دفاع شیمیایی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
لارو پروانه شهریارروی گیاه علف شیر. علف‌های شیر از سه دفاع اصلی برای محدود کردن آسیب‌های ناشی از کرم‌ها استفاده می‌کنند: پرزهای روی برگ‌ها، سموم کاردنولید و مایع لاتکس، اما پروانه‌های شهریار تکامل یافته‌اند تا تحت تأثیر این دفاع‌ها قرار نگیرند. سموم کاردنولید که در مرحله لاروی پروانه شهریار از تغذیه از گیاه جدا می‌شود در بالغ باقی می‌ماند و آن را برای شکارچیان ناخوشایند می‌کند.

دفاع شیمیایی (به انگلیسی: Chemical defense) یک راهبرد از تاریخ طبیعی است که توسط بسیاری از جانداران برای پرهیز از مصرف با تولید متابولیتهای سمی یا دورکننده استفاده می‌شود.[۱] تولید مواد شیمیایی دفاعی در گیاهان، قارچ‌ها و باکتری‌ها و نیز جانوران بی‌مهره و مهره‌داران اتفاق می‌افتد.[۲] دسته‌ای از مواد شیمیایی تولیدشده توسط جاندارانی که دفاعی در نظر گرفته می‌شوند، ممکن است به معنای دقیقی در نظر گرفته شود که تنها برای آنهایی که به جاندار در فرار از گیاه‌خواری یا شکار کمک می‌کنند، اعمال می‌شود.[۱] با این حال، تمایز بین انواع فعل و انفعالات شیمیایی ذهنی است و مواد شیمیایی دفاعی نیز ممکن است برای حفاظت در برابر کاهش برازش توسط آفت، انگل‌ها و رقیبان در نظر گرفته شوند.[۳][۴] بسیاری از مواد شیمیایی که برای هدف‌های دفاعی به کار می‌روند، متابولیت‌های ثانویه هستند که از متابولیت‌های اولیه مشتق شده‌اند که یک هدف فیزیولوژیک در ارگانیسم دارند.[۱] متابولیت‌های ثانویه تولیدشده توسط گیاهان در انواع بندپایان مصرف و جدا می‌شوند و به نوبه خود سموم موجود در برخی از دوزیستان، مارها و حتی پرندگان را می‌توان از طعمه بندپایان ردیابی کرد.[۵][۶] موارد خاص مختلفی برای در نظر گرفتن سازگاری‌های ضدشکار پستانداران به عنوان دفاع شیمیایی نیز وجود دارد.[۷]

اسکانک (Mephitis mephitis) در حالت دفاعی با دم افراشته و پف‌کرده، نشان می‌دهد که ممکن است در آستانهٔ سم‌پاشی باشد.
قورباغه سمی طلایی (Phyllobates terribilis) یکی از گونه‌های قورباغه‌های سمی است که اهمیت بالقوه‌ای برای پژوهش‌های پزشکی دارد.

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Berenbaum MR (January 1995). "The chemistry of defense: theory and practice". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 92 (1): 2–8. Bibcode:1995PNAS...92....2B. doi:10.1073/pnas.92.1.2. PMC 42807. PMID 7816816.
  2. Keller NP, Turner G, Bennett JW (December 2005). "Fungal secondary metabolism - from biochemistry to genomics". Nature Reviews. Microbiology. 3 (12): 937–47. doi:10.1038/nrmicro1286. PMID 16322742.
  3. Whittaker RH, Feeny PP (February 1971). "Allelochemics: chemical interactions between species". Science. New York, N.Y. 171 (3973): 757–70. Bibcode:1971Sci...171..757W. doi:10.1126/science.171.3973.757. JSTOR 1730763. PMID 5541160.
  4. Gloer JB (1995). "The chemistry of fungal antagonism and defense". Canadian Journal of Botany. 73 (S1): 1265–1274. doi:10.1139/b95-387.
  5. Lasley EN (1999). "Having Their Toxins and Eating Them Too: Study of the natural sources of many animals' chemical defenses is providing new insights into nature's medicine chest". BioScience. 49 (12): 945–950. doi:10.1525/bisi.1999.49.12.945.
  6. Savitzky AH, Mori A, Hutchinson DA, Saporito RA, Burghardt GM, Lillywhite HB, Meinwald J (September 2012). "Sequestered defensive toxins in tetrapod vertebrates: principles, patterns, and prospects for future studies". Chemoecology. 22 (3): 141–158. doi:10.1007/s00049-012-0112-z. PMC 3418492. PMID 22904605.
  7. Hettyey A, Üveges B, Móricz ÁM, Drahos L, Capon RJ, Van Buskirk J, Tóth Z, Bókony V (December 2019). "Predator-induced changes in the chemical defence of a vertebrate". The Journal of Animal Ecology. 88 (12): 1925–1935. doi:10.1111/1365-2656.13083. PMID 31408536. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (|display-authors= suggested) (help)