سنگ خارا (تصنیف)

سنگ خارا تصنیفی است ساختهٔ علی تجویدی با ترانه‌ای از رحیم معینی کرمانشاهی که اولین بار با خوانندگی مرضیه منتشر شد.

تاریخچه

تجویدی تصنیف سنگ خارا را در مایهٔ بیات کرد ساخت. اولین بار این تصنیف با صدای مرضیه ضبط و در قالب آلبوم گل‌های رنگارنگ شمارهٔ ۲۶۱ منتشر شد.

از جمله اجراهای جدیدتر تصنیف خارا می‌توان به اجرای آن توسط ارکستر ملی ایران به رهبری فریدون شهبازیان و با آواز حسین علیشاپور اشاره که در قالب برنامه‌ای به نام «شب یادمان استاد علی تجویدی» اجرا شد. علیرضا افتخاری نیز در آلبوم به دنبال دل (۱۳۸۳) این تصنیف را اجرا کرد که در این اجرا، شروع تصنیف به صورت آواز تنها و بدون همراهی ساز است.نصر الله معین نجف آبادی نیز در سال 1396 این تصنیف را خوانده است.همچنین هوشمند عقیلی، علیرضا قربانی و جهان نیز این تصنیف را بازخوانی کرده اند.

مضمون و نقد

ترانهٔ این تصنیف مضمونی عاشقانه دارد. سنگ خارا در کنار ترانهٔ «یاد من کن» (که آن هم توسط تجویدی آهنگسازی شد و توسط دلکش اجرا شد) از جملهٔ آثار برجستهٔ معینی کرمانشاهی دانسته شده‌است. تجویدی معتقد است که تصنیف سنگ خارا در شهرت یافتن خواننده‌اش نقش داشته‌است.

منابع

• تجویدی، علی (۱۳۶۹). «راست پنجگاه؛ در برگیرنده تمام دستگاه‌های موسیقی سنتی». ادبستان فرهنگ و هنر (۱۱): ۱۶–۱۹. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۹ – به واسطهٔ نورمگز.
• فیروزیان، مهدی (۱۳۹۰). «موضوع و مضمون در ترانه‌های حسین منزوی». نامه پارسی (۵۶ و ۵۷): ۱۸۱–۱۹۱. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۹ – به واسطهٔ نورمگز.
• میرعلینقی، سید علیرضا (۱۳۸۴). «صدایی که خاطره‌ها را نو می‌کند». مقام موسیقایی (۴۳): ۵۷–۵۹. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۹ – به واسطهٔ نورمگز.
• «گل‌های رنگارنگ ۲۶۱». گل‌ها. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۹.
• «علی تجویدی هم رفت … راستی مرگ چیست؟». دیدگاه. دریافت‌شده در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۸.
• «رحیم معینی کرمانشاهی درگذشت؛ خالق ترانه سنگ خارا». بخش فارسی صدای آمریکا. ۲۶ آبان ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۹.
• «ارکستر ملی ایران به یاد استاد تجویدی روی صحنه رفت». روزنامه اطلاعات. ۲۱ دسامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۹.
• «به یاد علی تجویدی جوان شدند!». تبیان. ۱ دی ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۹.

پیوند به بیرون

• یادی از رحیم معینی کرمانشاهی؛ خالق ترانه سنگ خارا، ویدیویی از بخش فارسی صدای آمریکا