سخن (مجله)

سخن

سردبیر	پرویز ناتل خانلری
دسته‌بندی	فرهنگی ادبی
بسامد	ماهنامه
نخستین شماره	۱۳۲۲
کشور	ایران
زبان	فارسی

مجله سخن نشریه‌ای فرهنگی ادبی بود که بین سال‌های ۱۳۲۲ تا ۱۳۵۷ منتشر می‌شد. پایه‌گذار این نشریه پرویز ناتل خانلری بود.

آغاز راه

مجلهٔ سخن در ابتدا ارگان جامعهٔ لیسانسیه‌های دانش‌سرای عالی بود. دورهٔ نخست مجله با انتشار اولین شماره در خرداد ۱۳۲۲ و با همکاری عده‌ای از جوانان باذوق و نواندیش مانند هدایت، بزرگ علوی و شهید نورایی آغاز بکار کرد. تا چند شماره بصاحب امتیازی ذبیح‌الله صفا و سردبیری خانلری منتشر شد، اما با رسیدن خانلری بسی سالگی صاحب امتیازی مجله باو منتقل شد.

توقف و انتشار مجدد

پس از سه دوره انتشار، بعلت مسافرت تحقیقاتی استاد خانلری بکشور فرانسه، متوقف شد؛ و از اول آذر ۱۳۳۱ مجدداً منتشر شد و انتشار آن بطور ماهانه تا سال ۱۳۵۷ بی‌وقفه ادامه یافت. رهاورد این فعالیت ۲۷ دورهٔ سخن در سی‌هزار و صد صفحه بود که در تاریخ فرهنگ ایران بصورت یک دائرةالمعارف باقی مانده‌است. در طول این مدت اگرچه خانلری اولین سردبیر و ناخدای همیشگی آن بود؛ معهذا افرادی فرهیخته و کارآمد در ادوار مختلف آن عهده‌دار سمت سردبیری بودند که عبارتند از: احمد بیرشک، احسان یارشاطر، ناصر پاکدامن، علیرضا حیدری، قاسم صنعوی، تورج فرازمند، حسن هنرمندی، ابوالحسن نجفی، محمود کیانوش، رضا سیدحسینی، ایرج افشار و هوشنگ طاهری.

مآثر مجلهٔ سخن

سخن بعنوان یک مجلهٔ ادبی و فرهنگی پیشرو و نوجو، اعتبار و شهرت شایانی کسب کرد، که این همه بدو مناسبت بود: یکی روی آوردن بنشرِ شعر و داستان و نمایشنامه‌های نو اروپائی و ملل دیگر بود که پیش از آن در مجله‌های فارسی مرسوم دیده نمی‌شد، و دیگر چاپ کردن نوشته‌ها و سروده‌های گروهی نویسندهٔ جوان که پیش از آن آثارشان چندان در نشریات فارسی دیده نمی‌شد. مجلهٔ سخن نقش بسزائی در جهت‌گیری ادبیات فارسی در دورهٔ معاصر داشته‌است.