بحث:نیم‌پرده

مطبوع یا ملایمت

@Huji: درود بر شما جناب حجت گرامی، در این مقاله پیوند «نامطبوع» را با کلمه «ملایمت» قرمز کرده اید. از آنجا که واژه «ملایم» مفهوم و کاربردی مکانیکی و حرکتی دارد و در مقابل «مطبوع» و «نامطبوع» مربوط به حواس و شنوایی است، بنابر این اگر بخواهیم مقاله «دیسونانس و کنسونانس» را بسازیم، در توصیف و یا ترجمه ابهام ایجاد می شود. (مثلا ممکن است که بگوییم یک فاصله نامطبوع، ملایم نواخته می شود یا ملایم حرکت می کند). بنا بر این قبل از ایجاد مقاله این ابهام را باید رفع کنیم و یا چرا با توجه به منابع فارسی، باید نام دیگری باشد؟. ارادتمند. بزرگمهر (بحث) ‏۱۴ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۱۶ (UTC)

@مهدی بزرگمهر: مطبوع‌سازی و مطبوع و نامطبوع، همگی در متون آمده اما چیزی که من دیده بودم (و باید منبعش را پیدا کنم، فکر کنم مصوبات فرهنگستان بود) آن بود که برای دیسونانس «نامطبوع» توصیه نشده بلکه «ناملایم» توصیه شده.

دو دلیل دارم که ناملایم مترادف بهتری است. یکی این که فواصل ناملایم در متون قدیمی فارسی هم «ناملایم» نامیده می‌شدند (چیزی که در مطالب مربوط به مقام‌ها می‌بینیم). دوم آن که «مطبوع‌سازی» برای یک مفهوم دیگر به کار می‌رود (ایجاد اعتدال را مطبوع‌سازی می‌گویند و مثلاً می‌گویند فلانی [فرضاً فارابی] موسیقی ایرانی را مطبوع‌سازی کرد).

ولی باز هم دنبال منبع می‌گردم و پاسخ بیشتر خواهم داد. — حجت/^بحث ‏۱۴ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۱۹ (UTC)

@مهدی بزرگمهر: جهت اطلاع، معادل‌های فرهنگستان در ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه موسیقی/فرهنگستان آمده و می‌بینید که ملایم/ملایمت برای این منظور توصیه شده‌است. — حجت/^بحث ‏۱۴ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۲۰ (UTC)

@Huji: به هر حال بر اساس کتب معتبر «تئوری موسیقی» و «هارمونی» از «مطبوع» و «نامطبوع» استفاده شده و بسیار رایج و قابل فهم برای موسیقیدانان است. واژه ملایم را متوجه نمی شوم و اگر هم فرهنگستان پیشنهاد داده تاکنون استفاده نشده است. بزرگمهر (بحث) ‏۱۴ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۳۸ (UTC)

@مهدی بزرگمهر: همین را می‌خواهم در متون بررسی کنم. مبنا در درجهٔ اول رواج است و بعد فرهنگستان. منتها رواج را باید با بررسی منابع کشف کنیم. — حجت/^بحث ‏۱۴ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۵۸ (UTC)

@مهدی بزرگمهر: یک حدس دیگر هم بعید اما محتمل است: که فرهنگستان از مطبوع و نامطبوع برای این پرهیز کرده که قدیمی هستند (یعنی اصطلاح قدیمی «بعد نامطبوع» الان شده باشد «فاصله ناملایم»). — حجت/^بحث ‏۱۴ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۷:۰۰ (UTC)

باز یک چیز دیگر: در اینترنت لفظ «خوشایند» و «ناخوشایند» را هم دیده‌ام. فکر کنم اگر هر مقاله‌ای بسازیم، باید تمام این اصطلاحات را در لید مقاله بیاوریم. منتها عنوانش را بر اساس رواج انتخاب کنیم — حجت/^بحث ‏۱۴ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۷:۰۱ (UTC)

@Huji: بله به نظرم «خوشایند» و «ناخوشایند» عالی و بهترین است اما نمی دانم چرا زیاد رواج ندارد. ما می توانیم از همان «دیسونانس و کنسونانس» هم استفاده کنیم. بزرگمهر (بحث) ‏۱۴ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۷:۳۶ (UTC)

@مهدی بزرگمهر: دیسونانس و کنسونانس را که تقریباً مطمئن هستم در متون چاپی رواج ندارد. همان‌طور که مثلاً «هفتم ماژور» رواج ندارد و همه می‌گویند و می‌نویسند «هفتم بزرگ» — حجت/^بحث ‏۱۴ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۸:۳۶ (UTC)

من همین الان کتاب «تئوری موسیقی» پورتراب چاپ ۱۳۹۵ را نگاه کردم، در صفحهٔ ۸۷ این مفهوم را معرفی کرده و اسم بخش را «فاصله‌های ملایم و ناملایم» گذاشته‌است. پانویس هم داده و در آن ملایم را معادل Consonant و ناملایم را معادل Dissonant ذکر کرده‌است. هیچ اشاره‌ای به مطبوع یا خوشایند هم نکرده‌است.

