهنده‌های عصبی تغییر می‌کند، تغییرات انتقال دهنده‌های عصبی بر اساس علم روان‌داروشناسی علائم بیماری‌ها یا ناهنجاریهای روانشناختی را نشان می‌دهد، هدف از تجویز داروهای اعصاب و روان تنظیم بیوشیمی مغز و این انتقال دهنده هاست ،که عوارض بسیار فراوان داروهای شیمیای اساسا قابل مقایسه با اصلاح الگوی غذایی نیست، اصلاح الگوی غذایی تأثیرات فراوانی را بر روی بهبود علائم اختلالات بیوشیمیایی مغزی و اختلالات روانپزشکی نشان داده است . اختلالاتی همچون افسردگی ، اضطراب ، وسواس و ... هم میتواند در روند طبیعی این سیستم اختلال ایجاد نماید

جستارهای وابسته

پایانه عصبی

منابع

• ویکی‌پدیای انگلیسی