یعقوب امدادیان

یعقوب امدادیان
زادهٔ	۱۱ دی ماه ۱۳۲۷ تبریز
محل زندگی	مهرشهر (کرج)
ملیت	ایرانی
تحصیلات	فارغ‌التحصیل از هنرستان هنرهای زیبای تهران ۱۳۴۸ لیسانس نقاشی از دانشکده هنرهای تزیینی تهران ۱۳۵۲ فوق لیسانس گرافیک از دانشکده هنرهای تزیینی تهران ۱۳۵۵
محل تحصیل	دانشکده هنرهای تزیینی تهران ۱۳۵۲–۱۳۵۵
پیشه	نقاش، کارشناس، کیوریتور و گالریست
سبک	انتزاعی
فرزندان	آیدین و شروین

یعقوب امدادیان (متولد ۱۳۲۷، تبریز) نقاش و کیوریتور ایرانی است. او در سال ۱۳۴۵ هنرآموزی را از هنرستان میرک تبریز آغاز کرد و در سال ۱۳۴۵ فارغ‌التحصیل از هنرستان هنرهای زیبای تهران شد و لیسانس خود را از هنرکده هنرهای تزیینی در سال ۱۳۵۲ و فوق‌لیسانس گرافیک خود را در سال ۱۳۵۵ از همان هنرکده دریافت کرد.

او در سال‌های پیش از انقلاب از مدیران ارشد فرهنگسرای نیاوران و پس از انقلاب نقش مهمی در برگزاری نمایش‌های هنری موزه هنرهای معاصر تهران داشته‌است.

ویژگی مهم آثار او انتزاع طبیعت‌پردازانه است. او تجرید را تا مقطعی پیش می‌برد که اصل وفاداری به منظره را مخدوش نکند. آثار او در سال‌های آغازین توجه خانه‌های حراج‌های بین‌المللی به هنر ایران مورد توجه قرار گرفت.

او برادر داوود امدادیان، ایوب امدادیان و فاطمه امدادیان است.

درمورد آثار

-فواصل زمینی-

نقاشی از مناظر همواره و در هر سنت هنری در تحول و تجدد بوده‌است. در واقع تأثیر متقابل سنت‌ها فواصلی را که روزگاری فراز و نشیب بسیار داشتند مسطح ساخته‌است، فضایی که بسته به نظر می‌رسید امروز با گستره‌ای بی‌پایان پیش روی ماست، گویی با این گشایش، آسمان به جواهری مبدل شده باشد.

در شیوه‌های رنسانس آغازین یا مینیاتورهای امپراطوری پارس و طومارهای چین سوژه در زمینه‌ایی تزئینی قرار می‌گیرد و این پس زمینه‌ها حس متقاعد کننده‌ایی از فاصله نسبی را به بیننده القاء می‌کنند.

پس از این برهه تاریخی است که بعضی شیوه‌ها به ژرف نمایی در مناظر و مرایا روی می‌آورند و در برخی دیگر از اسلوب‌ها آرایش عناصر نقاشی در سطوح مختلف آزموده می‌شود و چنین است که در بعضی آثار یک خط نمایان‌گر کوهستانی می‌شود و در شیوه دیگر کوهستان همچون خطی می‌نماید.

جذبه رویکرد مدرن به نقاشی منظره مولود اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است و این جاذبه بدین سبب بود که سعی داشت ترکیبی از روش‌های گوناگون را همگنانه دربرداشته باشد. آن‌ها به دنبال نگاهی بس متفاوت‌تر از فضاپردازی در مینیاتور بیزانس و گوتیک بودند در پی رویه‌ایی مشابه آنچه در نقاشی ژاپن، هند و آفریقای غربی رخ داده بود حرکتی جستجوگرانه را آغاز کردند، بعدتر امپرسیونیسم نقاشی را از نمادگرایی و کوبیسم از دقت‌زدگی عاری ساخت و به آن صراحت و روایت بخشید. اکنون دیگر ظاهر یا چگونگی شکل گرفتن سوژه به اندازه فحوای درون اثر اهمیت نداشت، نقاشان دیگر نیازی به عکاسی نداشتند و بوم‌های خود را به جای آن‌که با آنچه می‌دیدند با آنچه حس می‌کردند پر نمودند.

نقاشی یعقوب امدادیان میراث‌دار این گرایش مدرن است و با وجودی‌که با هنر غرب عجین شده اما مالامال از شیوه‌های دیداری آسیایی و دیگر نقاط گیتی است. در حقیقت هنر امدادیان به ویژه در مرحله بلوغش نشان دهنده این واقعیت است که چگونه این شیوه دیدن، روش‌های مشاهده مدرنیسم غرب را تحت تأثیر قرار داده‌اند.

امدادیان در نقاشی‌های ابتدایی خود جایی که عناصر منظره به وضوح مشاهده می‌شوند واقع‌گرایی قرن نوزدهمی را با پالتی درخشان، ضرب قلمی توانا و البته ساختاری طراحانه تعدیل کرده‌است.

