اتابک: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: افزودن رده‌های همسنگ |
حذف بخش بیهوده برچسبها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
[[پرونده:Атабеки Азербайджана.jpg|بندانگشتی|نگاره ای از سکه ای مربوط به یک اتابک در زمان سلطنت مملوک مصر.]] |
[[پرونده:Атабеки Азербайджана.jpg|بندانگشتی|نگاره ای از سکه ای مربوط به یک اتابک در زمان سلطنت مملوک مصر.]] |
||
'''''اتابک''''' در اصل لغت تُرکی است<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ATĀBAK – Encyclopaedia Iranica|نشانی=https://iranicaonline.org/articles/atabak-turkish-atabeg-lit|وبگاه=iranicaonline.org|بازبینی=2020-08-21}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=René Grousset. The Empire of the Steppes: A History of Central Asia, Rutgers University Press, 1970, p. 158}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Definition of ATABEG|نشانی=https://www.merriam-webster.com/dictionary/atabeg|وبگاه=www.merriam-webster.com|بازبینی=2020-08-21|کد زبان=en}}</ref> که از زمان [[امپراتوری سلجوقی|سلجوقیان]] رواج داشت و معنی آن پدربزرگ بود. لغت اتابک مرکب از دو کلمه ''آتا'' و ''بک'' مخفف ''بیوک''، به معنی بزرگ است، این اصطلاح در دربارهای [[ایران]] معمول به معنی آموزگار سلطان و گاهی به معنی بزرگ ایل استفاده شده است.<ref>لغت‌نامه دهخدا [http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-d45570f5f37a43109b72ab38d7377bd0-fa.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140917214010/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-d45570f5f37a43109b72ab38d7377bd0-fa.html|date=۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> |
'''''اتابک''''' در اصل لغت تُرکی است<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ATĀBAK – Encyclopaedia Iranica|نشانی=https://iranicaonline.org/articles/atabak-turkish-atabeg-lit|وبگاه=iranicaonline.org|بازبینی=2020-08-21}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=René Grousset. The Empire of the Steppes: A History of Central Asia, Rutgers University Press, 1970, p. 158}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Definition of ATABEG|نشانی=https://www.merriam-webster.com/dictionary/atabeg|وبگاه=www.merriam-webster.com|بازبینی=2020-08-21|کد زبان=en}}</ref> که از زمان [[امپراتوری سلجوقی|سلجوقیان]] رواج داشت و معنی آن پدربزرگ بود. لغت اتابک مرکب از دو کلمه ''آتا'' و ''بک'' مخفف ''بیوک''، به معنی بزرگ است، این اصطلاح در دربارهای [[ایران]] معمول به معنی آموزگار سلطان و گاهی به معنی بزرگ ایل استفاده شده است.<ref>لغت‌نامه دهخدا [http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-d45570f5f37a43109b72ab38d7377bd0-fa.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140917214010/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-d45570f5f37a43109b72ab38d7377bd0-fa.html|date=۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref> |
||
[[کامران اتابکی]] |
|||
در دوره [[سلاجقه]]، لله‌ها و معلم‌سرخانه‌های فرزندان [[شاه]] را «اتابک» خطاب می‌کردند. این افراد گاه به مقام صدارت نیز می‌رسیدند. به تدریج و در دوره‌های بعد گاه به [[صدراعظم]]، اتابک یا اتابک اعظم نیز خطاب می‌شد. افرادی مانند [[علی‌اصغرخان اتابک]] و [[امیرکبیر]]، در دوره [[قاجاریه]] لقب «اتابک اعظم» داشته‌اند. در دوره [[مظفرالدین‌شاه]]، برخی از شاهزادگان مانند [[عین‌الدوله]] نیز، لقب اتابکی گرفتند. |
در دوره [[سلاجقه]]، لله‌ها و معلم‌سرخانه‌های فرزندان [[شاه]] را «اتابک» خطاب می‌کردند. این افراد گاه به مقام صدارت نیز می‌رسیدند. به تدریج و در دوره‌های بعد گاه به [[صدراعظم]]، اتابک یا اتابک اعظم نیز خطاب می‌شد. افرادی مانند [[علی‌اصغرخان اتابک]] و [[امیرکبیر]]، در دوره [[قاجاریه]] لقب «اتابک اعظم» داشته‌اند. در دوره [[مظفرالدین‌شاه]]، برخی از شاهزادگان مانند [[عین‌الدوله]] نیز، لقب اتابکی گرفتند. |
||
نسخهٔ ۲۱ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۲۴
اتابک در اصل لغت تُرکی است[۱][۲][۳] که از زمان سلجوقیان رواج داشت و معنی آن پدربزرگ بود. لغت اتابک مرکب از دو کلمه آتا و بک مخفف بیوک، به معنی بزرگ است، این اصطلاح در دربارهای ایران معمول به معنی آموزگار سلطان و گاهی به معنی بزرگ ایل استفاده شده است.[۴]
در دوره سلاجقه، لله‌ها و معلم‌سرخانه‌های فرزندان شاه را «اتابک» خطاب می‌کردند. این افراد گاه به مقام صدارت نیز می‌رسیدند. به تدریج و در دوره‌های بعد گاه به صدراعظم، اتابک یا اتابک اعظم نیز خطاب می‌شد. افرادی مانند علی‌اصغرخان اتابک و امیرکبیر، در دوره قاجاریه لقب «اتابک اعظم» داشته‌اند. در دوره مظفرالدین‌شاه، برخی از شاهزادگان مانند عین‌الدوله نیز، لقب اتابکی گرفتند. امروزه در نقاط مختلفی از ایران خانواده‌هایی با این فامیلی وجود دارند؛ از جمله: گروهی در تهران، کرمانشاه، لرستان، یاسوج (دشتروم)، دهدشت ، میلاجرد استان مرکزی و...[۵]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ «ATĀBAK – Encyclopaedia Iranica». iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۱.
- ↑ René Grousset. The Empire of the Steppes: A History of Central Asia, Rutgers University Press, 1970, p. 158.
- ↑ "Definition of ATABEG". www.merriam-webster.com (به انگلیسی). Retrieved 2020-08-21.
- ↑ لغت‌نامه دهخدا [۱] بایگانی‌شده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- ↑ اطلاعات عمومی. عنایت‌الله شکیباپور. کتابفروشی اشراقی. ص ۲۹۸.