جاش (اصطلاح)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

جاش (به کردی: جاش یا جاهش، Caş) واژه‌ای در زبان کُردی است که معنای تحت الفظی ان «پسر خر» است؛[۱] جاش عنوانی توهین‌آمیز (به معنی خائن)[۲] که جنگجویان کُرد ضد جمهوری اسلامی برای افراد کُردی که با جمهوری اسلامی همکاری می‌کنند به کار می‌برند.[۳] احزاب کُرد از این اصطلاح برای تخریب یکدیگر نیز استفاده می‌کنند.[۴]

پیشینه[ویرایش]

کردستان عراق[ویرایش]

در طی عملیات انفال که ژنرال علی حسن المجید فرمان کشتن و نسل‌کشی کردها را داده بود؛ واحدِ حامی حکومت (جاش خوانده می‌شدند) با هم متحد شده و احشام، گوسفندان، بزها، پول و سلاح و حتی زنان کُرد را می‌توانستند به‌طور قانونی به غنیمت بگیرند.[۵]

اصطلاح «پلیس جاش» توسط کردها نسبت به شبه‌نظامیان پلیس محلی کرد در سال ۱۹۴۴ اطلاق گردید.[۶] در زمان عبدالکریم قاسم جاش‌ها گروه‌های چریک خوانده می‌شدند که بعد از توافق ملا مصطفی با دولت مرکزی منحل شدند[۷]

خلیل جاسم الدباغ (سمت راست) فرماندهٔ نیروهای ویژه جاش، در کنار ابراهیم الانصاری فرماندهٔ لشکر دوم در شمال عراق در جریان عملیات نظامی در دهه ۱۹۶۰

کردستان ایران[ویرایش]

گروهای چپ کُرد و حزب دموکرات کردستان ایران، در جریانِ انقلاب ۱۳۵۷، کُردهای طرفدار انقلاب را «جاش» خطاب می‌کردند.[۸]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. McDowall, David (May 15, 2004). A Modern History of the Kurds: Third Edition (Third ed.). I.B.Tauris. ISBN 1-85043-416-6.
  2. «هفته سوم اعتراضات در ایران؛ تظاهرات گسترده در سراسر کشور، همبستگی ایرانی‌ها در سراسر جهان». euronews. ۲۰۲۲-۱۰-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۰۴.
  3. sourena (۲۰۱۹-۰۴-۰۹). «جاش». شیوه‌نامه خبرنگاری. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۰۴.
  4. «آیدنیز: نقش کورد جاش را به پ.د. ک داده‌اند». ANF News. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۰۴.
  5. Jonathan C. Randal, After Such Knowledge, What Forgiveness?: My Encounters with Kurdistan, 356 pp. , Westview Press, 1998, شابک ‎۰−۸۱۳۳−۳۵۸۰−۹, p.231
  6. Barzani, Masud; N. A. N. A; Barzani, Massoud (20 September 2003). Mustafa Barzani and the Kurdish Liberation Movement – Massoud Barzani – Google Books. ISBN 978-0-312-29316-1. Retrieved 2013-04-01.
  7. حسن ارفع، کردها و بررسی سیاسی و تاریخی، لندن، انتشارات دانشگاه آکسفورد، ص 139، 1966.
  8. www.niknami.ir, Tohid Niknami (+98) 9125061396. "مروری بر حوادث کردستان در مهر ماه سال 1358-مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی". psri.ir (به انگلیسی). Retrieved 2023-09-03.