طرح توجیهی

گزارشی که توجیه‌ پذیری یک طرح را در ابعاد مختلف از قبیل بازار، فنی و مالی مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهد، گزارش طرح توجیهی(معادل واژه انگلیسی Feasibility Study Report) نام دارد. طرح توجیهی ابعاد مختلف یک پروژه از قبیل بازار، فنی و مالی را بررسی کرده و به سه قسمت تقسیم می‌شود. بخش‌های طرح توجیهی را می‌توان به صورت زیر شرح داد: 1- تجزیه و تحلیل مالی یا Financial Analysis ، به منظور بررسی و آنالیز ابعاد مختلف مالی و سودآوری طرح توجیهی صورت می‌گیرد. 2- مطالعه بازار یا Market Study که در آن ابعاد مختلف بازار محصولِ طرح توجیهی بررسی می‌شود. این ابعاد عبارتند از کمبود، بازار هدف، عرضه، تقاضا و ... 3- توجیه‌پذیری فنی یا Technical Feasibility ، به منظور بررسی ابعاد فنی طرح توجیهی همچون فناوری، ظرفیت، محل اجرا، ماشین آلات و تجهیزاتِ تولید و ساختار اجرائی طرح انجام میشود.

طرح توجیهی چگونه تهیه می شود ؟

تمامی طرح‌های توجیهی اعم از صنعتی یا خدماتی برای تشریح چگونگی انجام یک فعالیت یا پروژه، گردآوری می‌شوند تا به کمک آن بتوان مقدمات راه و مشکلات بالقوه را شناسایی کرد. یک طرح توجیهی به بیان ایده‌ها، محصولات، رقابت‌ها، فرآیندها و کلیات کسب و کار می‌پردازد. بخش‌های طرح توجیهی را می‌توان به صورت زیر شرح داد:

1- تجزیه و تحلیل مالی یا Financial Analysis: به منظور بررسی و آنالیز ابعاد مختلف مالی و سودآوری طرح توجیهی صورت می‌گیرد.

2- مطالعه بازار یا Market Study: که در آن ابعاد مختلف بازار محصولِ طرح توجیهی بررسی می‌شود. این ابعاد عبارتند از کمبود، بازار هدف، عرضه، تقاضا و …

3- توجیه‌پذیری فنی یا Technical Feasibility: به منظور بررسی ابعاد فنی طرح توجیهی همچون فناوری، ظرفیت، محل اجرا، ماشین آلات و تجهیزاتِ تولید و ساختار اجرائی طرح انجام می‌شود.

نرم‌افزار کامفار چیست؟

کلمه کامفار Comfar مخفف عبارت انگلیسی Computer Model for feasibility Analysis and reporting بوده به معنای مدل کامپیوتری برای تجزیه و تحلیل امکان سنجی و گزارش دهی است. این برنامه با هدف استاندارد کردن تعاریف و محاسبات ارزیابی های اقتصادی توسط سازمان یونیدو Unido سازمان ملل متحد تهیه گردید و علی رغم انتقاداتی که به نرم افزار کامفار وجود دارد به یکی از پروفروش ترین نرم افزارهای ارزیابی اقتصادی و بانکی در جهان تبدیل گردید. کامفار امکان شبیه سازی پروژه های سرمایه گذاری در کوتاه مدت و بلند مدت و تحلیل فرایندهای مالی را فراهم می سازد.

