پیش‌نویس:مدار وارون گرد (رتروگراد) دور
مدار وارون‌گرد دور یا رتروگراد دور (به انگلیسی: Distant retrograde orbit) یک مدار پایدار برای فضاپیما به دور یک ماه در یک سیستم سیاره-ماه است که دلیل این پایداری نیز برهمکنش فضاپیما با دو نقطه لاگرانژ (L1 و L2) است. به عبارت کلی تر، یک جسم با جرم ناچیز می‌تواند در یک مدار وارون‌گرد دور، در اطراف جسم کوچکتر هر سامانه نجومی دوگانه، مانند سیاره-خورشید قرار داشته باشد.
در مثال فضاپیما در مدار وارون گرد دور در اطراف یک ماه، فضاپیما در جهتی خواهد چرخید که مخالف با جهت گردش ماه به دور سیاره خود است. مدار به این مفهوم «دور» خواهد بود چون از بالای نقاط لاگرانژ می‌گذرد، نه این که به ماه نزدیک تر باشد.
در صورتی که مدار وارون‌گرد در فاصله دورتری در نظر گرفته شود، دوره سینودیک (فاصله زمانی بین دو لحظه ای که سفینه از بین سیاره و ماه می‌گذرد) طولانی‌تر شده و به دوره گردش ماه در اطراف سیاره نزدیک تر می‌شود؛ بنابراین تناوب مداری (زمانی که طول می‌کشد تا سفینه به یک صورت فلکی مشخص از دید ماه بازگردد) می‌تواند بسیار طولانی‌تر از دوره مداری ماه شود؛ مثلاً در قمر اروپا، تناوب مداری حدود هشت برابر دوره مداری اروپا است.[۱]
دهه‌ها است که مدار وارون‌گرد دور مورد پژوهش قرار گرفته‌اند، اما در سال ۲۰۲۲، فضاپیمای اوریون ناسا در طول مأموریت آرتمیس ۱ وارد این مدار شد و حدس زده می‌شود که مدارگرد چانگ-ای ۵ نیز ممکن است این کار را انجام داده باشد.[۲]
فهرست اجرام در مدار وارون‌گرد دور[ویرایش]
مدارگرد چانگ-ای ۵[ویرایش]
مدارگرد چینی چانگ-ای ۵ پس از برگرداندن نمونه‌های برداشت شده به زمین، برای اولین بار در مارس ۲۰۲۱ برای مشاهده خورشید به نقطه لاگرانژ خورشید-زمین 1 (L1) رفت.[۳] در ژانویه ۲۰۲۲، نقطه L1 را برای مدار وارون‌گرد دور ماه ترک کرد تا آزمایش‌های تداخل سنجی را برای آمادگی مرحله بعدی برنامه اکتشاف ماه چین انجام دهد.[۳][۴] طبق گزارش The Space Review (TSR)، این مانور در اسناد دولتی و دانشگاهی چین به تصویر کشیده شده‌است.[۲] در فوریه ۲۰۲۲، چندین ردیاب ماهواره ای آماتور مشاهده کردند که چانگ-ای ۵ وارد مدار وارون‌گرد دور شده‌است، که به این ترتیب اولین فضاپیمای تاریخ بود که از این مدار استفاده کرد.[۳]
فضاپیمای اوریون[ویرایش]
در ۱۶ نوامبر ۲۰۲۲، سامانه پرتاب فضایی به عنوان بخشی از مأموریت آرتمیس ۱ که اوریون را به ماه می‌برد، از مجتمع 39B پرتاب شد[۵] که در ۲۵ نوامبر وارد مدار وارون‌گرد دور شد و در آن مدار به دور ماه چرخید.[۶][۷]
مبانی پیشنهاد شده برای استفاده از مدار وارون‌گرد دور[ویرایش]
Jupiter Icy Moons Orbiter
یکی از مدارهای پیشنهادی در اطراف اروپا برای Jupiter Icy Moons Orbiter، یک مدار رتروگراد دور بود که بیشتر به دلیل پایداری قابل پیش‌بینی و ویژگی نیاز به انرژی کم برای انتقال ارائه شده بود اما این پیشنهاد مأموریت در سال ۲۰۰۵ لغو شد.
Asteroid Redirect Mission (ARM)
برای مأموریت تغییر مسیر سیارک، یک مدار رتروگراد دور پیشنهاد شد. اگرچه این مأموریت در نهایت لغو شد، اما تحقیقات انجام شده در مورد این مدار منجر به استفاده از آن برای آرتمیس ۱ شد.
NASA Lunar Gateway
آن طور که در Baseline DSG-RQMT-001[10] منتشر در ژوئن ۲۰۱۹ منتشر شد، دو الزام برای NASA Lunar Gateway، استفاده از مدار رتروگراد را ذکر می‌کند.
فهرست منابع[ویرایش]
- ↑ Johnson, Kirstyn (18 December 2014). "Understanding NASA's Asteroid Redirect Mission: Distant Retrograde Orbits". Archived from the original on 11 January 2015. Retrieved 3 May 2015.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Burke, Kristin (11 April 2022). "The Space Review: What is China doing at the lunar distant retrograde orbit?". The Space Review. Archived from the original on 2022-04-12. Retrieved 2022-04-12.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ Jones, Andrew (15 February 2022). "A Chinese spacecraft is testing out a new orbit around the moon". Space News.
- ↑ "Chang'e-5: China's Moon sample return mission". Planetary.
- ↑ NASA (8 November 2022). "NASA Prepares Rocket, Spacecraft Ahead of Tropical Storm Nicole, Re-targets Launch". Retrieved 8 November 2022.
- ↑ NASA (27 November 2015). "The Ins and Outs of NASA's First Launch of SLS and Orion". Archived from the original on 22 February 2020. Retrieved 3 May 2016.
This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
- ↑ Foust, Jeff (2022-11-25). "Orion enters lunar distant retrograde orbit". SpaceNews (به انگلیسی). Retrieved 2022-11-29.
برای مطالعه بیشتر[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Distant retrograde orbit». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۶ ژانویهٔ ۲۰۲۴.