هوش سرپایان: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←استتار: ابرابزار |
ابرابزار |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:Octopus tentacles.jpg|200px|بندانگشتی|دو سوم [[نورون]]های |
[[پرونده:Octopus tentacles.jpg|200px|بندانگشتی|دو سوم [[نورون]]های هشت‌پا در تارهای عصبی شاخک‌های آن قرار دارند. اینها قادر به اعمال رفلکس یا [[واکنش غیرارادی]] پیچیده بدون ورودی از مغز هستند.<ref>{{cite journal |pmid=15829594 |doi=10.1152/jn.00684.2004 |volume=94 |issue=2 |first1=Y. |last1=Yekutieli |first2=R. |last2=Sagiv-Zohar |first3=R. |last3=Aharonov |first4=Y. |last4=Engel |first5=B. |last5=Hochner |first6=T. |last6=Flash|author6-link=Tamar Flash |title=Dynamic model of the octopus arm. I. Biomechanics of the octopus reaching movement |year=2005 |journal=Journal of Neurophysiology |pages=1443–1458 |s2cid=14711055}}</ref>]]]] |
||
'''هوش سرپایان''' یا '''هوش سفالوپودها''' ({{lang-en|Cephalopod intelligence}}) معیاری برای سنجش توانایی شناختی رده [[سرپایان]] ([[رده (زیست‌شناسی)]] [[نرم‌تنان]] است. سرپایان یا سفالوپودها [[نرم‌تنان|نرم‌تنان دریایی]] مانند [[ |
'''هوش سرپایان''' یا '''هوش سفالوپودها''' ({{lang-en|Cephalopod intelligence}}) معیاری برای سنجش توانایی شناختی رده [[سرپایان]] ([[رده (زیست‌شناسی)]] [[نرم‌تنان]] است. سرپایان یا سفالوپودها [[نرم‌تنان|نرم‌تنان دریایی]] مانند [[هشت‌پا]]ها، [[سپیداج]] (ده‌پا)، [[ماهی مرکب]] و [[ملوانک]] (ناتیلوس) هستند. |
||
[[هوش]] به‌طور کلی به عنوان فرایند کسب، ذخیره، بازیابی، ترکیب، مقایسه و بازمتن‌سازی اطلاعات و مهارت‌های مفهومی تعریف می‌شود. اگرچه اندازه‌گیری این معیارها در حیوانات غیرانسانی دشوار است، سرپایان باهوش‌ترین بی‌مهرگان به‌شمار می‌آیند. مطالعه هوش سفالوپود نیز جنبه قیاسی مهمی در درک وسیع‌تر شناخت [[هوش‌سنجی جانوران]] دارد زیرا متکی بر سیستم عصبی است که اساساً متفاوت از [[مهره‌داران]] است. |
[[هوش]] به‌طور کلی به عنوان فرایند کسب، ذخیره، بازیابی، ترکیب، مقایسه و بازمتن‌سازی اطلاعات و مهارت‌های مفهومی تعریف می‌شود.<ref>{{Cite journal|last1=Humphreys|first1=Lloyd G.|author-link=Lloyd Humphreys|date=April–June 1979|title=The construct of general intelligence|url=https://www.beteronderwijsnederland.nl/files/construct%20of%20G%20Humphreys%201979.pdf|url-status=live|journal=[[Intelligence (journal)|Intelligence]]|type=editorial|volume=3|issue=2|pages=105–120|doi=10.1016/0160-2896(79)90009-6|issn=0160-2896|archive-url=https://web.archive.org/web/20170812230808/https://www.beteronderwijsnederland.nl/files/construct%20of%20G%20Humphreys%201979.pdf|archive-date=12 August 2017|access-date=13 December 2020}}</ref> اگرچه اندازه‌گیری این معیارها در حیوانات غیرانسانی دشوار است، سرپایان باهوش‌ترین بی‌مهرگان به‌شمار می‌آیند. مطالعه هوش سفالوپود نیز جنبه قیاسی مهمی در درک وسیع‌تر شناخت [[هوش‌سنجی جانوران]] دارد زیرا متکی بر سیستم عصبی است که اساساً متفاوت از [[مهره‌داران]] است.<ref>[http://www.daviddarling.info/encyclopedia/C/cephalopodintel.html "Cephalopod intelligence"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200321104115/https://www.daviddarling.info/encyclopedia/C/cephalopodintel.html |date=2020-03-21}}</ref> |
||
به‌طور خاص، زیررده [[نیام‌داران]] ([[سپیداج]])، [[ماهی مرکب]] و [[هشت‌پا]]) باهوش‌ترین [[بی‌مهرگان]] و نمونه‌ای مهم از پیشرفته‌ترین بی‌مهرگان‌ها هستند. اگرچه هوش [[ملوانک]] نیز موضوعی است که در میان جانورشناسان مورد توجه فزاینده‌ای است. |
