پرش به محتوا

زبان مینجایی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

زبانی که ما امروزه به عنوان لری می‌شناسیم یک پیوستار زبانی از زبانهای های مختلف است که مردم لر به آن سخن میگویند [۱]این مجموعه زبانی به چند زیر مجموعه تقسیم میشود این ویژگی ها شامل تفاوت های آوایی و دستوری و واژگانی است.تفاوت ها دردرون این زیر مجموعه ها ادامه میابدمثلا در لری بختیاری بین گویش باب میوند با باب دورکی تفاوت هایی وجود دارد یا در لری لکی بین لکی کاکاوندی یا لکی بیرانوندی ولی این تفاوت ها چندان بارز نیستندکه نیاز باشدیک زیر مجموعه جدید برای آن ها تعریف شود لذا همه گویش هایی که فنداسیون یکسان و تفاوت های کوچکی دارند در یک زیر مجموعه قرار می‌گیرند یک زیر مجموعه از زبان لری که در دانشنامه های زبانی به آن اشاره شده لری شمالی می باشد. لرهای شمالی چه کسانی هستند[۲] لرهای بالایی گروهی از مردم لر هستند که در شمالی ترین منطقه لرستان شامل استان لرستان و استان ایلام و شمال خوزستان و جنوب استان مرکزی و جنوب استان همدان و شرق استان کرمانشاه و بخش هایی از کشور عراق میشود زندگی میکنند. از نظر زبانی به سه گونه لکی و مینجایی و ثلاثی سخن میگویند. ماجرای نام گذاری مینجایی از این تقسیم بندی شروع می‌شود. در دوران معاصر در بین لرها یک دگرگونی در باب نامگذاری زبان به وجود آمد که بحث مفصلیست و ما را از موضوع اصلی دور میکند لذا به دلایل آن نمی‌پردازیم تنها به همین بسنده میکنیم که این دگرگونی چه می باشد. آن دگرگونی از این قرار بود که نام لری در مناطق شمالی لرستان تنها به گونه ای خاص از زبان های این منطقه مختص شد که اکنون ما آن را با نام مینجایی می‌شناسیم لذا این شکاف سبب شده بود در زمانه حال استثمار کنندگان لر در این مناطق از این شکاف سواستفاده کنند.از آنجا که گونه ی زبانی مینجایی در لرستان در مقابل گونه های دیگر یعنی لکی و ثلاثی و حتی بختیاری لری معرفی میشد اهل فن در حوزه زبانشناسی را بر آن داشت تا تعریفی دقیق تر از این گونه ارائه بدهند لذا واژه مینجایی که یک واژه مرکب ساخته شده از دو واژه مین+جابود به معنی مکان میانی انتخاب شد.دلیل نامگذاری این زبان نیز بنام مینجایی آن است که این زبان پیوستاری است بین سایر گونه های لری ثلاثی و لری بختیاریست.طوایف مختلفی که به این گونه زبانی با ویژگی های خاص خود سخن میگویند عبارتند از بالاگریوه و چگنی و طوایف رومشکان و طرهان و شوهان و و ما بقی طوایف پشتکوه و بخشی از بیرانوند ها و بخش اعظمی از باجولوندها و اهالی سیلاخور و بخشی از نهاوند این طوایف در عین آنکه در چهارچوب کلی سخن میگویند ولی ویژگی خاص خود را دارا می باشند. به طور نمونه گویش چگنی و طرهان و رومشکان متمایل به لکی و گویش بالاگریوه متمایل به بختیاریست لذا گرد آوردن این گونه زبانی ذیل یک نام ایلی میسر نبود. پس زبانشناسان نام زیبای مینجایی را برگزیدند.[۳] [۴]

منبع:

  1. Foundation، Encyclopaedia Iranica. «Welcome to Encyclopaedia Iranica». iranicaonline.org (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۱.
  2. Shoup, John A. (2011). "Ethnic Groups of Africa and the Middle East". doi:10.5040/9798400647796. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  3. «Glottolog 5.0 -». glottolog.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۱.
  4. «واکه های ساده لری مینجایی: یک بررسی صوت شناختی». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۱.
  1. Northern Luri at Ethnologue (18th ed., 2015)
  2. ^ Historical Dictionary of Iraq. Scarecrow Press (7 November 2013).
  3. ^ Najm S. Mehdi, al-Fayli, Stockholm 2001.
  4. ^ Faylee Archive - الارشيف الفيلي. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2017-10-11. یوْخلانیلیب2018-05-12
  5. ^ Shoup, J.A.2011.Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia.ABC-CLIO, Incorporated2001.
  6. https://iranicaonline.org/articles/lori-language-ii
  7. [۱]
  8. [۲]
  1. «Luri language, alphabet and pronunciation». www.omniglot.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۵-۲۴.
  2. Piryaee, Shiva (2023-08-23). "Recognition of the Linguistic- Geographical Distribution of Lori Language Varieties in Three Provinces of Hamadan, Lorestan and Khuzestan: Using a Dialectometric Approach". Dialectology and Folklore. 1 (1): 141–169. ISSN 2981-183X.