جنیدخان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

قربان‌محمد معروف به جنید خان در ۱۸۶۲ در ناحیهٔ تخته در روستای بدرقند واقع در ترکمنستان کنونی به دنیا آمد.

در جنگ جهانی اول، در ژانویه ۱۹۱۶ با متحد ساختن چندین طایفه یُموت در منطقهٔ خیوه قیام ترکمن‌ها بر ضد سیاست‌های خان ازبک‌تبار خیوه، اسفندیار خان، را رهبری کرد. علت حمله به خیوه هم آزاد ساختن کسانی بود که بر ضد سیاست سربازگیری روسیه و اعزام آنها به جنگ عثمانی اعتراض کرده بودند و شکایت به خان خیوه بردند؛ ولی توسط فرماندهِ روس خیوه بازداشت شده بودند.

پس از سرکوب این قیام به دست سپاهیان روس، در تابستان ۱۹۱۶، جنید خان به افغانستان مهاجرت و با تجدید قوا کرد و سپس توانست اولین حکومت خانی یموت‌ها بر خیوه را رقم زند.

پس از پیروزی بلشویک‌ها (دسامبر ۱۹۱۷)، باوجود رسمیت استقلال خیوه زیر حاکمیت اسفندیار خان تا سال ۱۹۲۰، جنید خان قدرت حاکم بر خیوه بود و پس از درگیری‌های متعدد با ائتلاف سپاهیان روس و خان‌های ازبک به ترک خیوه ناچار شد. در ۱۹۲۸، مجبور به مهاجرت به ایران شد. پس از شکست طرح حکومت ترکمنی توسط ریش سفیدان محلی و درگیری با نیروی دولتی ایران، با فشار رضا شاه به‌ناچار به افغانستان مهاجرت نمود.

وی سرانجام در ۱۹۳۸ در یکی از روستاهای ترکمن‌نشین هرات درگذشت.

از افراد باقیمانده وی در تورکمنصحرا که به مصلحت ایشان در اینجا ماندگار شدند می توان به دوردی قلیچ خان نام برد که از سرداران معروف جنید خان بود.بازماندگان دردی قلیچ خان و یارانش همینک در روستای ارازنقان در نزدیکی آزادشهر زندگی می کنند و با فامیل فروتن شناخته می شوند.

منابع[ویرایش]