ارتش: تفاوت میان نسخه‌ها
REZAWiki1234 (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Arashel1991 (بحث | مشارکت‌ها) برچسب‌ها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
== ریشه‌شناسی == |
== ریشه‌شناسی == |
||
''ارتش'' از واژه‌های برساخته در [[دوران معاصر]] است و از روی واژهٔ ''ارتشتار'' (''ارتشدار'') که پیش از آن به معنی سپاهی (لشکری) در زبان فارسی وجود داشت، برساخته شده‌است. این [[پسین‌سازی]] از این خاسته‌است که واژه را مرکب فرض کرده‌اند و جزء دوم ''دار'' را به معنای دارنده گرفته‌اند.<ref>{{یادکرد|نویسنده=حسن‌دوست، محمد|کتاب=فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی (جلد اوّل)|کوشش=زیر نظر بهمن سرکارتی|شهر=تهران|ناشر=فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نشر آثار، ۱۳۸۳|شابک=964-7531-28-1}}</ref> |
''ارتش'' از واژه‌های برساخته در [[دوران معاصر]] است و از روی واژهٔ ''ارتشتار'' (''ارتشدار'') که پیش از آن به معنی سپاهی (لشکری) در زبان فارسی وجود داشت، برساخته شده‌است. این [[پسین‌سازی]] از این خاسته‌است که واژه را مرکب فرض کرده‌اند و جزء دوم ''دار'' را به معنای دارنده گرفته‌اند.<ref>{{یادکرد|نویسنده=حسن‌دوست، محمد|کتاب=فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی (جلد اوّل)|کوشش=زیر نظر بهمن سرکارتی|شهر=تهران|ناشر=فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نشر آثار، ۱۳۸۳|شابک=964-7531-28-1}}</ref> ارتش . [ اَ ت ِ ] (اِ) لغتی که در این ایام به مجموع سپاهیان مملکت داده اند رجوع به ارتشتار و ارتیشدار شود. ارتشقشون، قوای نظامی، مجموع سپاهیان یک کشور ( اسم ) مجموع سپاهیان و قوای نظامی یک کشور توضیح این کلمه بدین صورت اصالت ندارد و بصورت نادرستی از لغت پهلوی ( ارتیشتر ) و معنی آن لفظا ( به گردونه ایستاده ) و توسعا جنگاوری که با گردونه به کار زار میرود میباشد استخراج شده است و درست آن بود که ( ارتشتار ) بمعنی مفرد و جمع آن ارتشتاران بکار میرفت یا ارتشتاران را بصورت اسم جمع بکار میبردند <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=لغت نامه دهخدا}}</ref> |
||
== پیشینه == |
== پیشینه == |
||
نسخهٔ ۱۵ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۱۷
 | مثالها و چشماندازهای موجود در این نوشتار ممکن است بازتابدهندهٔ دیدگاهی جهانشمول از موضوع نباشند. |
ارتش تا پیش از انقلاب و تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مجموعهٔ نیروهای نظامی به جز ژاندارمری اطلاق می‌گردید. هنوز هم دربارهٔ دیگر کشورها به همین معنا به کار میرود. ارتش جمهوری اسلامی ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیروهای نظامی ایران را تشکیل می‌دهند.