سپس کتاب «هارمونی موسیقی ایرانی» از فخرالدینی چاپ ۱۳۹۴ را هم نگاه کردم. همان ابتدای کتاب در صفحهٔ ۱۴ و ۱۵، این مفهوم را با لفظ «ملایمت» معرفی کرده‌است و باز هیچ اشاره‌ای به مطبوع یا خوشایند نکرده‌است.

دست آخر کتاب «تئوری بنیادی موسیقی» از پرویز منصوری چاپ ۱۳۷۴ را نگاه کردم. در صفحهٔ ۱۵۲ باز همین مفهوم، تحت عنوان «ملایمت و ناملایمت فاصله‌ها» مطرح شده و در متن مترادف‌های «مطبوع» و «خوشایند» و «نامطبوع» و «ناخوشایند» هم ذکر شده‌اند. در متن هم به آن‌ها بیشتر با لفظ «خوشایند/ناخوشایند» اشاره شده و فقط در عنوان است که ملایمت آمده. به نظر می‌رسد که اشاره به خوشایند و مطبوع، قبل‌ترها رایج‌تر بوده و در حال منسوخ شدن است.

لذا به نظر من، مقالهٔ مربوط را با همان لفظ ملایمت (موسیقی) بسازیم، اما در ابتدای مقاله به خوشایندی و مطبوع بودن هم اشاره کنیم خوب است — حجت/^بحث ‏۱۵ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۰۲:۴۸ (UTC)

@Huji: استفاده از ملایمت همانطور که در بالا اشاره کردید معمولا ضعیف و ابهام آمیز بوده است. در کتاب «هارمونی تحلیلی» از پرویز منصوری و «هارمونی جامع کاربردی» از کامبیز روشن روان و اکثر کتاب های دیگر هارمونی، به صراحت به مطبوع اشاره دارند. در جستجوی گوگل به همراه «دیسونانس و کنسونانس» رواج گسترده دارد. کتاب آقای فخرالدینی مرجع مناسبی برای مبانی بنیادین موسیقی کلاسیک نیست . در موسیقی کلاسیک همانطور که قبلا توضیح دادم، اصطلاح «ملایمت» بیشتر حرکتی است تا حسی. شخصا جنگی با این واژه ندارم اما در صورت استفاده از آن در مقاله علاوه بر سخت شدن توصیف و توضیح ملایمت و ارجاع به منابع، سرشناسی اش را هم از ویکی فا می گیرد. بزرگمهر (بحث) ‏۱۵ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۰۶:۵۱ (UTC)

@مهدی بزرگمهر: خوب پس برعکس عمل کنیم. شما با کمک آن سه کتاب و با ذکر منبع و صفحه، مقاله را با عنوان مطبوعیت (موسیقی) بسازید. من با کمک این یکی منابع، مترادف‌های دیگر را وارد می‌کنم. به فرهنگستان هم منبع می‌دهم. ملایمت (موسیقی) را هم می‌کنیم تغییرمسیری برایش. — حجت/^بحث ‏۱۵ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۲:۵۴ (UTC)

@Huji: چشم، در اولین فرصت انجام میدهم. بزرگمهر (بحث) ‏۱۵ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۷:۴۹ (UTC)

@مهدی بزرگمهر: من مقاله را شروع کردم که کارتان راحت‌تر بشود — حجت/^بحث ‏۱۶ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۰۰:۰۷ (UTC)

@Huji: مقاله خیلی خوبی شده و برای ما دیگه جایی نگذاشتین که ویرایش کنیم :) بزرگمهر (بحث) ‏۱۶ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۵۸ (UTC)

@مهدی بزرگمهر: از کتاب‌های هارمونی تحلیلی و هارمونی کاربردی مطلب بیفزایید تا مقاله بهتر بشود! — حجت/^بحث ‏۱۶ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۱۸:۱۲ (UTC)