ادریس دبی
 | این مقاله در معرض ویرایشهای متعددی قرار دارد چراکه دربارهٔ یک فرد تازهدرگذشته است. اطلاعاتی همچون شرایط مرگ و رویدادهای پیرامون آن میتوانند با بهروزرسانی منابع در لحظه تغییر کنند. گزارشهای خبری اولیه ممکن است نامعتبر باشند و آخرین بهروزرسانیهای این مقاله شاید همهٔ رویدادها دربارهٔ این فرد را بازتاب ندهند. |
ادریس دبی | |
|---|---|
 | |
| ۸ام رئیس‌جمهور چاد | |
| دوره مسئولیت ۲ دسامبر ۱۹۹۰ – ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ | |
| پس از | حسین حبری |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ادریس دبی ایتنو ۱۸ ژوئن ۱۹۵۲ Fada, French Equatorial Africa |
| درگذشته | ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ (۶۸ سال) |
| ملیت | چاد |
| حزب سیاسی | جنبش نجات میهن‌پرستیPatriotic Salvation Movement |
| همسر(ان) | Hinda Déby Amani Musa Hilal |
| فرزندان | هشت پسر و یک دختر |
| پیشه | سیاستمدار |
ادریس دبی ایتنو (به فرانسوی: Idriss Déby) (زاده ۱۸ ژوئن ۱۹۵۲ – درگذشته ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ )[۱][۲] رئیس‌جمهور وقت کشور چاد از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۱ و رئیس جنبش نجات میهن‌پرستی بود. وی رهبری یک شورش علیه رئیس‌جمهور حسین حبری در دسامبر ۱۹۹۰را برعهده داشت و به این ترتیب قدرت را به دست گرفت و از شورش‌های مختلف بعدی و تلاش‌هایی که برای کودتا علیه وی صورت گرفت جان سالم به در برد. دبی در انتخابات ۱۹۹۶و ۲۰۰۱ پیروز شد و پس از برداشتن موانع قانونی و محدودیت‌های تکرار دوره ریاست جمهوری موفق شد در ۲۰۰۶، ۲۰۱۱، ۲۰۱۶و ۲۰۲۱دوباره در انتخابات پیروز شود. دبی باعث شد تا چاد در پایین فهرست شاخص مردم‌سالاری قرار گیرد. او در ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ هنگام فرماندهی نیروهای خود علیه شورشیان جبهه تغییر و توافق چاد (FACT) کشته شد.[۳][۴]
زندگی سیاسی
ادریس دبی در دسامبر ۱۹۹۰ با کودتای نظامی علیه دولت "حسین حبری" به قدرت رسید و در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۹۶ و ۲۰۰۱ قدرت را بدست آورد و پس از آن با تغییر در قانون اساسی توانست دوباره در انتخابات سال ۲۰۰۶ و ۲۰۱۱ نیز نامزد شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری چاد شود و به پیروزی برسد. او در ژانویه ۲۰۰۶ به نام خانوادگی خود "Itno" را اضافه کرد.[۵][۶]
انجام اصلاحات قانون اساسی چاد در سال ۲۰۰۵ بود به منظور مجوز شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، سبب شد که دبی پشتیبانی ارتش کشورش را از دست بدهد و این کشور دچار شورش‌های فراوانی از سمت مخالفان شود. وی از زمان ریاست جمهوری تاکنون در شورش‌های مختلف در برابر حکومت خود جان سالم به در برده‌است.
انتخابات ریاست جمهوری چاد سال ۲۰۱۱، با تحریم «صالح کبزابو»، «واد العبد القادر کاموگه» و «گارلژی یورونگ» سه نامزد مخالف دولت در انتخابات همراه شد. این سه نامزد مخالف ادریس دبی از وجود هزاران کارت انتخاباتی اضافی خبر داده بودند. دبی در این انتخابات تنها با «پاهامی پاداکت آلبرت» و «ناجی مادو» که با آرای زیر ۵ در صد آوردند به رقابت پرداخت.[۷]
مرگ
اعلام پیروزی دبی در انتخابات ساختگی ریاست جمهوری آوریل ۲۰۲۱ با بیش از ۷۹ درصد آرا موجب تشدید درگیری‌ها در چاد شد. در ۲۰ آوریل ۲۰۲۱ دبی براثر جراحات ناشی از درگیری‌ها با شورشیان در شمال این کشور کشته شد.[۸] دبی برای بازدید از نیروهای نظامی به خط مقدم درگیری‌ها با شورشیان در مرز چاد با لیبی رفته بود.[۹] بدنبال مرگ دبی، پارلمان و دولت منحل شد و محمد ادریس دبی، پسر دبی، برای ۱۸ ماه اداره کشور را برعهده گرفت. [۱۰]
منابع
 |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به ادریس دبی در ویکیگفتاورد موجود است. |
- ↑ ایرنا (۲۰ آوریل ۲۰۲۱). «رئیس‌جمهوری چاد کشته شد».
- ↑ Congress، The Library of. «LC Linked Data Service: Authorities and Vocabularies (Library of Congress)». id.loc.gov. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۰۷.
- ↑ "BREAKING: Chad president assassinated by militants from North". EgyptToday. 2021-04-20. Retrieved 2021-04-20.
- ↑ فرانس 24 (۲۱ آوریل ۲۰۲۱). «Chadian President Idriss Deby dies on frontline after 30 years in power».
- ↑ رئیس‌جمهور چاد با تأیید پیروزی وی از سوی کمیسیون انتخابات، برای سومین دوره متوالی به ریاست جمهوری برگزیده شد. فارس نیوز
- ↑ آدرس دبی با تغییر در قانون اساسی توانست برای سومین دوره نیز نامزد شرکت در انتخابات ریاست جمهوری چاد شود بایگانی‌شده در ۲۶ فوریه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine، جام جم آنلاین
- ↑ ' ادریس دبی ایتنو' با کسب بیش از 88 درصد آرا بار دیگر به عنوان رئیس‌جمهوری چاد برگزیده شد افران
- ↑ «رئیس‌جمهوری چاد بعد از جراحات در درگیری با شورشیان کشته شد».
- ↑ «رئیس‌جمهوری چاد بعد از جراحات در درگیری با شورشیان کشته شد».
- ↑ ایرنا (۲۰ آوریل ۲۰۲۱). «رئیس‌جمهوری چاد کشته شد».