قاضی برهان‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۲۳ ژوئن ۲۰۱۰، ساعت ۲۰:۰۳

احمد ملقب به برهان الدين و معروف به قاضی برهان^[۱] عالم و اديب قرن هشتم هجری قمری^[۲] در ۱۴ سالگی در شام به دیدار قطب‌الدین رازی رسیده و یک سال و نیم نزد او درس خوانده بود. بعد از تسخير توقات و سیواس و قيصريه از بلاد روم ^[۳] قاضی برهان‌الدین ، حاکم سیواس و اطراف آن، قرار گرفت و به مدت ۱۸ سال از ۷۸۳ تا ۸۰۰ در این منصب بود.^[۴]

قاضی برهان‌الدین از قبیله سالور بود و به سه زبان عربی و فارسی و ترکی شعر می گفت. دیوان اشعار ترکی وی در ترکیه و آذربایجان چاپ شده و شامل ۱۵۰۰ غزل، ۲۰ رباعی و ۱۱۹ تویوق است. قاضی برهان الدین اشعاری به ترکی آذربایجانی دارد و از این جهت در تاریخ ادبیات ترک جزو شعرای آذری قرار می گیرد.اشعارش از ادبیات فارسی و عربی و فولکلور ترک الهام می گرفت.

یک نمونه تویوق از قاضی برهان‌الدین:

گل اول اولا بلبلو نو گؤز لیه		شاه اول اولا بیر قولو نو گؤزلیه
خوب آنا دئیه م کی همدم ایچنده		بلبلو نون غلغلو نو گؤزلیه

ترجمه فارسی:

گل آن است که در فکر بلبلش باشد		شاه آنست که در فکر غلامش باشد
خوب به کسی گویم که در میان همدمان		در فکر جوشش بلبلش باشد

قتل قاضی برهان‌الدین

قره عثمان نامی از اکابر قبائل ترکمان که در يکی از قشلاقات سيواس خيمه نشين بوده ، در هر سالی مالی به حسب تعهد به قاضی برهان مي داد، تا آنکه از پرداخت آن مقرری تخلف ورزيده و قاضی نيز به همين جهت حمله متهورانه نموده و به سال ۸۰۰ ه. ق مقتول و تمامی متصرفات او بدون جنگ و محاربه به ايلدرم بايزيد چهارمين سلطان عثمانی (791 - 804 ه.ق) رسید.^[۵]

پانویس

↑ لغات تاریخی و جغرافيا ترکی ج 2 ص 103
↑ ريحانه الادب ج 3 ص 263، 264
↑ لغت نامه دهخدا
↑ ابوبکر طهرانی، دیار بکریه، به کوشش نجاتی لوغال و فاروق سومر، آنکارا، 1962م
↑ لغت نامه دهخدا

