بحث:آنالیز

واژه اختراعی

این «فراکافت» چندان قلّابی است که نیاز به توضیح دارد. که که ساخته. فرهنگستان ساخته؟ از کجا آمده. به هر حال رایج نیست. گمانم بهتر بود نام صفحه بود «تجزیه و تحلیل» و «فراکافت» هم تغییر مسیر می‌شد به «تجزیه و تحلیل». Salarabdolmohamadian (بحث) ‏۲۴ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۸:۰۹ (UTC)

اختراع واژه چیز بدی نیست! همین واژه ی "واژه" که شما بکار برده اید تا چند دهه پیش نبود و توسط کسانی ساخته شد! فراکافت یا واکافت چندان اختراع هم نیست! برساختن است چرا که اجزای آن یعنی فرا و کافتن/کاویدن در فارسی هستند و زنده اند. حتا آناکاوی هم اختراع نیست چرا که آنا در زبانهای ایرانی باستان بوده است. خود عرب ها هم مدت ها به آنالیز می گفتند آنالوطیقا! و بعدها واژه تحلیل را برای آن برگزیدند. البته زمانی که آنها تحلیل را برگزیدند هیچ کدام از مشتقات دیگر آنالیز مانند دیالیز، همولیز، الکترولیز، هیدرولیز و ... نبودند و الا آنها هم چنین خبطی نمی کردند! --برسام (بحث) ‏۱۸ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۰۵:۵۸ (UTC)

معنای کهنِ «تحلیل»

درود. به نظر می‌رسد نیازی به این تغییرمسیر نیست. بله، «تحلیل» در متون کهن و نسبتاً کهن به‌معنی فرایندِ «هضم» (اصطلاح طب قدیم/ زیست‌شناسی جانوری و فیزیولوژیِ امروزی) به کار رفته، اما معنای امروزیِ «تحلیل»، «آنالیز» است. من فعلاً پیشنهاد حذف ندادم و برچسبی بر آن نیفزودم. لطفاً دوستان نظر دهند. Hamid Hassani (بحث) ‏۲۴ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۷:۴۳ (UTC)

چطور هست [۱]؟، با احترام، KhabarNegar ^{خبرنگار} ‏۲۴ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۷:۵۵ (UTC)

برتری مطلق در منابع با آنالیز است. نظر من این است که به جای ابهام‌زدایی تغییرمسیر شود به آنالیز (عبارت فراکافت هم بسیار بامزه بود:) ) ▬ Anu‍‍Juno ‏۲۴ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۸:۰۱ (UTC)

درود. به نظر من ابهام‌زدایی باید حذف شود. با نظر AnuJuno برای تغییر مسیر به آنالیز موافقم. مهرنگار (بحث) ‏۲۵ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۱:۳۱ (UTC)

• «تحلیل» معنای کهنش گوارش نیست. معنای مدرنش این است. همین امروز هم در تهران بروید دکتر، یا می‌گوید گوارش، یا می‌گوید دایجسشن، یا می‌گوید تحلیل. اتّفاقاً «گوارش» کهن‌تر است. ولی به هر حال گزینش «گوارش» در کتاب‌های درسی ده بیست سال اخیر این تصوّر را به ذهن می‌آورد که «گوارش» جدید است، «تحلیل» قدیم. که نیست.باری، خیال می‌کنم این که «تحلیل» چند معنی دارد حرف درست‌تری است. یکی گوارش. یکی هم تغییر مسیر به «تجزیه و تحلیل» که یعنی آنالیز.