به‌طور خاص، زیررده [[نیام‌داران]] ([[سپیداج]])، [[ماهی مرکب]] و [[هشت‌پا]]) باهوش‌ترین [[بی‌مهرگان]] و نمونه‌ای مهم از پیشرفته‌ترین بی‌مهرگان‌ها هستند. اگرچه هوش [[ملوانک]] نیز موضوعی است که در میان جانورشناسان مورد توجه فزاینده‌ای است.<ref name="crook">{{cite journal|last1=Crook|first1=Robyn|last2=Basil|first2=Jennifer|year=2008|title=A biphasic memory curve in the chambered nautilus, ''Nautilus pompilius'' L. (Cephalopoda: Nautiloidea)|url=https://jeb.biologists.org/content/jexbio/211/12/1992.full.pdf|url-status=live|journal=[[Journal of Experimental Biology]]|volume=211|issue=12|pages=1992–1998|doi=10.1242/jeb.018531|pmid=18515730|archive-url=https://web.archive.org/web/20181104170130/https://jeb.biologists.org/content/jexbio/211/12/1992.full.pdf|archive-date=4 November 2018|access-date=13 December 2020|doi-access=free|name-list-style=amp}}</ref> |
||
دامنه هوش سفالوپود و قابلیت یادگیری در جامعه بیولوژیکی بحث‌برانگیز است که به دلیل پیچیدگی ذاتی تعیین کمیت هوش غیر مهره‌داران پیچیده‌است. با وجود این، وجود ظرفیت یادگیری فضایی چشمگیر [[حافظه فضایی]])، توانایی‌های [[ناوبری]] و تکنیک‌های شکارچی ([[درندگان]]) در سفالوپودها به‌طور گسترده شناخته شده‌است. |
دامنه هوش سفالوپود و قابلیت یادگیری در جامعه بیولوژیکی بحث‌برانگیز است که به دلیل پیچیدگی ذاتی تعیین کمیت هوش غیر مهره‌داران پیچیده‌است. با وجود این، وجود ظرفیت یادگیری فضایی چشمگیر [[حافظه فضایی]])، توانایی‌های [[ناوبری]] و تکنیک‌های شکارچی ([[درندگان]]) در سفالوپودها به‌طور گسترده شناخته شده‌است.<ref>{{cite news|last=Hunt|first=Elle|date=28 March 2017|title=Alien intelligence: the extraordinary minds of octopuses and other cephalopods|work=[[گاردین]]|url=https://www.theguardian.com/environment/2017/mar/28/alien-intelligence-the-extraordinary-minds-of-octopuses-and-other-cephalopods|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200418101916/https://www.theguardian.com/environment/2017/mar/28/alien-intelligence-the-extraordinary-minds-of-octopuses-and-other-cephalopods|archive-date=18 April 2020}}</ref><ref>{{Cite news|last=Bilefsky|first=Dan|date=April 13, 2016|title=Inky the Octopus Escapes From a New Zealand Aquarium|work=[[نیویورک تایمز]]|url=https://www.nytimes.com/2016/04/14/world/asia/inky-octopus-new-zealand-aquarium.html|url-status=live|url-access=limited|access-date=24 April 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20200416193614/https://www.nytimes.com/2016/04/14/world/asia/inky-octopus-new-zealand-aquarium.html|archive-date=16 April 2020}}</ref> |
||
سفالوپودها با [[هوش فرازمینی]] مقایسه شده‌اند.<ref>{{cite web |last=Baer |first=Drake |date=20 December 2016 |title=Octopuses Are 'the Closest We Will Come to Meeting an Intelligent Alien' |publisher=Science of Us |access-date=26 April 2017 |url=http://nymag.com/scienceofus/2016/12/octopuses-are-intelligent-aliens.html}}</ref> |
|||
== ساختار مغز == |
== ساختار مغز == |
||
سفالوپودها [[مغز]] بزرگ و به خوبی توسعه یافته دارند،<ref>{{cite book|last1=Tricarico|first1=Elena|title=Biocommunication of Animals|last2=Amodio|first2=Piero|last3=Ponte|first3=Giovanna|last4=Fiorito|first4=Graziano|publisher=Springer|year=2014|isbn=978-94-007-7413-1|editor-last=Witzany|editor-first=Guenther|pages=337–349|chapter=Cognition and recognition in the cephalopod mollusc ''Octopus vulgaris'': coordinating interaction with environment and conspecifics|doi=10.1007/978-94-007-7414-8_19|lccn=2019748877}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Chung|first1=Wen-Sung|last2=Kurniawan|first2=Nyoman D.