چغا سرخه

تپه چغا سرخه
بام بروجرد
گونه	پارک و تپه
مکان	انتهای بلوار تختی
اداره‌کننده	شهرداری بروجرد
پارکینگ	دارد

چُغا سُرخه یا چُقا سرخه که با نام های یا چوغا و نیز چوغا سر خر هم شناخته می شود، تپه‌ای است آتشفشانی در غرب شهر بروجرد. تپه چغا به دلیل موقعیت خاص خود و داشتن نمای 360 درجه، در سال های اخیر به یکی از مراکز اصلی گردشگری در شهر بروجرد تبدیل شده است. از اواخر دهه 1370 طرح هایی برای توسعه گردشگری در این تپه صورت گرفته است که شامل احداث هتل، دریاچه و جاده دسترسی می شود. در سالهای اخیر از این تپه با نام بام بروجرد و تپه شهدا هم نام برده شده است.

درباره تپه چغا سرخه

این تپه منبعی است غنی متشکل از سنگهای آتشفشانی، گیاهان وحشی و زیستگاه حیوانات کوچک است. ارتفاع بلندترین نقطه آن از سطح زمین مسطح اطراف حدود 340 متر است و ارتفاع آن از سطح دریا حدود 1950 متر است. دو رود پر آب و دائمی در غرب آن جاری هستند که یکی از سمت روستای قلعه حاتم رودلیقناب و دیگری از سمت گلدشت جاریگلرود است. این دو رودخانه در جنوب غربی تپه چغا به هم می پیوندند و با نام گلرود در سطح دشت سیلاخور جاری می شوند. در محل تقاطع این رودها سد و دریاچه و پارک احداث شده است. در دهه 1360 خورشیدی، بخش هایی از تپه به عنوان معدن سیلیس مورد استفاده قرار گرفت و سنگ های آن استخراج شد. این بخش در شمال شرقی تپه و مشرف به شهر قرار دارد و در حال حاضر یک دریاچه و آبشار در آن ساخته شده است.

ارزش تاریخی

تپه چغا به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، نقش بارزی در توسعه سکونت در منطقه داشته است. طبق باورهای محلی، بر فراز این تپه یک آتشکده یا قلعه،دژ(جای منبع اب امروزی)وجود داشته و محل عبادت مردم بوده است. در سال 1396 حفریاتی به منظور جاده سازی در دامنه جنوبی چغاسرخه صورت گرفت منجر به کشف چند گورخمره در این قسمت شد. این گورخمره ها مربوط به دوره اشکانیان هستند.

تپه چغا در فرهنگ محلی

چغا سرخه در اصطلاح عامیانه و گویش بروجردی با عنوان «چوقا سرخر» شناخته می شده است که امروزه بیشتر به صورت مختصر و با نام چوغا از آن یاد می شود. در باره علت نامگذاری آن دو روایت محلی وجود دارد: اول- به دلیل قرارگیری در ناحیه ای هموار و منفرد بودن چغا، این تپه کاملاً متمایز و ناهمگون با زمین های اطراف خود است به همین دلیل در فرهنگ محلی به اصطلاح مثل سر خر (مزاحم) از آن یاد می شود. دوم - بروجردی ها عقیده دارند که روزگاری سیل مهیبی در منطقه سرازیر شده و تنها اثر بیرون مانده از آب، همین تپه چوغا بوده است که به صورت کاملاً منفردی در منطقه آب گرفته اطراف قابل تشخیص بوده است.

جستارهای وابسته

• بوستان فدک
• گلدشت