منابع

دائره المعارف بزرگ اسلامی
سیر غزل در ادبیات آذربایجان، تالیف آزاده رستم اوا

[1] لغات تاریخی و جغرافيا ترکی ج 2 ص 103

[2] ريحانه الادب ج 3 ص 263، 264

[3] لغت نامه دهخدا

[4] ابوبکر طهرانی، دیار بکریه، به کوشش نجاتی لوغال و فاروق سومر، آنکارا، 1962م

[5] لغت نامه دهخدا

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''احمد''' ملقب به '''برهان الدين''' و معروف به '''قاضی برهان'''<ref>لغات تاریخی و جغرافيا ترکی ج 2 ص 103</ref> عالم و اديب قرن هشتم هجری قمری از قبيله [[چنگيزخان]] <ref>ريحانه الادب ج 3 ص 263، 264 </ref> که بعد از تسخير [[توقات]] و [[سیواس]] و [[قيساريه]] از بلاد [[روم]] <ref> [http://www.mibosearch.com/Dictionary.aspx?wId=242585&DicName=dehkhoda&word=%D9%82%D8%A7%D8%B6%D9%8A+%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86 لغت نامه دهخدا ] </ref> قاضی برهان‌الدین ، حاکم [[سیواس]] و اطراف آن، قرار گرفت.<ref>ابوبکر طهرانی، دیار بکریه، به کوشش نجاتی لوغال و فاروق سومر، آنکارا، 1962م</ref>
+'''احمد''' ملقب به '''برهان الدين''' و معروف به '''قاضی برهان'''<ref>لغات تاریخی و جغرافيا ترکی ج 2 ص 103</ref> عالم و اديب قرن هشتم هجری قمری<ref>ريحانه الادب ج 3 ص 263، 264 </ref> در ۱۴ سالگی در شام به دیدار [[قطب‌الدین رازی]] رسیده و یک سال و نیم نزد او درس خوانده بود. بعد از تسخير [[توقات]] و [[سیواس]] و [[قيصريه]] از بلاد [[روم]] <ref> [http://www.mibosearch.com/Dictionary.aspx?wId=242585&DicName=dehkhoda&word=%D9%82%D8%A7%D8%B6%D9%8A+%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86 لغت نامه دهخدا ] </ref> قاضی برهان‌الدین ، حاکم [[سیواس]] و اطراف آن، قرار گرفت و به مدت ۱۸ سال از ۷۸۳ تا ۸۰۰ در این منصب بود.<ref>ابوبکر طهرانی، دیار بکریه، به کوشش نجاتی لوغال و فاروق سومر، آنکارا، 1962م</ref>
-'''قاضی برهان‌الدین''' از قبیله [[سالور]] بود و به سه زبان عربی و فارسی و ترکی شعر می گفت.دیوان ترکی وی در ترکیه و آذربایجان چاپ شده و شامل 1500 [[غزل]]،20 [[رباعی]] و 119 [[تویوق]] است.زبان شعر قاضی برهان الدین [[ترکی آذربایجانی]] است و از این جهت در تاریخ ادبیات ترک جزو شعرای آذری قرار می گیرد.اشعارش از دو منبع الهام می گرفت یکی فولکلور خلق ترک و دیگری ادبیات فارسی و عربی.
+'''قاضی برهان‌الدین''' از قبیله [[سالور]] بود و به سه زبان عربی و فارسی و ترکی شعر می گفت. دیوان اشعار ترکی وی در ترکیه و آذربایجان چاپ شده و شامل ۱۵۰۰ [[غزل]]، ۲۰ [[رباعی]] و ۱۱۹ [[تویوق]] است.  قاضی برهان الدین اشعاری به [[ترکی آذربایجانی]] دارد و از این جهت در تاریخ ادبیات ترک جزو شعرای آذری قرار می گیرد.اشعارش از ادبیات فارسی و عربی و فولکلور  ترک الهام می گرفت.
 یک نمونه [[تویوق]] از قاضی برهان‌الدین:
 {{شعر}}
 {{ب|گل اول اولا بلبلو نو گؤز لیه  |شاه اول اولا بیر قولو نو گؤزلیه}}
@@ خط ۱۲: / خط ۹: @@
 {{پایان شعر}}
+ترجمه فارسی:
-ترجمه شعر به فارسی:
 {{شعر}}
 {{ب|گل آن است که در فکر بلبلش باشد  |شاه آنست که در فکر غلامش باشد}}
 {{ب|خوب به کسی گویم که در میان همدمان|در فکر جوشش بلبلش باشد}}
 {{پایان شعر}}
 == قتل قاضی برهان‌الدین ==
-قره عثمان نامی از اکابر قبائل ترکمان که در يکی از قشلاقات سيواس خيمه نشين بوده ، در هر سالی مالی به حسب تعهد به قاضی برهان مي داد، تا آنکه از پرداخت آن مقرری تخلف ورزيده و قاضی نيز به همين جهت حمله متهورانه نموده و به سال 795 ه. ق مقتول و تمامی متصرفات او بدون جنگ و محاربه به [[ايلدرم بايزيد]] چهارمين سلطان [[عثمانی]] (791 - 804 ه.ق) رسید.<ref> [http://www.mibosearch.com/Dictionary.aspx?wId=242585&DicName=dehkhoda&word=%D9%82%D8%A7%D8%B6%D9%8A+%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86 لغت نامه دهخدا ] </ref>
+قره عثمان نامی از اکابر قبائل ترکمان که در يکی از قشلاقات سيواس خيمه نشين بوده ، در هر سالی مالی به حسب تعهد به قاضی برهان مي داد، تا آنکه از پرداخت آن مقرری تخلف ورزيده و قاضی نيز به همين جهت حمله متهورانه نموده و به سال ۸۰۰ ه. ق مقتول و تمامی متصرفات او بدون جنگ و محاربه به [[ايلدرم بايزيد]] چهارمين سلطان [[عثمانی]] (791 - 804 ه.ق) رسید.<ref> [http://www.mibosearch.com/Dictionary.aspx?wId=242585&DicName=dehkhoda&word=%D9%82%D8%A7%D8%B6%D9%8A+%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86 لغت نامه دهخدا ] </ref>