|last3=Marshall|first3=N. Justin|date=2020|title=Toward an MRI-Based Mesoscale Connectome of the Squid Brain|journal=iScience|volume=23|issue=1|pages=100816|doi=10.1016/j.isci.2019.100816|issn=2589-0042|pmc=6974791|pmid=31972515|bibcode=2020iSci...23j0816C|doi-access=free}}</ref><ref name=":0">{{Cite journal|last1=Chung|first1=Wen-Sung|last2=Kurniawan|first2=Nyoman D.|last3=Marshall|first3=N. Justin|date=2021-11-18|title=Comparative brain structure and visual processing in octopus from different habitats|journal=Current Biology|volume=32|issue=1 |pages=97–110.e4|language=English|doi=10.1016/j.cub.2021.10.070|issn=0960-9822|pmid=34798049|s2cid=244398601|doi-access=free}}</ref>و [[نسبت وزنی مغز و بدن]] آنها در بین بی مهرگان بزرگ‌ترین است که بین مهره داران [[خون‌گرم]] و [[خون‌سرد]] قرار می‌گیرد.<ref name="Cephalopods2">{{cite book|title=The Brains and Lives of Cephalopods|last1=Nixon|first1=Marion|last2=Young|first2=John Z.|date=4 September 2003|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-852761-9|lccn=2002041659|publication-date=November 6, 2003|author-link2=John Zachary Young}}</ref> |
|||
| ⚫ | ساختار مغز سرپایان به طرز چشمگیری با ساختار مغز پستانداران متفاوت است. سازمان مغز پستانداران و سرپایان در پانصد و پنجاه میلیون سال اخیر [[فرگشت]] از آخرین باری که جد مشترک داشتند، به‌طور چشمگیری از هم جدا شده‌است. در حالی که یک |
||
سرپایان پیچیده‌ترین [[دستگاه عصبی]] را در بین بی‌مهرگان دارند.<ref name=":0"/><ref>{{Cite book|last=Budelmann|first=B. U.|title=The nervous systems of invertebrates: An evolutionary and comparative approach|publisher=Birkhäuser|year=1995|isbn=978-3-7643-5076-5|editor1-last=Breidbach|editor1-first=O.|chapter=The cephalopod nervous system: What evolution has made of the molluscan design|lccn=94035125|editor2-last=Kutsch|editor2-first=W.|chapter-url=https://books.google.com/books?id=dW5e6FHOH-4C&pg=PA115}}</ref> الیاف غول آسای [[عصب محیطی]] سرپایان [[گوشته (نرم‌تنان)]] سال‌ها به‌طور گسترده به عنوان ماده آزمایشی در [[فیزیولوژی عصبی]] استفاده می‌شود. قطر زیاد آنها (به دلیل نداشتن [[میلین]]) مطالعه آنها را در مقایسه با سایر حیوانات نسبتاً آسان می‌کند.<ref>{{Cite journal|last1=Tasaki|first1=I.|last2=Takenaka|first2=T.|date=October 1963|title=Resting and action potential of squid giant axons intracellularly perfused with sodium-rich solutions|url=https://www.pnas.org/content/pnas/50/4/619.full.pdf|url-status=live|journal=[[مقالات آکادمی ملی علوم ایالات متحده آمریکا]]|volume=50|issue=4|pages=619–626|bibcode=1963PNAS...50..619T|doi=10.1073/pnas.50.4.619|pmc=221236|pmid=14077488|archive-url=https://web.archive.org/web/20180811010907/https://www.pnas.org/content/pnas/50/4/619.full.pdf|archive-date=11 August 2018|access-date=13 December 2020|doi-access=free}}</ref> |
|||
| ⚫ | ساختار مغز سرپایان به طرز چشمگیری با ساختار مغز پستانداران متفاوت است. سازمان مغز پستانداران و سرپایان در پانصد و پنجاه میلیون سال اخیر [[فرگشت]] از آخرین باری که جد مشترک داشتند، به‌طور چشمگیری از هم جدا شده‌است. در حالی که یک هشت‌پا تقریباً به اندازه یک [[گربه]] یا [[سگ]] (حدود نیم میلیارد) سلول مغزی ([[نرون]]) دارد، به جای اینکه تمام سلول‌های عصبی آن در سر باشد، حدود نیمی از سلول‌های مغزی هشت‌پا در هشت بازوی آن توزیع شده‌است. آنها از مغز بزرگ و پراکنده خود برای کمک به [[استتار]] بدن، استفاده از ابزار، فرار از شکارچیان، شکار و گرفتن طعمه، حل مشکلات پیچیده و همچنین داشتن حس سرگرمی و لذت بردن از آنها استفاده می‌کنند.