شلترین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
شلترین تشکیل حلقه تی (T-loop) در تلومرها را، هدایت و هماهنگ می‌کند

شلترین (انگلیسی: Shelterin) یا تلوزوم یک ترکیب پروتئینی است که در بسیاری از یوکاریوت‌ها از تلومرها در برابر مکانیسم‌های ترمیمی دی‌ان‌ای محافظت می‌کند و همچنین فعالیت تلومراز را نیز تنظیم می‌کند. در پستانداران و سایر مهره‌داران، دی‌ان‌ای تلومریک شامل تکرار توالی‌های دورشته‌ایِ 5'-GGGTTA-۳' (رشتهٔ جی؛ ۲ تا ۱۵ کیلو باز در انسان) و همچنین رشتهٔ مکمل 3'-TAACCC-۵' (رشتهٔ سی) است که با ۵۰ تا ۴۰۰ نوکلئوتید '۳ آویزان (رشتهٔ جی)، خاتمه می‌یابد.[۱] بیشتر بخش دورشته‌ای انتهایی تلومر، یک «حلقهٔ تی» (Telomere-loop) ایجاد می‌کند که در اثر برتاختن بخش «'۳ آویزان»، یک «حلقهٔ دی» (Displacement-loop) ایجاد می‌شود.[۱][۲]

فقدان پروتئین شلترین سبب فرایند سرپوش‌برداری از تلومر شده و «مسیرهای پیام‌رسانی آسیب» فعال می‌شوند که ممکن است منجر به ترمیم اتصال انتهاهای غیر همولوگ (NHEJ)، ترمیم هدایت‌شده توسط همولوژی (HDR)،[۳] اتصال انتها-به-انتها،[۴] ناپایداری ژنومی،[۴] پیری و آپوپتوز می‌شود.[۵]

شلترین از ۶ زیرواحد تشکیل شده‌است: TRF1, TRF2, POT1, RAP1, TIN2, و TPP1.[۶]

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ de Lange, Titia (2010). "How Shelterin Solves the Telomere End-Protection Problem" (PDF). Cold Spring Harbor Symposia on Quantitative Biology. 75: 167–77. doi:10.1101/sqb.2010.75.017. PMID 21209389.
  2. Greider, Carol (1999). "Telomeres do D-loop-T-loop". Cell. 97 (4): 419–422. doi:10.1016/S0092-8674(00)80750-3. PMID 10338204.
  3. Rodriguez, Raphaël; Müller, Sebastian; Yeoman, Justin A.; Trentesaux, Chantal; Riou, Jean-Françios; Balasubramanian, Shankar (2008). "A Novel Small Molecule That Alters Shelterin Integrity and Triggers a DNA-Damage Response at Telomeres". Journal of the American Chemical Society. 130 (47): 15758–59. doi:10.1021/ja805615w. PMC 2746963. PMID 18975896.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ Jones M, Bisht K, Savage SA, Nandakumar J, Keegan CE, Maillard I (2016). "The shelterin complex and hematopoiesis". Journal of Clinical Investigation. 126 (3): 1621–1629. doi:10.1172/JCI84547. PMC 4855927. PMID 27135879.
  5. Palm, Wilhelm, and Titia de Lange. "How Shelterin Protects Mammalian Telomeres." Annual Reviews 42 (2008): 301-34. doi:10.1146/annurev.genet.41.110306.130350
  6. Xin, Huawei; Liu, Dan; Songyang, Zhou (2008). "The telomere/shelterin complex and its functions". Genome Biology. 9 (9): 232. doi:10.1186/gb-2008-9-9-232. PMC 2592706. PMID 18828880.