دریاچه چیتگر

نمای شمالی دریاچه چیتگر و ساختمان‌های اطراف آن، فروردین ۱۳۹۳

دریاچه چیتگر یا دریاچه شهدای خلیج‌فارس دریاچه‌ای مصنوعی است که در شمال غرب تهران و در منطقه ۲۲ شهرداری تهران واقع شده‌است.^[۱]

مساحت این دریاچه ۱۳۰ هکتار است و در مجاورت آن ۱۲۰ هکتار مجموعه تفریحی نیز در پهنه خشکی ایجاد شده است.^[۲] دریاچه مصنوعی چیتگر در شمال پارک جنگلی چیتگر قرار گرفته و جنوب دریاچه به آزاد راه تهران-کرج، شمال آن به بزرگراه همت، شرق آن به بزرگراه آزادگان می‌رسد و از غرب به بافت مسکونی منطقه ۲۲ شهرداری تهران محدود می‌باشد.^[۳]

منبع تامین آب دریاچه رودخانه کن می‌باشد و به واسطه سیکل بسته و ایزوله سامانه انتقال آب آن هیچگونه آب دیگری وارد دریاچه نمی‌شود.

دریاچه چیتگر و پارک جنگلی چیتگر به دلیل قرارگرفتن در مسیر بادهای غربی- شرقی تهران می‌توانند علاوه بر تلطیف هوا و بالا بردن رطوبت در سطح شهر تهران با استقرار کاربری‌های تفریحی - گردشگری مناسب سهم به سزایی در جذب گردشگران داخلی و خارجی داشته باشد. این دریاچه همچنین علاوه بر ایجاد چشم اندازهای زیبا و منحصربه‌فرد می‌تواند سبب کاهش خطرات ناشی از سیلاب‌های فصلی و همچنین تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی گردد.^[۱]

تاریخچه[ویرایش]

دریاچه چیتگر در یک روز برفی. زمستان ۱۳۹۲

سابقهٔ طرح ساخت این دریاچه به تدوین نخستین طرح جامع شهر تهران در سال ۱۳۴۷ بازمیگردد که در آن ساخت دریاچه‌ای در غرب شهر تهران پیش بینی شده بود ولی ساخت این دریاچه به دلیل محدودیت‌های فنی و بودجه‌ای تا سال‌ها مسکوت ماند. سرانجام در پیش زمینه مطالعاتی، از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۹، مطالعات جزئی و دقیقی در مقاطع مختلف از سوی مشاور صورت گرفت و ابهامات طرح بررسی و تکمیل شد.^[۳]

ساخت دریاچه چیتگر از طریق حوزه معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران به سازمان مهندسی و عمران شهر تهران واگذار شد. به واسطه خاص بودن نوع پروژه (سازه آبی) لازم بود تا از شرکتهای متخصص در این زمینه بهره گرفته شود. از همین رو شرکت آرماتور پردیس به عنوان مدیریت طرح پروژه انتخاب شد. در مهرماه سال ۱۳۸۹ عملیات اجرایی پهنه آبگیر و از تیرماه سال ۱۳۹۱ عملیات اجرایی پهنه ساحلی توسط پیمانکار طرح شرکت سابیر و بر اساس مطالعه و طراحی شرکت مهندسی سد تونل پارس (اشتوکی پارس) آغاز شد. فاز اول پروژه دریاچه چیتگر با نام شهدای خلیج فارس در تاریخ ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۲ افتتاح شد.^[۴] پس از اتمام فاز اول، ساخت فاز دوم طرح به مساحت ۱۴۰ هکتار در جنوب بزرگراه حکیم شامل جزایر آبی، محور چهار باغ، پارک آبی و مونوریل چیتگر دردستور کار شهرداری قراردارد.^[۲]

مشخصات فنی[ویرایش]

وسعت کل مجموعه در حدود ۲۵۰ هکتار است که ۱۳۰ هکتار آن پهنه آبگیر (دریاچه) و مابقی پهنه ساحلی است. تراز تاج دایک دریاچه 1268.5 متر از سطح دریا می‌باشد و تراز حداکثر آب دریاچه 1267.5 می‌باشد. آبگیری دریاچه در فصول پر آبی رودخانه کن از ابتدای دی ماه تا پایان فروردین انجام می‌شود.
حجم دریاچه پشت سد نیز درحدود 6.9 میلیون متر مکعب برآورد می‌گردد.
طول تاج سد دریاچه ۷۳۰ متر و عرض آن ۱۲ متر، محیط دایک ساحلی پیرامون دریاچه 4100 متر و قطر دریاچه 1800 متر می‌باشد.^[۱]

امکانات تفریحی[ویرایش]

نمای دریاچه چیتگر از بلندی‌های شمالی (آبشار تهران)

محیطی زیبا و دلنشین برای گردشگران منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای^[۱]
چشم اندازهای زیبا و متنوع با توجه به عناصر عملکردی درونی و بیرونی دریاچه^[۱]
جزایر تفریحی، جزایر حیات وحش، جزایر آموزشی، اسکله قایقرانی، پارک آبی، باشگاه ورزش‌های آبی، اسکله تفریحی، امکانات خدماتی رفاهی، شهربازی و امکانات اقامتی از جمله امکانات تفریحی این مجموعه می‌باشد.^[۳]
این مجموعه به دلیل مجاورت با پارک جنگلی چیتگر، پارک جنگلی لتمال کن، پارک ارم، محور چهار باغ، مجموعه ورزشی آزادی، شهر بازی هزار و یک شهر (تهران لند)، پردیس اسب سواری، آبشار البرز و روددره کن(بوستان جوانمردان) قابلیت مناسبی برای برطرف سازی نیازهای تفریحی - گردشگری شهروندان تهرانی دارد.^[۱]

دریاچه چیتگر در شب

تأثیرات زیست محیطی[ویرایش]

با توجه به موقعیت قرار گیری دریاچه و جهت باد غالب شهر تهران (شمال غرب - جنوب شرق) نقش دریاچه چیتگر در نفس گیری تلطیف هوا و بالا بردن رطوبت شهر تهران خصوصاً در منطقه غرب آن حائز اهمیت است
تاثیرات مثبت در جهت ارتقاء شرایط اکولوژیکی منطقه
دریاچه به عنوان پهنه آبی برای کسانی که امکان مسافرت به شمال را ندارند و یا میخواهند در تعطیلات کوتاه مدت آخر هفته زمانی را در کنار آب سپری کنند^[۱]
اسکان پرندگان مهاجر و کمیاب در این دریاچه ^[۵]