<ref name="k4071">{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی=Schnell | نام=Alexandra | نام خانوادگی۲=Fein-Schaffer | نام۲=Lynnie | نام خانوادگی۳=Fritz | نام۳=Jonathan B. | نام خانوادگی۴=Clayton | نام۴=Nicola | عنوان=How Intelligent is an Octopus or a Cuttlefish? Even Smarter Than You Might Think! | ژورنال=Frontiers for Young Minds | ناشر=Frontiers Media SA | جلد=11 | تاریخ=2023-10-12 | issn=2296-6846 | doi=10.3389/frym.2023.977530 | زبان=en | صفحه=}}</ref> |
||
== [[استتار]] == |
== [[استتار]] == |
||
[[پرونده:Chromatophores.jpg|250px|بندانگشتی| [[سلول‌های رنگدانه‌ای|کروماتوفور]] در [[ماهی مرکب]]؛ تقریباً هر کاری که ماهی مرکب انجام می‌دهد جالب است، اما روشی که آنها می‌توانند الگوی رنگدانه خود را با توجه به زیرلایه تغییر دهند بسیار چشمگیر است. هنگامی که در یک پس زمینه روشن قرار می‌گیرد، ماهی مرکب تمایل دارد سلول‌های حاوی رنگدانه خود را منقبض کند تا رنگدانه در لکه‌های ریز و با فواصل زیاد متمرکز شود و به این ترتیب بدن به‌طور کلی روشن‌تر می‌شود. در یک پس‌زمینه تیره، سلول‌های رنگدانه منبسط می‌شوند، رنگدانه را در یک منطقه بزرگ‌تر پخش می‌کنند و بدن را تیره‌تر می‌کنند.]] |
[[پرونده:Chromatophores.jpg|250px|بندانگشتی| [[سلول‌های رنگدانه‌ای|کروماتوفور]] در [[ماهی مرکب]]؛ تقریباً هر کاری که ماهی مرکب انجام می‌دهد جالب است، اما روشی که آنها می‌توانند الگوی رنگدانه خود را با توجه به زیرلایه تغییر دهند بسیار چشمگیر است. هنگامی که در یک پس زمینه روشن قرار می‌گیرد، ماهی مرکب تمایل دارد سلول‌های حاوی رنگدانه خود را منقبض کند تا رنگدانه در لکه‌های ریز و با فواصل زیاد متمرکز شود و به این ترتیب بدن به‌طور کلی روشن‌تر می‌شود. در یک پس‌زمینه تیره، سلول‌های رنگدانه منبسط می‌شوند، رنگدانه را در یک منطقه بزرگ‌تر پخش می‌کنند و بدن را تیره‌تر می‌کنند.]] |
||
در پوست سرپایان سه لایه سلول استتار مختلف به نام‌های [[سلول‌های رنگدانه‌ای|کروماتوفور]]، [[سلول‌های رنگدانه‌ای|ایریدوفور]] (بازتاب کننده‌های رنگین‌کمانی) و [[سلول‌های رنگدانه‌ای|لوکوفور]] (پراکنده‌های کروی‌شکل) وجود دارد.<ref name="e2004">{{یادکرد وب | عنوان=DEV-InformationDisplay > ID Archive > 2014 > January/February > Enabling Technology: Dynamic Displays | وبگاه= DEV-InformationDisplay > Home | تاریخ=2016-02-19 | پیوند=http://dev.informationdisplay.org/IDArchive/2014/JanuaryFebruary/EnablingTechnologyDynamicDisplays.aspx | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2023-11-12}}</ref> بیرونی‌ترین لایه کروماتوفورها هستند که حاوی رنگدانه‌های رنگی (زرد، نارنجی، قرمز، قهوه ای و سیاه) هستند. سرپایان می‌توانند برای هماهنگی با محیط می‌تواند رنگ و الگوی کلی پوست را به سرعت تغییر دهد تا ازخود محافظت یا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. کروماتوفورها با دیگر سلول‌های تخصصی تغییر رنگ در لایه بعدی پوست (ایریدوفورهای بازتابنده) کار می‌کنند که می‌توانند نمایشگرهای رنگین‌کمانی ایجاد کنند. در نهایت، در زیر لایه ایریدوفور، لکوفورها قرار دارند که روشنایی کلی روی بدنشان را کنترل می‌کنند. همه این سلول‌ها با هم ترکیب می‌شوند تا استتار شگفت‌انگیزی ایجاد کنند و همچنین برای سیگنال‌دهی و ارتباط بصری استفاده می‌شوند. [[ |
