تسای لون
| تسای لون | |
|---|---|
 نگاره‌ای چاپی و قرن هجدهمی مربوط به سلسلهٔ چینگ که تسای لون را همچون قدیس نگهبان کاغذسازی به تصویر کشیده است | |
| زادهٔ | حدود ۵۰ یا ۶۳ میلادی گوئی‌یانگ |
| درگذشت | ۱۲۱ میلادی |
| علت مرگ | خودکشی |
| پیشه | بهبوددهنده و مخترع چینی کاغذ |
| عنوان | جینگ‌جونگ |
| منصب | از خواجگان دربار هان |
تسای لون یا سای لون (چینی ساده: 蔡伦؛ چینی سنتی: 蔡倫؛ پین یین: Cài Lún؛ وید-جایلز: T'sai Lun) مخترع چینی کاغذ و از خواجگان دربار امپراتوری هان شرقی بود. هرچند که کاغذ پیش از تسای لون نیز در چین تولید می‌شد ولی او با ابداع شیوه‌ای نوین و افزودن موادی جدید به ترکیبات مورد نیاز آن، اولین کاغذ با الیاف گیاهی[۱] به شکل آنچه که امروزه وجود دارد را تولید نمود.
زندگینامه[ویرایش]
تسای لون در حدود سال ۵۰[۲] یا ۶۳ میلادی [۱] [۳] در گوئی‌یانگ (لی‌یانگ در استان هونان امروزی) زاده شد. در سال ۷۵ به عنوان یکی از خواجگان دربار هان شرقی وارد کاخ امپراتوری شد[۴] و در طول اقامتش به مطالعهٔ شیوه‌های تولید کاغذ پرداخت.[۵] تولید کاغذ از ۲۰۰ سال پیش از میلاد در چین رواج داشت و برای تولید آن از زائدات ابریشم استفاده می‌کردند [۶] اما تسای لون به فکر استفاده از مواد ترکیبی جدیدی برای تولید آن بود. او در سال ۱۰۵ میلادی از پوست درخت توت، کنف، پارچه‌های مستعمل و تورهای ماهیگیری کهنه[۶] ترکیب جدیدی ساخت و اولین کاغذ با بافت گیاهی به شکل تقریبی آنچه که امروزه وجود دارد را تولید نمود. کاغذ تولیدی جدید در مقایسه با کاغذهای ابریشمی پیشین کیفیت بهتری برای نوشتن داشت و تولیدش نیز ارزانتر بود.[۴]
تسای لون این یافته‌اش را به امپراتور هان هه‌دی گزارش نمود و مورد تشویق قرار گرفت. امپراتور به او لقبی اشرافی و ثروتی بسیار اعطاء نمود[۶] و در سال ۱۱۴ (میلادی) نیز شهر لونگ‌تینگ را به او داد.[۵] تسای لون اینک با عنوان مرزبان تسای لون شناخته می‌شد و به همین سبب کاغذ ابداعی او را نیز «کاغذ مرزبان تسای» می‌نامیدند.[۵]
درگیری او در امور سیاسی سبب شد تا وارد جنگ قدرتی در کاخ شود که منجر به رسواییش شد. تسای لون در ۱۲۱ میلادی دست به خودکشی زد و با نوشیدن سم به زندگی خود پایان داد.[۶][۵]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «Cai Lun Memorial Hall». Luopan. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ Mong H. Tan Ph. D. «Gods, Genes, Conscience: A Socio-Intellectual Survey of Our Dynamic Mind». iUniverse. ص. ۱۳۳. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ «Hanzhong Hiking Adventure». TravelChinaGuide.com. ص. پاراگراف آخر. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «Cai Lun». Britannica Online Encyclopedia. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ «Celebrities in Printing and Paper-making History». ChinaCulture.org. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ «Cai Lun». The Everything Development Company (E2). دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۰.
 |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ تسای لون موجود است. |
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
- افراد ایزدانگاشته اهل چین
- اهالی چین در سده ۱ (میلادی)
- اهالی چین در سده ۲ (میلادی)
- خواجههای دودمان هان
- خودکشی با سم
- درگذشتگان ۱۲۱ (میلادی)
- زادگان ۴۸ (میلادی)
- زادگان دهه ۵۰ (میلادی)
- سیاستمداران خودکشیکرده اهل چین
- سیاستمداران دودمان هان
- کاغذسازی در جمهوری خلق چین
- مخترعان اهل چین
- مخترعان خودکشیکرده
- مردهای خودکشیکرده
- کاغذسازان