ولی این «فراکافت» چیست، خدا می‌داند! نه در متون قدیم هست (می‌شود دهخدا را دید)، نه سایر و مشهور شده. به عبارت عامیانه، زورچپان شده. ویکی‌پدیا جای تبلیغ الفاظ اختراعی فرهنگستان یا کسان و جاهای دیگر - هرچند خوب و به جا - نیست. اینجا عبارتی را باید به کار برد که نیمه عمر قابل قبولی در تداول عام داشته باشد؛ چه فرهنگستانی باشد - مانند «هواپیما» -، چه غیر. تداول عام در صد سال اخیر شرط است. مثلاً «آسمان‌پیما» و «طیّاره» باید تغییر مسیر باشد به «هواپیما» که مشهورتر است. به همین قیاس، «فراکافت» و «تحلیل» باید تغییر مسیر باشد به «تجزیه و تحلیل». Salarabdolmohamadian (بحث) ‏۲۵ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۸:۲۹ (UTC)

در واقع «تحلیل» به جای «آنالیز» از «تحلیل» به معنای گواریدن اقتباس شده. اوّل کنایه از آنالیز بوده. سپس‌تر، در همین سالیان اخیر، عینی شده. و کمی خنده‌دار خواهد بود که اینجا «تحلیل» را به معنای کناییش تغییر مسیر بدهیم، ولی به معنای عینیش نه! Salarabdolmohamadian (بحث) ‏۲۵ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۸:۳۸ (UTC)

آقای عبدالمحمدیان، این فرهنگستان بیشترِ واژه‌ها/ اصطلاح‌ها را اختراع نمی‌کند، بلکه بیش از نود درصدِ آنها «برگزیده» یا «نوگزیده»اند. فرهنگستان زبان ایران گرایشِ شدید و افراطی (حتی بعضاً بیمارگونه) به سره‌گرایی و اختراعِ واژه و اصطلاح داشت. البته واژه‌های فرهنگستان دوم (۱۳۴۹–۱۳۵۸) رسمیت ندارند و مصوب به‌شمار نمی‌روند. Hamid Hassani (بحث) ‏۲۶ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۱۳:۰۹ (UTC)

@برسام: گرامی. وا پیشوندی است که برابر de در زبان انگلیسی یا ab در زبان آلمانی است. مانند dependent یا Abhängig به معنای وابسته در فارسی. برای پیشوندهای ana و cata از دو لفظ فرو و فرا استفاده می‌شود و خود فرهنگستان نیز بر این مبنا برگردان می‌نماید. واکافت به معنای Delysis است که بعید می‌دانم اصلاً وجود خارجی داشته باشد. با احترام--Sahehco / گفتگو ‏۱۷ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۱:۰۱ (UTC)

@Sahehco:

سلام.

اولا فراکافت مصوب فرهنگستان نیست.

دوم اینکه رایج هم نیست.

سوم اینکه واکافت رایج تر است.

چهارم اینکه اینگونه نیست که وا فقط معادل de باشد و بس! وا در فارسی گاهی معنی re هم می‌دهد! پس تناظر یک به یک وجود ندارد!

پنجم اینکه ana هم چنان‌که شما گفته‌اید فقط معنی فرا نمی‌دهد! گاهی معنی again یا همین وا فارسی را می‌دهد!

http://www.etymonline.com/index.php?term=ana-&allowed_in_frame=0

before verbs an-, prefix meaning 1. "upward," 2. "back, backward, against," 3. "again, anew," from Greek ana- "up to, toward, exceedingly, back, against," from ana "up, on, upon, throughout, again," cognate with Old English on, from PIE root *ano- "on, upon, above --برسام (بحث) ‏۱۷ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۱:۴۵ (UTC)

من اصراری ندارم اما خود شما می‌خواهید سره بنویسید. اینکه تا به نتیجه رسیدن یک بحث صبر نمی‌کنید و ویرایش را واگردانی می‌کنید درست نیست. اول اینکه همانگونه که در لینک خودتان موجود است نخستین معنای ana فرا است. دوم اینکه شما به صراحت واکافت را مصوب فرهنگستان دانسته‌اید که این به همان صراحت جعل به شمار می‌رود. من با یک جستجوی گوگلی ساده به این پیوند برای واکافت رسیدم. در همان وبگاه برای فراکافت هم برابر آورده است. اگر منبعی دارید که منبع بنده را نقض کند ارائه کنید. --Sahehco / گفتگو ‏۱۷ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۲:۰۳ (UTC)

Sahehco حق با شماست. واکافت مصوب فرهنگستان نیست. اما از مصوبات دیگر (تراکافت، برقکافت، ...) میتوان به این نتیجه رسید که آنالیز را باید از ریشه کافتن/کاویدن ساخت. کسانی مانند ادیب سلطانی و حیدری ملایری گفته اند آناکاوی، کسانی گفته اند واکافت و دیگرانی هم گفته اند فراکافت.