در پوست سرپایان سه لایه سلول استتار مختلف به نام‌های [[سلول‌های رنگدانه‌ای|کروماتوفور]]، [[سلول‌های رنگدانه‌ای|ایریدوفور]] (بازتاب کننده‌های رنگین‌کمانی) و [[سلول‌های رنگدانه‌ای|لوکوفور]] (پراکنده‌های کروی‌شکل) وجود دارد.<ref name="e2004">{{یادکرد وب | عنوان=DEV-InformationDisplay > ID Archive > 2014 > January/February > Enabling Technology: Dynamic Displays | وبگاه= DEV-InformationDisplay > Home | تاریخ=2016-02-19 | پیوند=http://dev.informationdisplay.org/IDArchive/2014/JanuaryFebruary/EnablingTechnologyDynamicDisplays.aspx | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2023-11-12}}</ref> بیرونی‌ترین لایه کروماتوفورها هستند که حاوی رنگدانه‌های رنگی (زرد، نارنجی، قرمز، قهوه ای و سیاه) هستند. سرپایان می‌توانند برای هماهنگی با محیط می‌تواند رنگ و الگوی کلی پوست را به سرعت تغییر دهد تا ازخود محافظت یا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. کروماتوفورها با دیگر سلول‌های تخصصی تغییر رنگ در لایه بعدی پوست (ایریدوفورهای بازتابنده) کار می‌کنند که می‌توانند نمایشگرهای رنگین‌کمانی ایجاد کنند. در نهایت، در زیر لایه ایریدوفور، لکوفورها قرار دارند که روشنایی کلی روی بدنشان را کنترل می‌کنند. همه این سلول‌ها با هم ترکیب می‌شوند تا استتار شگفت‌انگیزی ایجاد کنند و همچنین برای سیگنال‌دهی و ارتباط بصری استفاده می‌شوند. [[هشت‌پا]] می‌تواند در یک چشم به هم زدن تغییر رنگ دهد. نه تنها هشت‌پا‌ها می‌توانند رنگ پوست را تغییر دهند، بلکه سلول‌های خاصی به نام «پاپیلا» نیز دارند. گروه خاصی از سلول‌های «استتار» در پوست هشت‌پا که با یک مکانیسم هیدرواستاتیک منحصر به فرد تحت کنترل عصبی کار می‌کنند و به این حیوانات کمک می‌کند تا شکل بدن خود را تغییر دهند تا با بافت ۳ بعدی اطراف خود مطابقت داشته باشد، بنابراین آنها کاملاً بر روی پوست آنها با هم ترکیب می‌شوند، که به آنها اجازه می‌دهد تا سطح بدن خود را برای مطابقت با بافت پس زمینه سه بعدی صخره‌های مرجانی سنگی یا جلبک دریایی تغییر دهند.<ref name="k4071"/> |
||
هشت‌پا‌ها و ده‌پاها باهوش هستند و می‌توانند بفهمند که کدام لباس مبدل به احتمال زیاد یک شکارچی بالقوه را فریب می‌دهد. دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که توانایی استتار یک ده‌پا صرفاً خودکار و انعکاسی نیست، بلکه می‌تواند با تصمیم‌گیری نیز شکل بگیرد. [[سپیداج|ده‌پا]] بر اساس وجود تهدیدها و آنچه در طول زمان آموخته‌اند، دربارهٔ زمان استتار تصمیم می‌گیرند. به عنوان مثال، می‌توان به ده‌پا آموزش داد که استتار خود را برای یک پاداش غذایی که قبلاً با او تمرین شده و به او آموخته شده کنار بگذارد.<ref name="k4071"/> |
|||
اگر یک [[سپیداج|ده‌پا]] با شکاری روبرو شود که برای یافتن طعمه خود به دید خود متکی است، ممکن است از کروماتوفورهای خود برای نشان دادن «لکه‌های چشم‌مانند» غول پیکر روی بدن خود استفاده کند. این تغییر شکل می‌تواند شکارچی را فریب دهد و فکر کند که یک ده‌پای بسیار بزرگ است، که موجب ترسیدن شکارچی می‌شود. با این حال، اگر شکارچی از حسگرهای شیمیایی (مانند بویایی) برای یافتن طعمه‌اش استفاده کند، ده‌پا متوجه می‌شود که حتی بهترین استتار یا استتار بصری‌اش هم کمکی نمی‌کند و در عوض یا یخ می‌زند یا می‌گریزد. [[سپیداج|ده‌پا]] حتی نفس خود را حبس می‌کند (که فعالیت الکتریکی در بدن آنها را کاهش می‌دهد و شانس آنها را برای شناسایی توسط شکارچیانی که برای شکار به دریافت الکتریکی وابسته هستند کاهش می‌دهد).<ref name="k4071"/> |
اگر یک [[سپیداج|ده‌پا]] با شکاری روبرو شود که برای یافتن طعمه خود به دید خود متکی است، ممکن است از کروماتوفورهای خود برای نشان دادن «لکه‌های چشم‌مانند» غول پیکر روی بدن خود استفاده کند. این تغییر شکل می‌تواند شکارچی را فریب دهد و فکر کند که یک ده‌پای بسیار بزرگ است، که موجب ترسیدن شکارچی می‌شود. با این حال، اگر شکارچی از حسگرهای شیمیایی (مانند بویایی) برای یافتن طعمه‌اش استفاده کند، ده‌پا متوجه می‌شود که حتی بهترین استتار یا استتار بصری‌اش هم کمکی نمی‌کند و در عوض یا یخ می‌زند یا می‌گریزد. [[سپیداج|ده‌پا]] حتی نفس خود را حبس می‌کند (که فعالیت الکتریکی در بدن آنها را کاهش می‌دهد و شانس آنها را برای شناسایی توسط شکارچیانی که برای شکار به دریافت الکتریکی وابسته هستند کاهش می‌دهد).<ref name="k4071"/> |