برای طرح توجیهی چه مواردی را نیاز داریم ؟

در ابتدا شمای کلی از امکانسنجی طرح را بدست می آوریم که شامل معرفی طرح ، اهمیت اقتصادی طرح و مدیریت اجرایی به همراه هدف از کارمان را توضیح میدهیم و توضیحاتی در مورد محصول و خدماتی که میخواهیم ارائه بدهیم را ارائه میدهیم . مزیت هایی که در حوزه رقابت نسبت به سایر رقبا داریم برآورد میکنیم بعد با چشم اندازی که به آینده صنعت و کارمان داریم مشتریان خود را بدست می آوریم و اینکه آیا میتوانیم در بازار حضور داشته باشیم و برای این کار از چه طریقی ممکن می باشد مشتریانی که داریم در کجا قرار دارند آیا قیمت محصول ما برای آنها اهمیت دارد و تا چه میزان اهمیت دارد . بعد از برآورد امکانسنجی طرح توجیهی نیاز به برآورد مالی و اقتصادی طرح داریم در ابتدا جدول سرمایه گذاری طرح را محاسبه مکنیم که شامل هزینه های ثابت اعم از خرید زمین ، ساختمان سازی ، خرید ماشین آلات و راه اندازی تاسیسات و تجهیزات می باشد بعد از سرمایه ثابت نیاز به برآورد سرمایه گذاری جاری و سالانه داریم که در هر سال به این سرمایه گذاری نیاز داریم که شامل برآورد مالی مواد اولیه ، هزینه های پرسنلی و کارگری ، هزینه سوخت و انرژی می باشد . در ادامه بحث مالی نیاز به برآورد تولیدات داریم که با محاسبه آن بحث سرمایه گذاری را تکمیل میکنیم . سپس با محاسبه هزینه های سود و زیاد در طرح و گردش جریان وجوه نقد ، نقطه سربسر و مدت بازگشت سرمایه را بدست می آوریم در آخر با پیش بینی ترازنامه طرح نرخ بازده داخلی را برای سود ده بودن طرح محاسبه کرده و با نتیجه گیری از طرح توجیهی با دریافت مجوزها شروع به کارهای اجرایی میکنیم .

چگونه یک طرح توجیهی بنویسید؟

آنچه که در بخش ارزیابی بازار یک طرح توجیهی باید وجود داشته باشد عبارت است از : 1- توصیف و شرح صنعت یا خدمت: شرح مختصری از کسب و کار در این بخش ارائه خواهد شد. 2- تجزیه و تحلیل بازار فعلی برای محصول و یا خدمت مورد نظر: اگر محصول یا خدمت، منحصر بفرد یا تخصصی است و در بازار دیده نمی‌شود، می‌توان از موارد مرتبط برای این بررسی استفاده کرد و یا یک مطالعه‌ی مستقل انجام داد. این مطالعه ثابت می‌کند که ایده‌ بیان شده، یک نوآوری است. برای مطالعات می‌توان از اینترنت، کتاب‌های مرتبط، تهیه پرسشنامه های مردمی و یا نظر سنجی از مشتریان بهره برد. به دست آوردن اطلاعات درست و محکم در انتهای این ارزیابی، به فروش محصول یا خدمت نیز کمک می‌کند. 3- بررسی رقابت‌های موجود 4- پیش بینی آینده‌ی بازار‌: در این بخش باید نمودارها، جداول و اعدادی آورده شود که روش این پیش‌بینی را معین کند. بیان پیشرفت حدسی برای کسب و کار اصلا استناد محکمی نیست. این پیش‌بینی باید منطقی و با دلیل انجام پذیرد. 5- بررسی مشتریان 6- پیش‌بینی فروش می‌تواند میزان چالش را برای صاحبان کسب و کارهای جدید کمتر کند. همچنین نشان دهنده‌ی این است که این پروژه تا چه حد از لحاظ مالی و زمانی نیاز به سرمایه‌گذاری دارد و در چه بازاری عرضه خواهد شد.

بخش ارزیابی فنی طرح توجیهی‌: در بخش ارزیابی فنی جزئیات مربوط به چگونگی تولید و ارائه‌ی یک محصول یا خدمت از جمله، مواد موردنیاز، حمل و نقل، نیروی کار‌، فناوری‌های مورد استفاده‌، شرح داده می‌شود. ارزیابی فنی ابزار مناسب عیب‌یابی و برنامه‌ریزی بلندمدت کسب و کار است.

بخش ارزیابی مالی در طرح توجیهی: ارزیابی مالی می‌تواند روی کل پروژه و یا تنها روی بخشی خاص از پروژه مانند تبلیغات و بازاریابی‌، صورت پذیرد. در هر صورت برای معرفی کسب و کار و جذب سرمایه‌گذاران این بخش باید حداقل شامل 3 نکته باشد: 1- میزان سرمایه مورد نیاز اولیه برای شروع کار 2- منابع تامین سرمایه 3- بازده‌ی این سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران

توجه داشته باشید که اطلاعات حاصله از این سه ارزیابی (مالی، بازار، فنی) باید همواره ازهم پشتیبانی کنند. تلاش برای جلب سرمایه‌گذار در صورتی که طرح به شکل کامل و تخمین‌های مشخص در دست نباشد، کار عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد. پس می‌بایستی بین آنچه که در مرحله‌ی ارزیابی بازار و ارزیابی فنی تخمین زده می‌شود و مبلغ اولیه‌ای که در ارزیابی مالی برای شروع کار به سرمایه‌گذار پیشنهاد داده می‌شود، تعادل برقرار باشد.