ریشه‌شناسی
ارتش از واژه‌های برساخته در دوران معاصر است و از روی واژهٔ ارتشتار (ارتشدار) که پیش از آن به معنی سپاهی (لشکری) در زبان فارسی وجود داشت، برساخته شده‌است. این پسین‌سازی از این خاسته‌است که واژه را مرکب فرض کرده‌اند و جزء دوم دار را به معنای دارنده گرفته‌اند.[۱] ارتش . [ اَ ت ِ ] (اِ) لغتی که در این ایام به مجموع سپاهیان مملکت داده اند رجوع به ارتشتار و ارتیشدار شود. ارتشقشون، قوای نظامی، مجموع سپاهیان یک کشور ( اسم ) مجموع سپاهیان و قوای نظامی یک کشور توضیح این کلمه بدین صورت اصالت ندارد و بصورت نادرستی از لغت پهلوی ( ارتیشتر ) و معنی آن لفظا ( به گردونه ایستاده ) و توسعا جنگاوری که با گردونه به کار زار میرود میباشد استخراج شده است و درست آن بود که ( ارتشتار ) بمعنی مفرد و جمع آن ارتشتاران بکار میرفت یا ارتشتاران را بصورت اسم جمع بکار میبردند [۲]
پیشینه
پس از پیروزی انقلاب کبیر فرانسه در سال ۱۷۹۸ میلادی، نظام تازه تأسیس جمهوری از طرف کشورهای سلطنتی همسایه مورد تهدید قرار گرفت. در پاسخ به این تهدیدات ژان باتیست جردن نماینده مجلس در سپتامبر ۱۷۹۸ قانونی را در مجلس به تصویب رساند که اولین ماده آن بیان می‌داشت: «هر فرانسوی سربازی است که خود را موظف به دفاع از ملت می‌داند». این قانون مقدمه‌ای برای تشکیل ارتش بزرگ در زمان ناپلئون شد که آن را ملت مسلح می‌نامید[۳] تا پیش از تأسیس ارتش نوین ایران در دوره پهلوی اول، ارتش مجموعه‌ای متشکل از نیروهای قومی و بومی بودند که بیشتر به فرمان و برای رئیس ایل خود می جنگیدن تا کشور و رئیس دولت. ضعف و ناکارآمدی آشکار چنین سیستمی با شکست نیروهای تحت فرماندهی عباس میرزا در جنگ با روس‌ها و از دست دادن بخش‌های وسیعی از خاک کشور بیش از پیش روشن گردید. از اینرو ولیعهد فتحعلی شاه برآن شد که اصلاحات در ساختار نیروهای نظامی ایران را آغاز کند. برای تحقیق بخشیدن به این تفکر، ژنرال گاردان، از طرف ناپلئون به ایران فرستاده شد. مأموریت وی، ساماندهی ارتش ایران به سبک و سیاق اروپایی بود. توطئه‌گران انگلیسی به صورت مداوم، در کار این فرستاده نظامی فرانسوی اختلال ایجاد می‌کردند، چرا که انگلیسی‌ها از حضور یک ارتش خارجی و فرستادگان آن‌ها در ایران، به شدت احساس خطر می‌کردند و از ساماندهی ارتش ایران توسط افسران ناپلئون، هراسان بودند. در نهایت، فرستاده فرانسوی از ایران رفت و افسران انگلیسی به جای ایشان دعوت شدند. با وجود این تماس‌ها و راهنمایی‌های خارجی‌ها، نتایج بسیار سطحی بود؛ به افسران به ندرت پولی پرداخت می‌شد، لباس این افراد کهنه و مندرس بود و به‌طور کلی، همه گونه کمبودی در قشون ایران احساس می‌شد.[۴] آرشیو تاریخی ارتش فرانسه نحوه سربازگیری در اواخر دوره فتحعلی شاه را چنین گزارش می‌کند: «نحوه سربازگیری در ایران به صورت ملوک الطوایفی است. هر استان و شهرستان به استثنا چند شهر، باید عده ای سوار با اسب بدهد و اگر سربازی فرار کند یکی از بستگانش را به جای او به خدمت سربازی خواهند برد». البته به استناد گزارش‌های سرتیپ گاردان اگر ناحیه شهرستانی که باید تعدادی سرباز بدهد، به علتی از فرستادن سرباز خودداری می‌کرد، برابر قرارداد و صورت دیوانی بایستی به ازای هر سرباز مبلغی وجه نقد به عنوان پیشکش به خزانه شاه یا ولیعهد بپردازد تا با آن پول از محل دیگری سرباز فراهم نمایند.[۵]