||
یکی دیگر از ویژگی‌های قابل توجه پوست سرپایان انعطاف‌پذیری است که حیوانات می‌توانند سطوح بافت سه بعدی ایجاد کنند. مخصوصاً ده‌پا و |
یکی دیگر از ویژگی‌های قابل توجه پوست سرپایان انعطاف‌پذیری است که حیوانات می‌توانند سطوح بافت سه بعدی ایجاد کنند. مخصوصاً ده‌پا و هشت‌پا می‌توانند به‌طور انتخابی پوست خود را چین و چروک بدهند و تا کنند (هدف از این کار این است که در صورت نیاز در کنار اجسام ناهموار استتار کنند).<ref name="e2004"/> |
||
== جستارهای وابسته == |
== جستارهای وابسته == |
||
* [[نقاب زدن (شخصیت)]] |
|||
* [[هوش]] |
* [[هوش]] |
||
* [[هوش‌سنجی جانوران]] |
* [[هوش‌سنجی جانوران]] |
||
| خط ۲۷: | خط ۳۳: | ||
== منابع == |
== منابع == |
||
{{پانویس|چپ‌چین=بله}} |
{{پانویس|چپ‌چین=بله|۲}} |
||
* {{یادکرد-ویکی|پیوند =//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Cephalopod_intelligence&oldid=1183313945|عنوان = Cephalopod intelligence|زبان =انگلیسی|بازیابی =۱۰ نوامبر ۲۰۲۳}} |
* {{یادکرد-ویکی|پیوند =//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Cephalopod_intelligence&oldid=1183313945|عنوان = Cephalopod intelligence|زبان =انگلیسی|بازیابی =۱۰ نوامبر ۲۰۲۳}} |
||
نسخهٔ ۱۲ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۵۱
]]
هوش سرپایان یا هوش سفالوپودها (انگلیسی: Cephalopod intelligence) معیاری برای سنجش توانایی شناختی رده سرپایان (رده (زیست‌شناسی) نرم‌تنان است. سرپایان یا سفالوپودها نرم‌تنان دریایی مانند هشت‌پا‌ها، سپیداج (ده‌پا)، ماهی مرکب و ملوانک (ناتیلوس) هستند.
هوش به‌طور کلی به عنوان فرایند کسب، ذخیره، بازیابی، ترکیب، مقایسه و بازمتن‌سازی اطلاعات و مهارت‌های مفهومی تعریف می‌شود.[۲] اگرچه اندازه‌گیری این معیارها در حیوانات غیرانسانی دشوار است، سرپایان باهوش‌ترین بی‌مهرگان به‌شمار می‌آیند. مطالعه هوش سفالوپود نیز جنبه قیاسی مهمی در درک وسیع‌تر شناخت هوش‌سنجی جانوران دارد زیرا متکی بر سیستم عصبی است که اساساً متفاوت از مهره‌داران است.[۳]
به‌طور خاص، زیررده نیام‌داران (سپیداج)، ماهی مرکب و هشت‌پا) باهوش‌ترین بی‌مهرگان و نمونه‌ای مهم از پیشرفته‌ترین بی‌مهرگان‌ها هستند. اگرچه هوش ملوانک نیز موضوعی است که در میان جانورشناسان مورد توجه فزاینده‌ای است.[۴]
دامنه هوش سفالوپود و قابلیت یادگیری در جامعه بیولوژیکی بحث‌برانگیز است که به دلیل پیچیدگی ذاتی تعیین کمیت هوش غیر مهره‌داران پیچیده‌است. با وجود این، وجود ظرفیت یادگیری فضایی چشمگیر حافظه فضایی)، توانایی‌های ناوبری و تکنیک‌های شکارچی (درندگان) در سفالوپودها به‌طور گسترده شناخته شده‌است.[۵][۶] سفالوپودها با هوش فرازمینی مقایسه شده‌اند.[۷]
ساختار مغز
سفالوپودها مغز بزرگ و به خوبی توسعه یافته دارند،[۸][۹][۱۰]و نسبت وزنی مغز و بدن آنها در بین بی مهرگان بزرگ‌ترین است که بین مهره داران خون‌گرم و خون‌سرد قرار می‌گیرد.[۱۱]
سرپایان پیچیده‌ترین دستگاه عصبی را در بین بی‌مهرگان دارند.[۱۰][۱۲] الیاف غول آسای عصب محیطی سرپایان گوشته (نرم‌تنان) سال‌ها به‌طور گسترده به عنوان ماده آزمایشی در فیزیولوژی عصبی استفاده می‌شود. قطر زیاد آنها (به دلیل نداشتن میلین) مطالعه آنها را در مقایسه با سایر حیوانات نسبتاً آسان می‌کند.[۱۳]
ساختار مغز سرپایان به طرز چشمگیری با ساختار مغز پستانداران متفاوت است. سازمان مغز پستانداران و سرپایان در پانصد و پنجاه میلیون سال اخیر فرگشت از آخرین باری که جد مشترک داشتند، به‌طور چشمگیری از هم جدا شده‌است. در حالی که یک هشت‌پا تقریباً به اندازه یک گربه یا سگ (حدود نیم میلیارد) سلول مغزی (نرون) دارد، به جای اینکه تمام سلول‌های عصبی آن در سر باشد، حدود نیمی از سلول‌های مغزی هشت‌پا در هشت بازوی آن توزیع شده‌است. آنها از مغز بزرگ و پراکنده خود برای کمک به استتار بدن، استفاده از ابزار، فرار از شکارچیان، شکار و گرفتن طعمه، حل مشکلات پیچیده و همچنین داشتن حس سرگرمی و لذت بردن از آنها استفاده می‌کنند.[۱۴]
