هفت دبیرگ ساسانی

هفت دبیرگ ساسانی به هفت نوع دبیره‌ای گفته می‌شود که در زمان ساسانیان در ایران برای نوشتن روایی داشته‌اند. این دبیره‌ها شامل:
۱- اَم دبیره یا هام دبیره: دبیره‌ای همگانی بوده‌است و به ۲۸ شیوه نوشته می‌شد که از این دست بودند:

• داد دبیره؛ برای حکمهای دادگستری
• شهرآمار دبیره؛ برای حساب‌های شهر
• گنج‌آمار دبیره؛ برای حساب‌های خزانه
• کده‌آمار دبیره؛ برای حساب‌های کشور
• آخورآمار دبیره؛ برای حساب‌های استرلاب
• آتشان‌آمار دبیره؛ برای حساب‌های آتش
• رُوانگان‌آمار دبیره؛ برای حساب‌های اوقاف

۲- گشته دبیره؛ این دبیره ۲۸ وات داشته که برای پیمان‌ها و بر روی دینار و درهم نوشته می‌شد.
۳- نیم‌گشته دبیره؛ این دبیره دارای ۲۸ وات بوده و باآن پزشکی و فرزان (فلسفه) را می‌نوشتند.
۴- فرورده دبیره؛ این دبیره دارای ۳۳ وات بوده و منشورهای پادشاهان را می‌نوشتند، نام دیگر این دبیره «نامه دبیره» است.
۵- راز دبیره؛ این دبیره دارای ۴۰ وات بوده و رازهای شاهان را با آن می‌نوشتند، نام دیگر این دبیره «شاه دبیره» یا «راز سهریه» است.
۶- دین دبیره؛ دارای ۶۰ وات بوده و سرودهای دینی را می‌نوشتند و از رساترین دبیرگان جهان است.
۷- ویسپ دبیره؛ این دبیره در بردارندهٔ همهٔ دبیرگان بوده و با این دبیره زبان‌های رومی، کپتی (قبطی)، بربری، هندی، چینی، ترکی، نبطی، تازی، حتی نمایگان و هر صدایی و صدای شرشر آب را نیز می‌نوشتند. دبیرهٔ نامبرده ۳۶۵ وات داشته‌است که ۱۶۰ وات آن برای زبان‌های ملت‌ها، ۲۰۵ وات آن برای آواهای نامردمی (ون‌مایه‌ها) بود.

جستارهای وابسته

• خط پهلوی

بن مایه

• بهروز، ذبیح/خط وفرهنگ/دیمه (ص) ۷–۱۳۸ /(ایران کوده شماره ۸، ج دوم فروهر ۱۳۶۳)
• التنبیه و الاشراف؛ علی بن حسین مسعودی
• مروج الذهب؛ علی بن حسین مسعودی
• التنبیه علی حدوث التصحیف؛ حمزه اصفهانی
• الفهرست؛ ابن ندیم