پیوند پنجگانه
پیوند پنجگانه(به انگلیسی: Quintuple bond) در شیمی یک نوع غیرمعمول پیوند شیمیایی است که برای اولین بار در سال ۲۰۰۵ برای ترکیب دیکروم گزارش شد. پیوندهای یگانه، دوگانه و سهگانه در شیمی رایج هستند. پیوندهای چهارگانه نادرتر هستند اما در حال حاضر فقط در میان فلزات واسطه شناخته شدهاند، به ویژه برای کروم، مولیبدن، تنگستن و رنیم، به عنوان مثال در ترکیبات [Mo2Cl8]4− و [Re2Cl8]2− این پیوند وجود دارد. در یک پیوند پنجگانه، ده الکترون در پیوند بین دو مرکز فلزی به اشتراک گذاشته میشوند که به صورت σ2π4δ4 تخصیص داده میشود.
در سال ۲۰۰۵، یک پیوند پنجگانه در مولکول فرضی اورانیوم U2 بر اساس شیمی محاسباتی فرض شد.[۱][۲] ترکیبات دیاورانیوم نادر هستند، اما وجود دارند. به عنوان مثال، میتوان به آنیون U
2Cl2−
8 اشاره کرد.
در سال ۲۰۰۷ کوتاهترین پیوند فلز و فلز (۱۸۰٫۲۸ پیکومتر) در ترکیبی حاوی پیوند کروم-کروم پنجگانه با لیگاندهای پل دیآزادیان گزارش شدهاست.[۳] سایر کمپلکسهای حاوی پیوند پنجگانه فلز-فلز که گزارش شدهاند شامل دیکروم با پیوند پنجگانه با لیگاندهای پل [۶-(۶٬۴٬۲-تریایزوپروپیلفنیل)پیریدین-۲-ایل] (۶٬۴٬۲-تریمتیلفنیل) آمین[۴] و یک کمپلکس دیکروم با لیگاندهای پل آمیدین است.[۵]
سنتز پیوندهای پنجگانه معمولاً از طریق کاهش یک گونه دوفلزی با استفاده از پتاسیم گرافیت حاصل میشود. این امر الکترونهای ظرفیتی را به مراکز فلزی اضافه میکند و تعداد الکترونهای لازم را برای مشارکت در پیوندهای پنجگانه به آنها میدهد. در زیر شکلی از سنتز پیوند پنجگانه متداول است.
منابع
[ویرایش]- ↑ Gagliardi, Laura; Roos, Björn O. (24 February 2005). "Quantum chemical calculations show that the uranium molecule U2 has a quintuple bond". Nature. 433 (7028): 848–851. Bibcode:2005Natur.433..848G. doi:10.1038/nature03249. PMID 15729337.
- ↑ Dumé, Belle (23 February 2005). "New look for chemical bonds". PhysicsWeb.
- ↑ Kreisel, Kevin A.; Yap, Glenn P. A.; Dmitrenko, Olga; Landis, Clark R.; Theopold, Klaus H. (2007). "The Shortest Metal–Metal Bond Yet: Molecular and Electronic Structure of a Dinuclear Chromium Diazadiene Complex". J. Am. Chem. Soc. (Communication). 129 (46): 14162–14163. doi:10.1021/ja076356t. PMID 17967028.
- ↑ Noor, Awal; Wagner, Frank R.; Kempe, Rhett (2008). "Metal–Metal Distances at the Limit: A Coordination Compound with an Ultrashort Chromium–Chromium Bond". Angew. Chem. Int. Ed. 47 (38): 7246–7249. doi:10.1002/anie.200801160. PMID 18698657.
- ↑ Tsai, Yi-Chou; Hsu, Chia-Wei; Yu, Jen-Shiang K.; Lee, Gene-Hsiang; Wang, Yu; Kuo, Ting-Shen (2008). "Remarkably Short Metal–Metal Bonds: A Lantern-Type Quintuply Bonded Dichromium(I) Complex". Angew. Chem. Int. Ed. 47 (38): 7250–7253. doi:10.1002/anie.200801286. PMID 18683844.