دبیرستان پهلوی بروجرد

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
دبیرستان پهلوی بروجرد
Map
نامدبیرستان پهلوی بروجرد
کشورایران
استانلرستان
شهرستانبروجرد
اطلاعات اثر
نام‌های قدیمیدبیرستان پهلوی
کاربریآموزشی
دیرینگی۱۳۱۵
دورهٔ ساخت اثرپهلوی
مالک فعلی اثراداره آموزش و پرورش شهرستان بروجرد
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت۲۰۷۴
تاریخ ثبت ملی۲۹ تیر ۱۳۷۷

دبیرستان پهلوی که امروزه بیشتر با عنوان دبیرستان امام خمینی شناخته می‌شود یکی از مدارس قدیمی شهر بروجرد است. این بنا در دوره پهلوی اول و حکومت رضاشاه ساخته شده‌است. تاریخ بنای این دبیرستان ۱۳۱۵ خورشیدی است و در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۷۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۱]

طراح[ویرایش]

طرح دبیرستان پهلوی را ماکسیم سیرو طراح فرانسوی ارائه داده و توسط معماران ایرانی اجرا شده‌است. این بنا نمونه‌ای از معماری تلفیقی اروپایی - ایرانی در اوایل دوره پهلوی محسوب می‌شود.[۲][۳]

کاربری‌ها و ساخت و ساز[ویرایش]

نام و کاربری دبیرستان پهلوی در دهه‌های گذشته همراه با تغییرات متعدد بوده‌است. در زمان افتتاح این مجتمع بزرگ، طبقه اول آن به عنوان دبیرستان پهلوی آغاز به کار کرد و طبقه دوم نیز محل استقرار اولین اداره فرهنگ (آموزش و پرورش) غرب ایران شد[۴] که پیش تر با نام اداره معارف بروجرد در سال ۱۲۹۸ شروع به کار کرده بود.

پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران نام این آموزشگاه به دبیرستان امام خمینی تغییر یافت. در سالهای بعد ساختمانی در محوطه جنوبی دبیرستان احداث شد که به عنوان یک مدرسه مستقل شروع به کار کرد.

مشخصات[ویرایش]

دبیرستان امام در شرق خیابان حافظ جنوبی نرسیده به میدان توحید در مرکز شهر بروجرد واقع شده‌است. این دبیرستان در فضای بزرگی که پیشتر سربازخانه بود ایجاد شد. مساحت این دبیرستان ۱۴۰۰۰ متر مربع است[۵] و همین فضای بزرگ باعث شده که چند ساختمان و آموزشگاه در سال‌های بعد در محل این دبیرستان ساخته شود. بنای اصلی دبیرستان از آجر ساخته شده و در سه طبقه شامل دو طبقه به علاوه زیرزمین طراحی شده‌است و در هر طبقه، ایوانی با دوازده ستون آجری رو به حیاط بزرگ دبیرستان تعبیه شده‌است. ساختمان اصلی شبیه حرف H است و دارای دو یال با بیرون زدگی نسبت به موقعیت کلاسهاست. بیرون زدگی‌ها از سمت جنوب حالت نیم دایره دارند و دارای دو ایوان مشرف به حیاط و باغ روبرو هستند. سقف زیرزمین آجری و به صورت ضربی است. سقف طبقه‌های اول و دوم چوبی است که در طبقه دوم، سقف زیر شیروانی به صورت کاذب با گچ پوشیده شده‌است. ساختمان دارای یک سالن همایش زیبا با ورودی گنبدی شکل در سمت غرب است و امکانات نمایش و گچبری‌های زیبایی دارد.[۶] همچنین ساختمان دارای فضاهای اداری و آزمایشگاه است. ساختمان اصلی از سمت راست (غرب) دارای یک ورودی اصلی و بزرگ است که با چند پله به یال غربی ساختمان و مقابل راه پله غربی باز می‌شود. در طبقه‌های اول و دوم، راهروهای طولانی وجود دارند که کلاس‌های درس در قسمت جنوبی آنها قرار دارند و هر کلاس مشرف به ایوان آن طبقه است.[۷]

مراسم یادبود[ویرایش]