استتار
در پوست سرپایان سه لایه سلول استتار مختلف به نام‌های کروماتوفور، ایریدوفور (بازتاب کننده‌های رنگین‌کمانی) و لوکوفور (پراکنده‌های کروی‌شکل) وجود دارد.[۱۵] بیرونی‌ترین لایه کروماتوفورها هستند که حاوی رنگدانه‌های رنگی (زرد، نارنجی، قرمز، قهوه ای و سیاه) هستند. سرپایان می‌توانند برای هماهنگی با محیط می‌تواند رنگ و الگوی کلی پوست را به سرعت تغییر دهد تا ازخود محافظت یا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. کروماتوفورها با دیگر سلول‌های تخصصی تغییر رنگ در لایه بعدی پوست (ایریدوفورهای بازتابنده) کار می‌کنند که می‌توانند نمایشگرهای رنگین‌کمانی ایجاد کنند. در نهایت، در زیر لایه ایریدوفور، لکوفورها قرار دارند که روشنایی کلی روی بدنشان را کنترل می‌کنند. همه این سلول‌ها با هم ترکیب می‌شوند تا استتار شگفت‌انگیزی ایجاد کنند و همچنین برای سیگنال‌دهی و ارتباط بصری استفاده می‌شوند. هشت‌پا می‌تواند در یک چشم به هم زدن تغییر رنگ دهد. نه تنها هشت‌پا‌ها می‌توانند رنگ پوست را تغییر دهند، بلکه سلول‌های خاصی به نام «پاپیلا» نیز دارند. گروه خاصی از سلول‌های «استتار» در پوست هشت‌پا که با یک مکانیسم هیدرواستاتیک منحصر به فرد تحت کنترل عصبی کار می‌کنند و به این حیوانات کمک می‌کند تا شکل بدن خود را تغییر دهند تا با بافت ۳ بعدی اطراف خود مطابقت داشته باشد، بنابراین آنها کاملاً بر روی پوست آنها با هم ترکیب می‌شوند، که به آنها اجازه می‌دهد تا سطح بدن خود را برای مطابقت با بافت پس زمینه سه بعدی صخره‌های مرجانی سنگی یا جلبک دریایی تغییر دهند.[۱۴]
هشت‌پا‌ها و ده‌پاها باهوش هستند و می‌توانند بفهمند که کدام لباس مبدل به احتمال زیاد یک شکارچی بالقوه را فریب می‌دهد. دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که توانایی استتار یک ده‌پا صرفاً خودکار و انعکاسی نیست، بلکه می‌تواند با تصمیم‌گیری نیز شکل بگیرد. ده‌پا بر اساس وجود تهدیدها و آنچه در طول زمان آموخته‌اند، دربارهٔ زمان استتار تصمیم می‌گیرند. به عنوان مثال، می‌توان به ده‌پا آموزش داد که استتار خود را برای یک پاداش غذایی که قبلاً با او تمرین شده و به او آموخته شده کنار بگذارد.[۱۴]
اگر یک ده‌پا با شکاری روبرو شود که برای یافتن طعمه خود به دید خود متکی است، ممکن است از کروماتوفورهای خود برای نشان دادن «لکه‌های چشم‌مانند» غول پیکر روی بدن خود استفاده کند. این تغییر شکل می‌تواند شکارچی را فریب دهد و فکر کند که یک ده‌پای بسیار بزرگ است، که موجب ترسیدن شکارچی می‌شود. با این حال، اگر شکارچی از حسگرهای شیمیایی (مانند بویایی) برای یافتن طعمه‌اش استفاده کند، ده‌پا متوجه می‌شود که حتی بهترین استتار یا استتار بصری‌اش هم کمکی نمی‌کند و در عوض یا یخ می‌زند یا می‌گریزد. ده‌پا حتی نفس خود را حبس می‌کند (که فعالیت الکتریکی در بدن آنها را کاهش می‌دهد و شانس آنها را برای شناسایی توسط شکارچیانی که برای شکار به دریافت الکتریکی وابسته هستند کاهش می‌دهد).[۱۴]
یکی دیگر از ویژگی‌های قابل توجه پوست سرپایان انعطاف‌پذیری است که حیوانات می‌توانند سطوح بافت سه بعدی ایجاد کنند. مخصوصاً ده‌پا و هشت‌پا می‌توانند به‌طور انتخابی پوست خود را چین و چروک بدهند و تا کنند (هدف از این کار این است که در صورت نیاز در کنار اجسام ناهموار استتار کنند).[۱۵]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ Yekutieli, Y.; Sagiv-Zohar, R.; Aharonov, R.; Engel, Y.; Hochner, B.; Flash, T. (2005). "Dynamic model of the octopus arm. I. Biomechanics of the octopus reaching movement". Journal of Neurophysiology. 94 (2): 1443–1458. doi:10.1152/jn.00684.2004. PMID 15829594. S2CID 14711055.