هیچ کدام از مقالات بنده سره نیستند و حتما حاوی وامواژه استند. دلیل اصرار من بر جایگزینی تحلیل، مشکلات واژه تحلیل است. شما یک واژه عربی برای ریشه lys بسازید که بشود از آن برای ساختن معادل برای آنالیز، دیالیز، همولیز، الکترلیز، هیدرولیز، کاتالیز و ... استفاده کرد، بنده همان را می پذیرم. اصراری هم بر فارسی بودنش نیست! اصرار بنده بر واکافت هم دلیلش همین است. دلیل ویرایش هم این بود که واکافت رایج تر از فراکافت است والا فراکافت و آناکاوی هم بسیار به تحلیل و آنالوطیقا! ارجحیت دارد!

و نکته آخر اینکه با جستجوی واکاوی (فرم دیگر واکافت) بیش از 2 میلیون مورد در گوگل یافت می شود و اصطلاح کاملا رایجی است. --برسام (بحث) ‏۱۸ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۰۵:۳۶ (UTC)

تحلیل، واکاوی، آناکاوی، فراکاوی

در فارسی فعل کاویدن را داریم که دیس دیگر آن کافتن است (مثل خوابیدن/خفتن، تابیدن/تافتن، روبیدن/رفتن) به معنی کندن و حفر کردن است. همریشه با لاتین cavus است و cavity, concave, cave, excavate هم مشتقاتش است. کاواک فارسی میانه هم از همین فعل کاویدن است. فعل کافتن/کاویدن به معنی، بطور کامل بر Lys منطبق نیست (Lys بیشتر معنی شل کردن و گشودن را می دهد) ازاینروست که حیدری ملایری در کنار آناکاویدن(آناکاوی)، فعل لسیدن (برگرفته از گویش های ایرانی) را برگزیده و فعل آنالسیدن را هم برای آنالیز ساخته است. پیشوند وا و فرا هم که در فارسی زنده و پویا استند. پیشوند آنا هم از فارسی باستانی و همچنین اوستایی برگرفته شده است.

از میان چهار فعل واکاویدن/واکافتن، آناکاویدن/آناکافتن، فراکاویدن/فراکافتن، آنالسیدن ، فعل نخست یعنی واکاویدن رایج تر است و با جستجوی واکاوی در گوگل بیش از 2 میلیون مورد یافت می شود.

برخی دوستان چنان از اختراع واکافت و فراکافت حرف می زنند که انگار تابحال فعل کافتن را نشنیده اند.

واژه آنالیز در سده های نخستین ترجمه آثار غربی به عربی بصورت وامواژه پذیرفته شد (آنالوطیقا) و بعدها به جای آن تحلیل گذاشته شد. واژه تحلیل در فارسی نازاست (فکر نمی کنم در عربی هم توان زایایی چندانی داشته باشد)، به همین دلیل فارسی را از ساختن معادل برای الکترولیز، هیدرولیز، همولیز، دیالیز، کاتالیز و ... محروم کرده است. فرهنگستان هم با عنایت به همین نازایی و سترونی آمده مصوباتی مانند برقکافت، خونکافت، تراکافت، آبکافت و ... را ساخته است.

به جای آنالیتیک هم گزینه های واکافتی، واکاوشی و واکاویک وجود دارند که گزینه نخست رایج تر است.--برسام (بحث) ‏۱۸ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۰۷:۱۳ (UTC)

اگر از رواج واکافت (یا هر واژه دیگری در منابع معتبر تخصصی) مطمئن هستید، مقاله را به نظرخواهی برای انتقال ببرید. Wikimostafa (بحث) ‏۱۸ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۰۷:۲۱ (UTC)

جستجوی واکاوی در گوگل 2,390,000 نتیجه بر میگرداند!--برسام (بحث) ‏۱۸ اکتبر ۲۰۱۶، ساعت ۰۷:۴۱ (UTC)