درگاه:پهلوی/دیباچه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پهلوی واژه‌ای کهن است که به پهله، سرزمینی وسیع در باختر ایران باستان اشاره داشت. خط پهلوی یا دبیره پهلوی و زبان پهلوی نیز از این واژه برگرفته شده‌است. این خط و زبان برای هزاران سال در فرهنگ و هنر و تمدن ایران بزرگ رواج داشت و در دوران شاهنشاهی اشکانی و ساسانیان خط رسمی ایرانیان بود. زبان پهلوی (اشکانی) یا زبان پارتی و زبان پهلوی (ساسانی) یا زبان فارسی میانه از زبان‌هایی بودند که با خط پهلوی نگاشته می‌شدند. خط‌ پهلوی ریشه در الفبای آرامی داشت و از راست به چپ نوشته می‌شد.

سلسله پهلوی

نشان رسمی حکومت پهلوی

رضاخان سوادکوهی پس از سال‌ها فعالیت در بریگارد قزاق در جریان کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ به سمت وزارت جنگ منصوب شد و احمدشاه قاجار به وی لقب سردارسپه اعطا کرد، در سال ۱۳۰۲ با فرمانی دیگر از احمدشاه به مقام رئیس الوزرایی (نخست‌وزیر) منصوب شد و احمدشاه پس از آن ایران را به مقصد فرانسه ترک نمود. سرانجام در نهم آبان ۱۳۰۴ رضاخان سردارسپه با حمایت و رای مجلس شورای ملی، احمدشاه را از پادشاهی خلع و سلسله قاجار را برانداخت و قدرت را در ایران بدست گرفت. پس از انقراض حکومت قاجار، مشاوران رضاخان با توجه به ملی‌گرایی وی و مطالعه در تاریخ و تمدن و فرهنگ ایران باستان، نام خانوادگی پهلوی را برای او برگزیدند و بدین ترتیب رضاخان سردارسپه با عنوان (رضاشاه پهلوی) در ۴ اردیبهشت ۱۳۰۵ خورشیدی در کاخ گلستان تهران تاج‌گذاری کرد و حکومت نوپای خود را با نام سلسله پهلوی بنیان نهاد.

از آن پس منظور از لفظ واژه پهلوی در تاریخ جهان و و مناسبات ایران بیش از آن که به معنای کهن و باستانی آن بپردازد به دودمان پهلوی اشاره دارد.

سلسله پهلوی پس از ۵۳ سال حکومت رضاشاه و پسرش محمدرضا پهلوی، سرانجام با انقلاب ۱۳۵۷ ایران پایان یافت.

بیشتر…