ویکی‌پدیا:ویکی‌پروژه مفاهیم موسیقی/نت‌نویسی

برای نوشتن نت‌های موسیقی به روش ایرانی (از جمله، با استفاده از سری و کرن که فقط در موسیقی ایرانی به کار می‌روند، نیاز به نرم‌افزاری مناسب هست.

هدف در اینجا آن است که از نرم‌افزاری استفاده کنیم که چند خاصیت داشته باشد:

1. رایگان باشد (تا همهٔ اعضای پروژه بتوانند از آن استفاده کنند)
2. استفاده از آن آسان باشد (نیاز به دانش فنی نداشته باشد، با کلیک کردن ساده بتوان نت نوشت)
3. یونیکد را بفهمد (بتوان در خود نرم‌افزار متن فارسی روی نت‌ها افزود)
4. خروجی برداری (به طور خاص، اس‌وی‌جی داشته باشد

تنها گزینه‌ای که تمام موارد بالا را انجام می‌دهد MuseScore است.

این نرم‌افزار در مکینتاش و ویندوز کار می‌کند.

نمونه‌ای از خروجی نرم‌افزار:

مثال خروجی صوتی نرم‌افزار: (شور سی)

شور سی

نکاتی برای استفاده

• برای افزودن علامت‌های عرضی سری و کرن، حتماً در سمت چپ و پایین صفحه گزینهٔ Basic را به Advanced تغییر بدهید. بعد از منوهای تاشوی سمت چپ گزینهٔ Accidentals را باز کنید. سری یا کرن را با نشانگرتان بگیرید و بکشید توی صفحه.
• برای ذخیره کردن نتیجه در قابل اس‌وی‌جی از منوی File گزینهٔ Export...‎ را انتخاب کنید.
• هر زمان نت جدیدی می‌نویسید حتماً پرونده‌اش را ذخیره کنید و نگه دارید تا بعداً اگر لازم شد ویرایشی انجام دهید مجبور نباشید از صفر کار را شروع کنید.
• برای این که کسر میزان نمایش داده نشود، روی آن کلیک کنید و بعد از سمت راست گزینهٔ Visible را خاموش کنید.
• میزان فضای خالی را به حداقل برسانید.
  • راه اول: در تنظیمات منوی Layout گزینهٔ Page Settings...‎، مقدار حاشیه (Margin) را در هر چهار طرف به ۱ میلی‌متر کاهش دهید، و اندازهٔ صفحه را هم به پهنای ۲۲۰ میلی‌متر یا کمتر، و ارتفاع ۶۰ میلی‌متر یا کمتر برسانید. با استفاده از Apply می‌توانید پیش‌نمایشی از نتیجه را بگیرید. هدف نهایی آن است که خروجی (که معمولاً یک سطر تنهاست که آناتومی یک گوشه یا مقام را نشان می‌دهد) بدون فضای خالی در اطرافش نمایش داده شود.
  • راه دوم: تنظیمات را به حالتی که هست رها کنید. اما در انتهای کار به جای Export کردن، روی دکمه‌ای که شبیه دوربین عکاسی است بزنید، کادر ببندید، و بعد روی کادر کلیک راستی کنید و در Save As (Print Mode) نوع خروجی را SVG انتخاب کنید.
• اگر می‌خواهید ربع پرده‌ها را درست بشنوید، باید افزونهٔ مربوط به پخش ربع پرده را نصب کنید. افزونه را از اینجا بگیرید.
  • برای نصب، کل پوشه‌ای که زیپ شده از فشردگی خارج کنید؛ بعد به My Documents سپس MuseScore2 و سپس Plugins بروید و کل پوشه‌ای که از فشاردگی خارج کرده بودید (و اسمش QuarterTonePlyaback) است را آنجا بگذارید.
  • این افزونه در حالت عادی سری و کرن را نمی‌شناسد. پروندهٔ QuarterTonePlayback.qml را درون پوشه پیدا کنید و با یک برنامهٔ ویرایش متن (نظیر Notepad) آن را ویرایش کنید. در کل کد، فقط یک جا از SORI و KORON اسم برده شده. عدد صفر را در آن سطرها تغییر بدهید به طوری که برای سری برابر ۵۰ و برای کرن برابر ‎-۵۰ باشد. بعد پرونده را ذخیره کنید.
  • برای فعال کردن افزونه، از منوی Plugins گزینهٔ Plugin Manager را انتخاب کنید و افزونهٔ QuarterTonePlayback را فعال کنید.
  • نت دلخواه را بنویسید. علامت‌های عرضی سری و کرن را در جای مناسب بگذارید.
  • در انتها، از منوی Plugin روی QuarterTonePlugin بزنید و بدون هیچ تغییری، صرفاً Apply Tuning را بزنید. نرم‌افزار می‌پرسد که آیا باید تمام نت‌ها را تحت تاثیر قرار بدهد، جواب مثبت بدهید.
  • حال اگر به نتی که نوشتید گوش کنید، ربع پرده‌ها به صورت درست پخش خواهند شد (البته درست به معنی اعتدال مساوی، یعنی در فاصلهٔ پنجاه سنت).

    نکته: سرعت پخش را از طریق منوی F11 کنترل کنید.

• برای تغییر سرکلید به انواع دلخواه (مثلاً انواعی که سری یا کرن دارد، که طبعاً در منوی تاشوی Key Signatures در سمت چپ وجود ندارند) باید خودتان سرکلید دلخواه بسازید. از منوی View گزینهٔ Master Palette...‎ را باز کنید (یا با زدن SHIFT+F9) بعد روی Key Signatures بزنید. حال با استفاده از قسمت راست پنجره، سرکلید دلخواه را بسازید. نهایتاً دکمهٔ Add را بزنید. این کلید به مجموعهٔ کلیدها اضافه می‌شود اما کماکان در پنجرهٔ اصلی دیده نخواهد شد. برای افزودنش باید از همین پنجرهٔ Master Palette سرکلید را بگیرید بکشید و بیندازید روی پنج خط حامل.
• برای افزودن فلش از منوی Arpeggios & Glissandi استفاده کنید. با دوبار کلیک کردن روی فلش، جعبه‌هایی ظاهرا می‌شود که می‌توانید محل ابتدا و انتهای فلش را با آن تنظیم کنید. برای جا به جا کردن فلش CTRL و SHIFT را نگه دارید بعد فلش را با نشانگر جا به جا کنید.
• برای افزودن متن از قلم گندم استفاده کنید. ابتدا قلم را بارگیری و نصب کنید، سپس در منوی Style > Text...‎ یکی از انواع Style ها (مثلاً System) را تغییر بدهید تا از این قلم استفاده کند. نهایتاً با کمک ابزار Text متن را بیفزاید و در جای درست قرار بدهید و با کمک تنظیمات سمت راست، Style آن را به چیزی که تنظیم کرده بودید تغییر بدهید.