غالب نقاشی‌های این دوره از شکل و شمایل مشترکی برخوردارند: مناطق مسکونی، خانه‌های روستایی و دیگر ابنیه که جملگی یک طبقه و اکثراً با بام‌های شیروانی هستند در حالی که همراه با خط افق تا یک چهارم بخش فوقانی بوم بالا آمده‌اند، این سطوح در امتداد هم قرار گرفته‌اند، بقیه نقاشی نیز با ترسیم شیوه‌مند زمین‌ها اشغال و با خطوط عمدتاً مورب هاشور زده شده‌اند.

خطوطی که به‌طور فی‌البداهه بر سطح زمین نقش شده‌اند افق‌های بلند نقاشی را تشدید می‌کنند. این خطوط همچون اشعه خورشید دید را به آرامی می‌شکند و اغلب لرزش‌های رنگی را متمایز می‌کنند، همچون وجود غیرمتحمل آب بر زمینی، شاید سراب. این کوبیسم تعدیل شده یادآور کوبیسم رنگی ژاک ویلون است، خطوط آثار این دو هنرمند به گونه مشابهی بلند، انعطاف‌پذیر و با رنگ‌های روشن هستند.

امدادیان در دهه ۹۰ رو به انتزاع پیش رفت و همزمان سنت متفاوتی را در پیش گرفت که پالوده‌تر از مناظر کوبیستی بودند؛ او در حالی که مترصد دور شدن از اشاره به جهان واقعی بود به جهانی از انتزاع مخص پناه برد و در این پناه‌جویی فضای نقاشی‌هایش از هرگونه ارتباط با مشاهدات روزمره فارغ شد.

ساختمان اولیه آثار متاخر امدادیان هنوز از مناظر ابتدایی‌اش می‌آیند با این تفاوت که آن ساختار در ترکیبی تک صفحه‌ایی قرار گرفته و در آن‌ها تنها سایه‌های رنگی هستند که درک عمق را میسر می‌سازند.

همین سایه‌ها هستند که امدادیان را قادر می‌سازند تا از فضایی تیره و کدر به سمت‌وسوی فضایی شفاف حرکت کند و به قطعات هندسی نقاشی این فرصت را می‌دهند تا همچون درهای کشویی در مقابل هم به سمت عقب‌وجلو حرکت کنند. این شکل‌ها ماحصل زمین‌های هاشورزده هستند و حس زمین بودن را القاء می‌کنند و در این حضور نه تنها نقش پیکره که نقش زمینه را تواماً در نقاشی بازی می‌کنند. در حالی که به نظر می‌رسد آن‌ها همچون همپوشانی منشور رنگی به آهستگی به یکدیگر مبدل می‌شوند. این سطوح دیداری کماکان با یکدیگر ارتباط معمارگونه‌ایی دارند ولی قالب‌های رنگی صرفاً نقش زمین را در نقاشی‌های گذشته امدادیان بازی نمی‌کنند، بلکه شکل و عملکرد عناصر (مثل خانه‌ها) را تغییر داده‌اند، تمام عواطف مناظر او اکنون در محدوده این انتزاع چفت شده و به غلیان درآمده است.

انتزاع امدادیان ترجمان ساده آن چیزی است که از مناظرش استنتاج شده‌اند. سطوح ساکن و بی‌حرکت نقاشی او در حال پیش روی و عقب‌نشینی هستند و این ماهیت تعبیری یکی از اسرار نقاشی انتزاعی و به‌طور آشکار از انگیزه‌های امدادیان برای حرکت به سوی نوعی زبان قالب‌گرای تجریدی محسوب می‌شود؛ با این وجود هرگز فضای نقاشی‌هایش- سر زندگی زمین و احساس مناظرش را به فراموشی نسپرده‌است او تنها سئوالاتش را در این مناظر مطرح می‌کند تا تناقضات آن را حل کند یا شاید به تعالی برساند. به عبارتی، نقاشی یعنی انتزاع و یعقوب نه تنها موافق این عنوان است بلکه این حقیقت را پیش چشم ما نیز قرار می‌دهد.

 پیتر فرانک کارشناس هنری موزه ریورساید کالیفرنیاست و در حال حاضر برای هفته‌نامه

 آنجلینو و بسیاری دیگر از نشریات فرهنگی ایالات متحده یادداشت و نقد می‌نویسد.

 نوشته پیش‌رو را در مارس ۲۰۰۸ در مروری بر آثار یعقوب امدادیان به نگارش درآورده است.