نخستین همایش دانش آموختگان دبیرستان امام خمینی بروجرد با شعار «مدرسه ماندگار، شهر ماندگار» در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۳۹۶ در محوطه دبیرستان برگزار شد. در این مراسم دانش آموختگان دبیرستان امام خمینی و مسئولان شهر و استان حضور داشتند و در مورد نقش این دبیرستان در پرورش شخصیت‌های مهم مانند دکتر عبدالحسین زرینکوب بحث شد.[۸] در ابتدای این برنامه، زنگ دبیرستان توسط علی اصغر صابری یکی از قدیمی‌ترین شاگردان دبیرستان به صدا درآمد.[۹]

تصاویر[ویرایش]

کتیبه[ویرایش]

در پلکان اصلی دبیرستان، کتیبه‌ای با ماده شعری از همایی با این مضمون دیده می‌شود:

شکر یزدان را که آب رفته بازآمد به جویوآتش انده نشست و خاک غم بر باد شد
کشور آزادگان با نیروی علم و هنراز کمند دیو رست از بند جهل آزاد شد
شد نهال داد بارآور چو از این مرز و بومکنده با تیغ شهنشه ریشه بیداد شد
گلبن دانش به زیر سایه این نو درختتازه و شاداب همچون شاخه شمشاد شد
دانش آموزا توئی نوباوه مهد کمالفرخا پیری که چون تو کودک نوزاد شد
خدمت استاد بگزین زانکه در هر پیشه ایخدمت استاد باید کرد تا استاد شد
از توانایی بخندد بر دلت هر آرزوگر ز دانائی دلت خندان روانت شاد شد
زین نکو آئین بنا شهر بروجرد ای عجبغیرت باغ ارم رشک بت نوشاد شد
شاید ار نازد بدین نیکو بنا مرد حکیمزانکه با حکمت بنا وز رای شه آباد شد
از همائی خواستم تاریخ بنیادش نوشتاین دبیرستان به نام پهلوی بنیاد شد

که بر اساس حروف ابجد سال تأسیس آن یعنی ۱۳۱۵ را نشان می‌دهد.

کتیبه و ماده تاریخ دبیرستان پهلوی بروجرد.

موزه آموزش و پرورش بروجرد[ویرایش]

با توجه به سابقه طولانی آموزش و پرورش در بروجرد، اسناد، مدارک و تجهیزات متنوعی در خصوص تاریخ و تحولات آموزشی بروجرد موجود است. به همین دلیل، ساخت مرکزی برای نگهداری و نمایش این اسناد در دستور کار آموزش و پرورش قرار گرفت. با توجه به ماهیت تاریخی و ارزش معماری دبیرستان امام خمینی، موزه اسناد و مدارک آموزش و پرورش بروجرد در اسفند ۱۳۹۹ در این دبیرستان افتتاح شد. [۱۰]

آموزگاران و دانش آموختگان سرشناس[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
  2. «دبیرستان تاریخی بروجرد احیا می‌شود». همشهری استانی. ۱۸ مرداد ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۳۹۷/۰۵/۲۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  3. «دبیرستان امام خمینی (ره) بروجرد با کمک فارغ التحصیلان این واحد آموزشی احیا می‌شود». ایرنا کد خبر: 82528951. ۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۳۹۷/۰۵/۲۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  4. «روزگار غریب قدیمی‌ترین دبیرستان غرب کشور/ سقف کلاسها در حال پایین آمدن است». خبرگزاری مهر. ۳۱ فروردین ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۳۹۷/۰۵/۲۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  5. «دبیرستان امام خمینی بروجرد نمونه شاخصی از معماری سنتی و اروپایی». ایسنا. ۵ اسفند ماه، ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۳۹۷/۰۵/۲۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی=،|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  6. «دبیرستان امام خمینی بروجرد تلفیقی از معماری سنتی و اروپایی». خبرگزاری ایسنا. ۲۲ مرداد ۱۳۹۱. دریافت‌شده در ۱۳۹۷/۰۵/۲۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  7. «دبیرستان امام خمینی». اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد. دریافت‌شده در ۱۳۹۷/۰۵/۲۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)[پیوند مرده]
  8. «دانش آموزان دبیرستان امام گرد هم آمدند/ مرور خاطرات زرین یک مدرسه». خبرگزاری مهر. ۱۵ شهریور ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۳۹۷/۰۵/۲۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  9. «دبیرستان امام خمینی (ره) نمادی ازآموزش و پرورش لرستان وشهربروجرد است». ایرنا. ۱۵ شهریور ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۳۹۷/۰۵/۲۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  10. «موزه اسناد و مدارک آموزش و پرورش بروجرد افتتاح شد». ایرنا. ۲۵ اسفند ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۴ فروردین ۱۴۰۰.