بریت اس
| بریت اُس Berit Ås | |
|---|---|
 بریت اُس، فعال سیاسی و خواستار برابری حقوق زن و مرد، در سال ۲۰۰۴ میلادی | |
| زادهٔ | ۱۰ آوریل ۱۹۲۸ (۹۶ سال) فردریکستاد |
| ملیت | نروژی |
| تحصیلات | کارشناسی ارشد روان‌شناسی |
| محل تحصیل | دانشگاه اسلو دانشگاه میشیگان |
| پیشه | روان‌شناس اجتماعی و سیاستمدار |
| شناخته‌شده برای | بریت اُس استاد دانشگاه و سیاستمداری است که هر دو حزب کارگر و سوسیالیست چپ نروژ را نمایندگی کرده‌است. در سال ۱۹۷۳م، به دنبال مخالفت با عضویت نروژ در اتحادیه اروپا، بخشی از حزب کارگر نروژ از بدنه اصلی حزب جدا شد و حزب کوچک سوسیالیست‌های دموکراتیک (AIK) را تشکیل داد و بریت اُس را به رهبری خود برگزید. به این ترتیب بریت اُس اولین زنی بود که یک حزب سیاسی را در نروژ رهبری می‌کرد. |
| حزب سیاسی | حزب کارگر نروژ (تا ۱۹۷۲م) حزب سوسیالیست چپ (از ۱۹۷۵م) |
| همسر(ها) | ازدواج در سال ۱۹۵۰م. |
| والدین |
|
| جایزه(ها) | نشان سنت اولاف |
| افتخارات | دکترای افتخاری در دانشگاه اوپسالا و در دانشگاه کپنهاگ[۱] |
بریت اُس (نروژی: Berit Ås) زادهٔ ۱۰ آوریل ۱۹۲۸ (۹۶ سال) در فردریکستاد، یک روان‌شناس و سیاستمدار نروژی است.
بریت اُس استاد دانشگاه و سیاستمداری است که هر دو حزب کارگر و سوسیالیست چپ نروژ را نمایندگی کرده‌است. در سال ۱۹۷۳م، به دنبال مخالفت با عضویت نروژ در اتحادیه اروپا، بخشی از حزب کارگر نروژ از بدنه اصلی حزب جدا شد و حزب کوچک سوسیالیست‌های دموکراتیک (AIK) را تشکیل داد و بریت اُس را به رهبری خود برگزید. به این ترتیب بریت اُس اولین زنی بود که یک حزب سیاسی را در نروژ رهبری می‌کرد.[۲]
پیشینه[ویرایش]
بریت اُس سال ۱۹۲۸م، در جنوب شرقی نروژ به دنیا آمد. پدر و مادرش هر دو معلم بودند. بریت در زادگاهش بزرگ شد و به مدرسه رفت. محیط فرهنگی خانه اثر زیادی در شکوفایی استعدادهای وی داشت. زمانی که تنها ۵ سال داشت، تحت حمایت خانواده اش، یک بازار خیریه به نفع جنبش حمایت از حیوانات را سازمان داد. در ۱۲ سالگی توانست بیش از ۵۰۰ دانش آموز را در یک اعتراض مسالمت آمیز علیه ممنوعیت بازی در زنگ تنفس مدرسه، گرد هم آورد. ۱۰ سال بعد بریت از پیشگامان تأسیس مهد کودک برای دانشجویان بود. او اولین دانشجویی بود که به او مرخصی شیردادن به نوزاد در حین برگزاری امتحانات اعطاء شد.
