راهکنش: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده

درخط

نسخهٔ ‏۲۳ ژوئن ۲۰۱۶، ساعت ۲۲:۱۸

تاکتیک یا راهکُنِش (به انگلیسی: Tactic) واژه‌ای است که به‌طور رسمی از ۱۷۶۶ میلادی کاربرد آن در ادبیات نظامی غرب آغاز شده‌است. واژه‌نامه آکسفورد این واژه را از واژهٔ لاتین tactica و همین‌طور از واژهٔ یونانی tactike و tactikos به معنی نظم و سامان و نیز دارای نظم و ترتیب مشخص مشتق می‌داند. امروزه این واژه دارای معانی گوناگونی فراتر از ریشهٔ نخستینِ آن پیدا کرده‌است که آرایش برای رزم یا رزم‌آرایی، روش جنگیدن و نبرد از آن جمله است.

ریشهٔ اصلی واژهٔ «تاکتیک»، واژهٔ «تک‌تاخت»، «تک توختن» و «تک‌توزی» در زبان پهلوی است که در فرهنگ نظامی ایران‌زمین به دلیل وجود سواره‌نظام ورزیده در زمان حاکمیت هخامنشیان، پارتیان و ساسانیان به‌عنوان جنگاوران، تک‌آوران همواره در جنگ‌ها با خلق جنگ سریعِ سواره‌نظام، فاتح نبردهای بسیاری شده‌اند. (حبیبی، ۱۳۹۲). این واژه سپس از طریق ایران به فرهنگ یونانی و رومی (تکتیکوز) و از آنجا به فرهنگ غرب و اروپا و ادبیات مرسوم نظامی دنیا به‌صورت واژهٔ تاکتیک راه یافته‌است.^{^{[نیازمند منبع]}}

در زبان فارسی میانه، واژهٔ «توختن» و «توزیدن» در معانی‌ای از جمله فراهم‌آوردن، جُستن، خواستن، تاخت و تاراج، حمله و هجوم آمده‌است. (ن. ک: لغت‌نامهٔ دهخدا) واژهٔ «توز» و «توختن» و «تاختن» در شاهنامهٔ فردوسی نیز با همین ریشه در مفهوم جنگ، نبرد و رزم آمده‌است. با نادیده گرفتن این مقدمه چنانچه باید به جای واژهٔ «تاکتیک» واژه‌ای انتخاب گردد، واژهٔ «راهوَرد» پیشنهاد می‌گردد، که از خود از دو واژهٔ راه + آورد تشکیل شده‌است.^{^{[نیازمند منبع]}} واژهٔ «آورد» خود از ترکیب پیشوند «آ» به معنی «آماده و مهیا بودن» و ریشهٔ «ورد» تشکیل شده که خود در زبان اوستایی از ریشهٔ «پرت» به معنی نبرد کردن، جنگیدن و ضربه زدن ساخته شده‌است. حرف «پ» و «ت» در آن، در برگردان به فارسی، به «و» و «د» تبدیل شده و کلمهٔ «ورد» از آن به معنی نبرد مشتق گردیده‌است؛ بنابراین، واژهٔ «راهورد» به مفهوم روش نبرد، شیوهٔ جنگیدن با معنی دقیق تاکتیک در ادبیات نظامی همخوانی دارد. از طرفی نیز استراتژی همواره در اغلب اوقات با تاکتیک به‌کار می‌رود. به همین دلیل، راهبرد (استراتژی) در کنار راهوَرد (تاکتیک) هم‌شکلیِ این دو واژه را با هم نیز تا حدود زیادی نشان می‌دهد، که بر زیبایی به‌کارگیری آن در ادبیات فارسی می‌افزاید.

منابع

حبیبی، نیک‌بخش (۱۳۹۲)، ماهیت‌شناسی جنگ در فضای عدم تقارن، تهران: مرکز انتشارات راهبردی، چاپ اول

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 {{دست اول}}
 {{ویکی‌سازی}}
-'''تاکتیک''' یا '''راهکُنِش''' {{انگلیسی|Tactic}} واژه‌ای است که به‌طور رسمی از ۱۷۶۶ میلادی کاربرد آن در ادبیات نظامی غرب آغاز شده‌است. [[فرهنگ آکسفورد|واژه‌نامه آکسفورد]] این واژه را از واژهٔ [[لاتین]] tactica و همین‌طور از واژهٔ [[زبان یونانی|یونانی]] tactike و tactikos به معنی نظم و سامان و نیز دارای نظم و ترتیب مشخص مشتق می‌داند. امروزه این واژه دارای معانی گوناگونی فراتر از ریشهٔ نخستینِ آن پیدا کرده‌است که آرایش برای رزم یا [[رزم‌آرایی]]، روش جنگیدن و نبرد از آن جمله است.
+'''تاکتیک''' یا '''راهکُنِش''' {{انگلیسی|Tactic}} واژه‌ای است که به‌طور رسمی از ۱۷۶۶ میلادی کاربرد آن در ادبیات نظامی غرب آغاز شده‌است. [[فرهنگ آکسفورد|واژه‌نامه آکسفورد]] این واژه را از واژهٔ [[زبان لاتین|لاتین]] tactica و همین‌طور از واژهٔ [[زبان یونانی|یونانی]] tactike و tactikos به معنی نظم و سامان و نیز دارای نظم و ترتیب مشخص مشتق می‌داند. امروزه این واژه دارای معانی گوناگونی فراتر از ریشهٔ نخستینِ آن پیدا کرده‌است که آرایش برای رزم یا [[رزم‌آرایی]]، روش جنگیدن و نبرد از آن جمله است.
 ریشهٔ اصلی واژهٔ «تاکتیک»، واژهٔ «تک‌تاخت»، «تک توختن» و «تک‌توزی» در [[زبان پهلوی]] است که در فرهنگ نظامی ایران‌زمین به دلیل وجود [[سواره‌نظام]] ورزیده در زمان حاکمیت [[هخامنشیان]]، [[پارتیان]] و [[ساسانیان]] به‌عنوان جنگاوران، تک‌آوران همواره در جنگ‌ها با خلق جنگ سریعِ سواره‌نظام، فاتح نبردهای بسیاری شده‌اند. (حبیبی، ۱۳۹۲). این واژه سپس از طریق ایران به فرهنگ یونانی و رومی (تکتیکوز) و از آنجا به فرهنگ غرب و اروپا و ادبیات مرسوم نظامی دنیا به‌صورت واژهٔ تاکتیک راه یافته‌است.{{مدرک}}
@@ خط ۱۲: / خط ۱۲: @@
 {{داده‌های کتابخانه‌ای}}
 [[رده:تاکتیک]]
 [[رده:واژگان نظامی]]