آنتی‌بادی منوکلونال

پادتن‌های تَک‌تیره (Monoclonal antibodies یا mAb یا moAb) پادتن‌ها (آنتی‌بادی‌ها)یی تک‌گونه هستند که همانند یکدیگرند. علت این همانندی اینست که این پادتن‌ها توسط نوعی سلول ایمنی تولید شده‌اند که همه همانندسازی‌شده از یک سلول والد است. البته معمولا با تکثیر ریکامبیننت این آنتی بادیها ساخته میشوند.

نحوه تولید پادتن های تک تیره

در محیط کشت (خارج از بدن)به طور طبیعی لنفوسیتهای B (تولید کننده پادتن ها) در طی چند هفته می میرند. به همین علت این لنفوسیتهای B با سلولهای B توموری که سلولهای میلوم نامیده میشوند، ادغام میشوند.این سلولهای میلوم مانند بقیه سلولهای سرطانی قادر هستند که نامحدود تقسیم شوند و به سلولهای نامیرا معروف گردند. این رده سلولی نامیرا که ادغامی از لنفوسیتهای B و سلولهای میلوم هست، یک رده سلولی هیبریدی نامیده می شود که خصوصیات هر دو سلول ادغام شده را داراست.این سلولهای هیبریدی قادر هستند که خارج از بدن in vitro نامحدود تکثیر و پادتن تولید کنند. برای اینکه پادتن های تک تیره تولید شوند، باید یک حیوان ( به طور معمول موش) با آنتی ژن مورد نظر در تماس قرار گیرد و بدن جاندار شروع به ایمن سازی کند. در طی چند هفته متوالی سلولهای B اختصاصی آنتی ژن شروع به تکثیر و ترشح پادتن های اختصاصی می کنند. بافت طحال که مملو از لنفوسبتهای B است از موش استخراج شده و لنفوسیتهای B جدا شده با سلولهای میلوم ادغام می شوند. با وجودی که بسیاری از سلولها در محیط کشت قادر به ادغام شدن و تکثیر هستند، تنها میزان بسیار کمی ار آنها ( سلولهای هیبریدی تولید کننده پادتن) قادر به بقا هستند. روش تشخیص سلولهای هیبریدی از سلولهای دیگر به این صورت است که به محیط کشت هیپوکسانتین، آمینوپترین و تیمیدین(HAT) افزوده می شود. این محیط کشت اختصاصی از رشد سلولهای میلوم ادغام نشده جلوگیری میکند چرا که این سلولها قادر نیستند از هیپوکسانتین و تیمیدین به خاطر آمینوپترین که یک بلوک کننده متابولیکی است،استفاده کنند. سلولهای میلوم یک نقص ژنتیکی ای را حمل می کنند که پس از ادغام با سلولهای B به تعادل می رسند. سلولهای B ادغام نشده نیز پس از چند روز میمیرند به این دلیل که این سلولها در محیط کشت قادر به رشد و تکثیر نیستند. پس از ادغام سلولی باید سلولهای هیبریدی تولید کننده پادتن شناسایی و استخراج شوند.تست ELISA برای شناسایی این سلولهای هیبریدی مورد استفاده قرار می گیرد. پس از شناسایی و استخراج این کلونهای سلولی می توان آنها را به صورت in vivo به عنوان یک تومور تولید کننده پادتن و یا به صورت ex vivo در یک محیط کشت، کشت داد.پادتن ها می توانند از خون حیوان که دچار لوسمی شده است و یا از محیط کشت جداسازی شوند.

کاربردهای درمانی

از پادتن‌های تک‌تیره برای شناسایی یا پالایش مواد بهره می‌گیرند. امروزه پادتن‌های تک‌تیره کاربردهای درمانی زیادی دارند مانند درمان بیماری‌های خود ایمنی (مانند مولتیپل اسکلروز)، مهار سیستم ایمنی در هنگام پیوند عضو و درمان سرطان. مانند infliximab ، adalimumab و daclizumab در درمان التهاب ؛ rituximab و gemtuzumab در درمان سرطان و داکلیزاماب در هنگام پیوند عضو.

منابع

ویکی‌پدیای انگلیسی.

Brock Microbiology