- ↑ Humphreys, Lloyd G. (April–June 1979). "The construct of general intelligence" (PDF). Intelligence (editorial). 3 (2): 105–120. doi:10.1016/0160-2896(79)90009-6. ISSN 0160-2896. Archived (PDF) from the original on 12 August 2017. Retrieved 13 December 2020.
- ↑ "Cephalopod intelligence" بایگانی‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۲۱ توسط Wayback Machine
- ↑ Crook, Robyn & Basil, Jennifer (2008). "A biphasic memory curve in the chambered nautilus, Nautilus pompilius L. (Cephalopoda: Nautiloidea)" (PDF). Journal of Experimental Biology. 211 (12): 1992–1998. doi:10.1242/jeb.018531. PMID 18515730. Archived (PDF) from the original on 4 November 2018. Retrieved 13 December 2020.
- ↑ Hunt, Elle (28 March 2017). "Alien intelligence: the extraordinary minds of octopuses and other cephalopods". گاردین. Archived from the original on 18 April 2020.
- ↑ Bilefsky, Dan (April 13, 2016). "Inky the Octopus Escapes From a New Zealand Aquarium". نیویورک تایمز. Archived from the original on 16 April 2020. Retrieved 24 April 2016.
- ↑ Baer, Drake (20 December 2016). "Octopuses Are 'the Closest We Will Come to Meeting an Intelligent Alien'". Science of Us. Retrieved 26 April 2017.
- ↑ Tricarico, Elena; Amodio, Piero; Ponte, Giovanna; Fiorito, Graziano (2014). "Cognition and recognition in the cephalopod mollusc Octopus vulgaris: coordinating interaction with environment and conspecifics". In Witzany, Guenther (ed.). Biocommunication of Animals. Springer. pp. 337–349. doi:10.1007/978-94-007-7414-8_19. ISBN 978-94-007-7413-1. LCCN 2019748877.
- ↑ Chung, Wen-Sung; Kurniawan, Nyoman D.; Marshall, N. Justin (2020). "Toward an MRI-Based Mesoscale Connectome of the Squid Brain". iScience. 23 (1): 100816. Bibcode:2020iSci...23j0816C. doi:10.1016/j.isci.2019.100816. ISSN 2589-0042. PMC 6974791. PMID 31972515.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Chung, Wen-Sung; Kurniawan, Nyoman D.; Marshall, N. Justin (2021-11-18). "Comparative brain structure and visual processing in octopus from different habitats". Current Biology (به انگلیسی). 32 (1): 97–110.e4. doi:10.1016/j.cub.2021.10.070. ISSN 0960-9822. PMID 34798049. S2CID 244398601.
- ↑ Nixon, Marion; Young, John Z. (4 September 2003). The Brains and Lives of Cephalopods. Oxford University Press (published November 6, 2003). ISBN 978-0-19-852761-9. LCCN 2002041659.
- ↑ Budelmann, B. U. (1995). "The cephalopod nervous system: What evolution has made of the molluscan design". In Breidbach, O.; Kutsch, W. (eds.). The nervous systems of invertebrates: An evolutionary and comparative approach. Birkhäuser. ISBN 978-3-7643-5076-5. LCCN 94035125.
- ↑ Tasaki, I.; Takenaka, T. (October 1963). "Resting and action potential of squid giant axons intracellularly perfused with sodium-rich solutions" (PDF). مقالات آکادمی ملی علوم ایالات متحده آمریکا. 50 (4): 619–626. Bibcode:1963PNAS...50..619T. doi:10.1073/pnas.50.4.619. PMC 221236. PMID 14077488. Archived (PDF) from the original on 11 August 2018. Retrieved 13 December 2020.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ ۱۴٫۳ Schnell, Alexandra; Fein-Schaffer, Lynnie; Fritz, Jonathan B.; Clayton, Nicola (2023-10-12). "How Intelligent is an Octopus or a Cuttlefish? Even Smarter Than You Might Think!". Frontiers for Young Minds (به انگلیسی). Frontiers Media SA. 11. doi:10.3389/frym.2023.977530. ISSN 2296-6846.
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ "DEV-InformationDisplay > ID Archive > 2014 > January/February > Enabling Technology: Dynamic Displays". DEV-InformationDisplay > Home (به انگلیسی). 2016-02-19. Retrieved 2023-11-12.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Cephalopod intelligence». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۳.