سرو

برای دیگر کاربردها، سرو (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ایوان کوچک مسجد جامع کبیر نی‌ریز همراه با درخت سرو

سرو درخت همیشه سبزی است که در بیشتر مناطق ایران می‌روید. شماری از کهنسال‌ترین آن‌ها را هنوز می‌توان یافت. سرو ابرکوه (ابرقو) و سرو هرزویل سرو شهرستانک و سرو قدمگاه بوانات فارس از این جمله‌اند.

سرو ایرانی

درخت سرو به عنوان درخت ملی ایران در فهرست درختان ملی دنیا ثبت شده‌است.

درخت سرو از هزاران سال پیش در ایران کاشت شده‌است و یکی از نمونه‌های کهنسال این درخت، سرو کشمر (کاشمر) بوده‌است که کاشت آن را به زرتشت دانسته‌اند. اکنون نیز نمونه‌های کهنسال دیگری از درخت سرو در جاهای دیگر ایران همچنان استوار است که مهم‌تر از همه، سرو قدمگاه بوانات فارس، سرو شهرستانک و سرو ابرقو که سروهای کهنسال چند هزارساله هستند یکی از ذخیره‌گاه‌های کم‌مانند سروهای کهنسال در استان ایلام است که آن‌ها را به نام سروهای زربین می‌شناسند.

مفهوم سرو

سرو به عنوان نماد آزادگی، پایداری و زندگی توصیف می‌شود و در فرهنگ ایران جایگاه کلیدی دارد. این درخت به عنوان یک درخت درست قامت و همیشه سبز حتی در سرما پایداری می‌کند. درست قامتی سرو (سرو سهی) از آن جهت مهم است که بر خلاف درختان دیگر با تغییر عوامل و فشارهای داخلی و خارجی در نهایت به چپ یا راست منحرف نمی شود و روند رشد درست خود را حفظ می کند از اینرو ایرانیان باستان آن را الگوی طبیعی برای انسان می دانستند. واژه سروش (فرشته پیام آور) برگرفته از واژه سرو می‌باشد. از آنجایی که انسان حاصل انتخابهای خود را برداشت خواهد کرد، درستی سبب میشود فرد به مرور زمان زندگی متعادلی پیدا کند.

طبیعت درست گرای این درخت سبب شده که چپگرایی یا راستگرایی برایش بی مفهوم باشد، بعضی شاخه هایش به سمت چپ است و بعضی به سمت راست. ولی در نهایت حاصل این انتخابها این است که متعادل می شود.

از همه اسرار الفی بیش برون نیفتاد، و باقی هر چه گفتند در شرح آن الف گفتند (شمس)

چنین گفت آن یار یزدان پرست

که آدم پدید آمد از آفتاب

چگونه بباید شدن آدمی؟

پس اینک بیندیش در سرو ساقه سهی

نجنبد به کژی و راستی

مگر جز به قصد درستی و وارستگی

نقش سرو بر سنگ‌نگاره‌های تخت جمشید

بته جقه اشاره به سرو دارد. از آنجایی که این درخت در زندگی خرسند و سیر است، در شرایط مناسب و گرما هم که درختان به هر سویی خم شده و شاخه می گسترانند، باز هم نیازی به این کار نمی بیند، بنابراین نه دیو سردی و تاریکی برو کارگر است و نه دیو حرص و آز.