فیروز زنوزی جلالی

فیروز زنوزی جلالی
زادهٔ	۱ آبان ۱۳۲۹ خرم‌آباد
درگذشت	۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ (۶۶ سال) تهران
ملیت	ایرانی
پیشه	نویسنده و منتقد ادبی
سال‌های فعالیت	۱۳۵۵–۱۳۹۶
فرزندان	محمد علی، فرزاد، محمدرضا، فاخته
جایزه(ها)	جایزه ادبی جلال آل احمد

فیروز زنوزی جلالی (۱ آبان ۱۳۲۹ در خرم‌آباد – ۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ در تهران) نویسندهٔ معاصر و منتقد ادبی ایرانی بود. وی کار خودرا با مقالاتی در مجله فردوسی آغاز نمود و بعد از انقلاب شروع به عرضه آثارش در قالب مجموعه داستان نمود. از آثارش می‌توان به مردی با کفشهای قهوه ای و رمان‌های برجستهٔ مخلوق، قاعدهٔ بازی و برج ۱۱۰ اشاره نمود.

در کارنامهٔ تو مجموعه‌ای منسجم از نقدهای جدی بر آثار ادبی و داستانی احمد محمود تحت عنوان باران بر زمین سوخته نیز وجود دارد.

زندگی

فیروز زنوزی جلالی، در یکم آبان سال ۱۳۲۹ در خرم‌آباد زاده شد. پدرش نظامی بود و به همین سبب بارها از شهری به شهری دیگر نقل مکان می‌کردند. جلالی به همراه خانواده‌اش در سال‌های پایانی دبستان به تهران می‌آیند و تا پایان دوران دبیرستان در تهران می‌مانند.

او در ۲۰ سالگی به بوشهر می‌رود و به عضویت نیروی دریایی درمی‌آید و چنان‌که خود نوشته‌است:

«همان وقت و در همان‌جا بود که از رنج واقع ناگزیر تن به سحر قلم و تخیل سپردم و اولین داستانم «یک لحظه بیش نیست» را نوشتم و برای مجله «فردوسی» فرستادم.

این داستان که در مجله منتشر شد او را به شکل جدی وارد فضای داستان‌نویسی کرد.»

آثار

وی در زمینه‌های مختلف هنری صاحب آثار متعدّد است.

نمایش‌نامه

«مثنوی کوچه»(۶۹)، «درختی در برزخ» (۷۰)، «غریبه»(۷۱)، «فاجعهٔ نوزدهمین»(۷۲)، «تیغ برپشت»(۷۳)، «سلطان و کاتب»(۷۴)، «نماز»(۷۵)، «جُنگ‌های هنری دریا»(۷۶) و…

فیلم‌نامه

«شور وشیرین»، «این کوچولوی پُردَردِ سر» (طنز).

فیلم سینمایی

«آینه و مرداب» و «آلفا هنوز زنده است».

نقد

«باران بر زمین سوخته»: بررسی و نقد داستان یک شهر، درخت انجیر معابد، مدار صفر درجه، آدم زنده از نویسنده فقید احمد محمود (تهران، تندیس، ۱۳۸۶، چاپ اول)، «آسیب‌شناسی ادبیات داستانی معاصر».

مجموعهٔ داستان‌های کوتاه

• سال‌های سرد (۶۸)
• خاک و خاکستر(۶۹)
• «روزی که خورشید سوخت»(۷۰)
• «مردی با کفش‌های قهوه‌ای»(۷۳) ـ برندهٔ دیپلم افتخار «۲۰سال ادبیات داستانی انقلاب اسلامی»، «اسکاد روی ماز»۵۴۳(۷۶)، «حضور»(۷۶)، «سیاه بمبک»(۷۷)، «گزیدهٔ ادبیات معاصر» (تهران، نیستان، ۱۳۷۸، چاپ اول) ـ زنوزی ۷ داستان منتخب خود را در این اثر فراهم آورده‌است: شکلات، فتّاح، سیاه بمبک، روزی، مثل بقیّهٔ روزها، داوودی‌ها، مسوّده، روزی که خورشید سوخت.

رمان و داستان بلند

«مخلوق»(۷۹) ـ برندهٔ دیپلم افتخار از بنیاد شهید. این رمان را عبدالعلی دستغیب در کتاب از دریچهٔ نقد با عنوان «قهرمان داستان در جدال با نویسنده» بررسی و تحلیل کرده‌است.

«قاعدهٔ بازی»(۸۶) که برندهٔ جایزهٔ «جشنوارهٔ دوسالانهٔ قلم زرّین» و اثر برگزیدهٔ بخش رمانِ «جایزهٔ جلال آل احمد» گردید.

«توپ پاشنه، سمت ساعت دو!» عنوان قصهٔ اول از یک داستان بلند ۳ قصه‌ای باموضوع جنگ دریاییِ خرمشهر در روزهای آغازین جنگ تحمیلی است. قصهٔ دوم این داستان بلند با عنوان «سکّان، سمت، میانهٔ اروند» نیز در مراحل چاپ قرار دارد و قصهٔ سوم این اثر با عنوان «خرمشهر، خرمشهر» در حال نوشته شدن است. این رمان ۳ قصه‌ای، بازسازی خاطرات زنونی از جنگ‌های آغازین دریایی در اروند ـ به هنگامی که وی کمیسر دریایی ناوچه‌های ۶۵ نیروی دریایی بوده ـ می‌باشد.

عمده‌ترین مضامین داستان‌های جلالی جنگ، فقر و شوربختی مردم و اندوه و محنت انسان‌های دردمند است.

جوایز

فیروز جلالی در سال ۱۳۸۷ جایزه ادبی جلال آل‌احمد را برای رمان قاعده بازی دریافت کرد. وی همچنین برنده جایزه قلم زرین شده‌است.

درگذشت

جلالی از زمستان ۱۳۹۴ دچار بیماری سرطان ریه شده بود. شیمی درمانی وی در ۲۹ فروردین ۱۳۹۶ به خاطر وخامت حال متوقف شد و در صبح روز ۵ اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ در بیمارستان درگذشت.

پیوند به بیرون

• خبر برنده شدن زنوزی جلالی در جشنواره قلم زرین. خبرگزاری شبستان
• خبر برنده شدن فیروز زنوزی جلالی در خبرگزاری فارس
• نقد آخرین داستانهای کوتاه زنوزی جلالی. سایت آفتاب
• نقد آخرین داستاهای کوتاه زنونی جلالی. خبرگزاری فارس
• درباره داستان قاعده‌بازی نوشته فیروز زنوزی جلالی