نمایشگاه‌ها

نمایشگاه انفرادی در داخل و خارج از ایران:

۱۳۵۰ گالری خانه آفتاب، تهران

۱۳۵۵ گالری سیحون، تهران

۱۳۶۴ گالری سیحون، تهران

۱۳۶۵ نمایشگاه آبرنگ، گالری سیحون، تهران

۱۳۶۷ گالری کلاسیک، تهران

۱۳۶۸ گالری سبز، تهران

۱۳۶۹ گالری نگاران، تهران

۱۳۷۰ استودیو شخصی، تهران

۱۳۷۱ نمایشگاه نقاشی، لاهور، پاکستان

۱۳۷۱ نمایشگاه نقاشی، اسلام‌آباد، پاکستان

۱۳۷۲ گالری آریا، تهران

۱۳۷۹ گالری برگ، تهران

۱۳۸۰ گالری سرو، شیراز

۱۳۸۱ گالری کویر، کرمان

۱۳۸۲ گالری اثر، تهران

۱۳۸۳ گالری اثر، تهران

۱۳۸۷ گالری هور، تهران

۱۳۸۷ گالری زیرکسز، لندن، انگلستان

۱۳۹۰ گالری هور، تهران

۱۳۹۵ گالری هور، تهران

۱۳۹۷ گالری هور، تهران

۱۳۹۸ گالری هور، تهران

۱۴۰۲ گالری هور، تهران

نمایشگاه‌های گروهی: (منتخب)

۱۳۴۷ نمایشگاه گروهی هنرستان هنرهای زیبا، تهران

۱۳۵۱ نمایشگاه گروهی دانشکده هنرهای تزیینی، تهران

۱۳۵۲ نمایشگاه گروهی (داوود، یعقوب و ایوب امدادیان، گالری سیحون، تهران

۱۳۵۲ نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران، اصفهان

۱۳۵۵ نمایشگاه گروهی گالری ایران (قندریز)

۱۳۵۵ بازار بین‌المللی هنر بازل، سویس

۱۳۵۷ بازار بین‌المللی هنر بازل، سویس

۱۳۵۸ نمایشگاه گروهی، فرهنگسرای نیاوران، تهران

۱۳۶۶ نمایشگاه گروهی در موزه هنرهای معاصر، تهران

۱۳۶۷ نمایشگاه گروهی آبرنگ، گالری سیحون، تهران

۱۳۶۸ نمایشگاه گالری نقش نقره

۱۳۷۰ اولین بینال نقاشی تهران، موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۷۱ نمایشگاه گروهی در حمایت از زنان و کودکان بوسنی و هرزگوین، فرهنگسرای نیاوران، تهران

۱۳۷۲ بینال دوم نقاشی، موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۷۲ گالری سیحون، تهران

۱۳۷۳ گالری گلستان، تهران

۱۳۷۳ نمایشگاه هنرمندان آذربایجانی، تبریز

۱۳۷۴ گالری آریا، تهران

۱۳۷۴ بینال سوم نقاشی، موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۷۶ بینال چهارم نقاشی، موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۷۶ نمایشگاه گروهی در خانه ایران در پاریس، فرانسه

۱۳۷۶ گالری انجمن هنرمندان عمان، مسقط، عمان

۱۳۷۹ (نمایشگاه نقاشی معاصر ایران) موزه رینا سوفیا، کاراکاس، ونزوئلا

۱۳۷۹ اولین بینال جهان اسلام، موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۷۹ نمایشگاه طراحی معاصر ایران، موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۸۰ نمایشگاه نگاهی تازه به ایران، مرکز هنری ایست وست، لیدن، هلند۱۳۷۸ نمایشگاه نگاهی دیگر به طبیعت، موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۷۸ آرت اکسپو پکن، چین

۱۳۷۹ نمایشگاه یک قرن هنر معاصر ایران (هنر۲۰) موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۸۱ نمایشگاه گروهی هنرمندان ایران، ونکور، کانادا

۱۳۸۲ نمایشگاه (هنر جدید ایران) در مرکز بین‌المللی مردین، واشینگتن، آمریکا

۱۳۸۳ نمایشگاه با عنوان باغ‌های ایرانی، موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۸۵ نمایشگاه هنرمندان مدرن ایران، موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۸۶ نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران (عهدهای شکسته و آرزوهای ممنوع) در مرکز فرهنگی ایران هریتیج، لندن

۱۳۸۶ نمایشگاه چاپ‌های هنری موزه هنرهای معاصر تهران

۱۳۸۶ بینال نقاشی ایران، مرکز هنری صبا، تهران

۱۳۸۶ نمایشگاه مجیک اف پرشیا به نفع فرهنگنامه ایرانیکا، دبی، امارات متحده عربی

۱۳۸۷ بازار بین‌المللی شانگهای، چین

۱۳۸۷ بازار بین‌المللی تورنتو، کانادا

۱۳۸۷ بازار هنر معاصر آسیا، نیویورک

۱۳۹۳ نمایشگاه گروهی چشم‌انداز، نگارخانه هور، تهران

۱۳۹۵ نمایشگاه گروهی پیشکسوتان هنر معاصر، گالری ایوان، تهران

۱۳۹۸ نمایشگاه با عنوان تأثیر رنگ، موزه Situation Kunst شهر بوخوم آلمان

منابع

• زندگینامه یعقوب امدادیان در سایت همشهری آنلاین
• زندگینامه یعقوب امدادیان در سایت گالری هما
• یعقوب امدادیان در زرکس آرت
• سایت خانه حراج بونامز
• آثار یعقوب امدادیان در سایت آرت نت