بعد از پایان دبیرستان، بریت اُس به تحصیل روان‌شناسی در دانشگاه اسلو پرداخت و به زودی به عنوان روان‌شناسی تازه‌کار وارد فعالیت حرفه ای و سیاسی شد. اولین برنامه پژوهشی وی، تهیه گزارشی در مورد تفاوت‌های جنسیتی در آمار تصادفات بود. بین سالهای ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۳م، در مقام یک سیاستمدار محلی و عضو علی‌البدل شورای شهر، بریت حاصل مطالعات خود را در بهبود ایمنی ترافیک به خدت گرفت. در سال ۱۹۷۱م،
بریت اُس در چند برنامه مطالعاتی پیرامون استعمال دخانیات شرکت داشت و به زودی به عضویت شورای ملی آسیب دخانیات درآمد و همچنین عضو کمیته تخصصی دخانیات در سازمان جهانی بهداشت بود. بریت از همان سالها اقداماتی علیه کشیدن سیگار را در محافل سیاسی مرتبط با حزب کارگر نروژ پیشنهاد کرد. اما پیشنهادهای وی با مخالفت و حتی تحقیر روبرو شد. هشدار وی علیه استفاده از فراورده‌های نوعی پلاستیک نیز بازتاب بهتری نداشت.[۳]
اولین رهبر زن در یک حزب سیاسی[ویرایش]
بریت اُس به جناح چپ حزب کارگر نروژ تعلق داشت و از مخالفان پیوستن نروژ به بازارهای اروپایی و بعدها اتحادیه اروپا بود. در سال ۱۹۷۳م، به دنبال مخالفت با عضویت نروژ در اتحادیه اروپا، بخشی از حزب کارگر نروژ از بدنه اصلی حزب جدا شد و حزب کوچک سوسیالیست‌های دموکراتیک (AIK) را تشکیل داد و بریت اُس را به رهبری خود برگزید. به این ترتیب بریت اُس اولین زنی بود که یک حزب سیاسی را در نروژ رهبری می‌کرد.همچنین سال ۱۹۷۵–۱۹۷۶م، بریت اُس رهبر و بین سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۹م، معاون رهبر حزب سوسیالیست چپ (نروژ) بود و بین سالهای ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۷م، به نمایندگی از مردم اسلو در مجلس ملی نروژ حضور داشت.[۴]
فراتر از مرزهای نروژ[ویرایش]
بریت اُس در طول فعالیت اجتماعی و سیاسی خود، مسائل مربوط به زنان، کار و صلح را در اولویت قرار داده‌است. دامنه و نفوذ فعالیت وی هرگز به مرزهای جغرافیای نروژ محدود نشد. کتاب وی با عنوان: «زنان در همه جهان» که در سال ۱۹۸۱م، منتشر شد، به چندین زبان مختلف ترجمه شده‌است. اصطلاح «۵ حربه برتری جویی» که توسط وی ابداع شده در بخش بزرگی از جهان رواج پیدا کرده‌است. نادیده انگاری، تمسخر، بی‌خبر گذاشتن، شرمگین کردن و بالاخره مجازات مضاعف ابزاری هستند که گروه‌های مسلط، آگاهانه یا نا آگاهانه برای حفظ و گسترش برتری خود به‌طور منظم به کار می‌برند.[۵][۶]
زنان برای صلح و دانشگاه ویژه زنان[ویرایش]
بریت اُس در پایه‌گذاری جنبش زنان برای صلح مشارکتی فعال داشت. جنبشی که خواستار پایان دادن به مسابقه تسلیحات هسته ای بود. جنبشی که با گردآوری نزدیک به نیم میلیون امضاء از سراسر جهان و ارائه آن در کنفرانس زنان سازمان ملل در کپنهاگ در سال ۱۹۸۰م، خواستار تغییر مسیر تولیدات صنایع جنگی به تولید و توزیع خوراک، پوشاک و دارو در مناطق فقیر جهان بود.
بریت اُس یکی از پیشگامان و حامیان اصلی تأسیس یک دانشگاه جداگانه برای زنان بود. در سال ۱۹۸۳م، یک دانشگاه خاص زنان در اینلاندت تأسیس شد و ۲ سال بعد تدریس در این دانشگاه آغاز گشت. در سال ۱۹۸۷م، به این دانشگاه بودجه دولتی تخصیص داده شد. چند سال بعد دومین دانشگاه خاص زنان در نروژ در سال ۱۹۹۱م، در نوردلاند افتتاح شد و سوئدیها با اتکاء بر همین الگو در سال ۱۹۹۵م، دانشگاه ویژه ای برای زنان در سونسوال گشودند.
بریت اُس که دارای دکترای افتخاری از چند دانشگاه جهان است و بارها از جمله با تقدیم جوایزی مانند نشان سنت اولاف از وی تقدیر شده‌است، در سال ۱۹۹۴م، بازنشسته شد. اما بازنشستگی وی مانع تلاش وی در راه تحقق آرمانهایش نشده‌است. او با هوشیاری تحولات سیاسی نروژ و جهان را تعقیب می‌کند و به عنوان یک محقق، پیامدهای تشعشعات رادیواکتیو، تغییرات آب و هوا، کمبود آب در جهان و افزایش آلودگی اقیانوس‌ها و رودخانه‌ها را در مرکز توجه خود قرار می‌دهد. از نظر وی ارتباط واضحی بین حوزه‌های مشکل‌ساز و تفکر لیبرال بازار حاکم وجود دارد.[۷]